MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki kooperatif üyeliğinden ihraç kararının iptali,mümkün olmazsa alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
-K A R A R-
Davacı vekili, müvekkilinin, davalı kooperatifin ... no"lu bağımsız bölümünü 01.02.1997 tarihinde ....442,00 Dolar bedelle devir alarak koperatife üye olduğunu, daha sonra ....500,00 Dolar kaba inşaat bedeli, ....510,00 TL arsa ve altyapı katılım bedeli olmak olmak üzere toplam 42.277,00 TL ödeme yaptığını, ancak inşaatların halen bitirilemediğini, müvekkilinin kooperatif hesaplarına itiraz etmesi nedeniyle oluşan husumet sonucu herhangi bir bildirim yapılmadan hukuka aykırı şekilde genel kurul kararıyla ortaklıktan çıkarılmasına karar verildiğini ileri sürerek, öncelikle kooperatiften ihraca ilişkin genel kurul kararının iptaline, bu talebin kabul edilmemesi halinde 42.277,00 TL"nin her bir ödeme tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacının kooperatiften ihracına ilişkin ....01.2001 tarihli kararının, davacıya ....03.2001 tarihinde tebliğ edildiğini, davanın, yasal süresi içerisinde açılmadığını, alacağın zamanaşımına uğradığını, davacının koperatife herhangi bir ödeme yapmadığını, davacının alacağından fazla borcunun olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre; ihraç kararına ilişkin davanın süresinde açılmadığı, davacının pay satın alarak kooperatife üye olduğu, satın aldığı ortağa karşı yaptığı ödemeleri kooperatiften isteme hakkı bulunmadığı gerekçesiyle, ihraç kararının iptali talebinin reddine, alacak davasının ise kısmen kabulü ile ....309,... TL"nin davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
...) Davacı vekilinin ihraç kararının iptali isteminin reddine ilişkin hükme yönelik temyiz itirazları bakımından;
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun .../son maddesi gereğince ihraç kararının kesinleşmesine kadar, kooperatiften çıkarılan ortağın hak ve borçları devam eder. Aidat yükümlülüğü bulunan bir kooperatifte ortağın uzun süre kooperatife uğramaması, aidat borcunun bulunup bulunmadığını takip etmemesi halinde üyeliğinin sona erdiğini ortağın zımnen kabul ettiği, diğer anlatımla üyelik haklarından zımnen vazgeçtiği, eylemli olarak ortaklıktan çıkma iradesini yansıttığı ve böyle bir davacının açtığı davanın TMK"nın .... maddesinde öngörülen iyiniyet kuralına aykırı düştüğü ilke olarak kabul edilmelidir.
Somut olayda, davacının ihraç edildiği ....01.2001 tarihinden dava tarihine kadar davalı kooperatif ile hiç bir ilişkiye girmeyip genel kurullara katılmadığı gibi aidat ödemediği kendisinin de kabulünde olmasına, TMK"nın .... maddesi uyarınca ihraç edildiğini öğrendiği ve ortaklık haklarından feragat ettiğinin kabulü gerekmektedir.
Bu açıklamalara ve dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davacı vekilinin ihraç kararının iptali isteminin reddine ilişkin hükme yönelik temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
...-Davacı vekilinin çıkma payı alacağına ilişkin hükme yönelik temyiz itirazlarına gelince;
Anasözleşmenin .../....maddesinde, "Devir halinde eski ortağın kooperatife karşı tüm hak ve yükümlülükleri yeni ortağa geçer, kooperatifçe bu devir sebebiyle taraflardan ayrıca bir ödemede bulunmaları istenemez." hükmü kabul edilmiştir. Buna göre, hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacının üyeliğini devraldığı Sevinç Tarı"nın yapmış olduğu ödemelerin de davacının ödemelerine eklenerek çıkma payının hesaplanması gerekirken sadece davacı ödemelerine göre, hesaplama yapılması doğru olamamıştır
Öte yandan, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun .../.... ve anasözleşmenin .../.... maddeleri hükümlerine göre devir dışında bir nedenle ortaklığı sona erenlerin sermaye ve diğer alacakları, ayrıldığı yılın bilançosunun ertesi yıl genel kurulca kabulü suretiyle kesinleşmesinden itibaren bir ay sonra muaccel olur. Davacıya iade edilmesi gereken meblağ, ödediği aidatların toplamı kadar olmayıp, yapılan toplam ödemeden ayrıldığı yıl sonu bilançosunda yer alan genel giderlerden davacıya isabet eden kısımların düşülmesinden sonra bakiyesidir. Kooperatif, bilançonun genel kurulca kabulünden itibaren bir ay içinde ödeme yapmadığı takdirde sürenin sonunda kendiliğinden temerrüde düşer. Bu durumda mahkemece, davacının ihracının kesinleştiği yılın bilançosunun görüşüldüğü genel kurul kararı getirtilerek, davalı kooperatifin bu genel kuruldan bir ay sonrasında kendiliğinden temerrüde düştüğü gözetilerek, kabulüne karar verilen çıkma payı alacağına temerrüt tarihinden itibaren faiz yürütülmesine karar verilmesi gerekirken, dava tarihinden itibaren faiz yürütülmesine karar verilmesi doğru değildir.
Diğer yandan, davacı tarafından bir kısım ödemelerin Amerikan Doları olarak yapıldığı uyuşmazlık dışıdır. 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun .... maddesinde kooperatiften çıkma sonrası aidat iadesinin nasıl olacağı düzenlenmiştir. Bu prosedür ile birlikte, aidatın ödendiği yabancı para cinsinden iadesi için bu hususun anasözleşmede belirtilmiş olması ya da ödenen aidat ister yabancı para olarak, ister TL olarak muhasebeleştirilmiş olsun, bu konuda alınmış bir genel kurul kararı ya da bu yönde bir kooperatif uygulamasının bulunması gereklidir. Mahkemece, davacının çıkarıldığı 2001 yılına kadar tüm genel kurul tutanakları öncelikle davalı kooperatiften, temin edilemez ise ilgili Ticaret Sicili Memurluğu"ndan ya da anasözleşmenin 41. maddesi uyarınca Çevre ve Şehircilik ... İl Müdürlüğü"nden istenip kooperatif kayıt belgeleri üzerinde kooperatif konusunda uzman bilirkişi aracılığıyla inceleme yapılarak, çıkan ya da çıkarılan ortaklara ödemelerin döviz cinsinden yapılması ile ilgili bir genel kurul kararı olup olmadığı ya da Kooperatifler Kanunu"nun .... maddesi uyarınca döviz cinsinden çıkma payı ödenmesiyle ilgili uygulama olup olmadığı hususunda rapor alındıktan sonra sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken eksik incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda (...) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin ihraç kararının iptali davasının reddine ilişkin hükme yönelik tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA, (...) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin çıkma payı alacağına ilişkin hükme yönelik temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren ... gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere ....04.2013 tarihinde oybirliği ile karar verildi.