Yargıtay 21. Hukuk Dairesi 2006/11200 Esas 2007/8716 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : Kahramanmaraş 1. Asliye Hukuk  (İş) Mahkemesi
Tarihi : 9/2/2006
No :  245-38
 
Davacı,  davalı kurumca tahakkuk ettirilen ek  primin iptaline  karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
Dava, davalı Kurumca eksik işçilik bildirimi nedeniyle tahakkuk ettirilen ek prim ve gecikme zammı tahakkukuna ilişkin işlemin iptali istemine ilişkindir.
Mahkemece istemin kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Gerçekten, 506 Sayılı Yasa’da yeni düzenlemeler getiren 4958 sayılı Yasa’dan önce kurumun ölçümlemeye dayanak aldığı yasal düzenlemelerin ortadan kaldırıldığı hususu açıktır. Gerek 3917 sayılı Yasa ve gerekse bu yasayla öngörülen ölçümlemeye ilişkin esaslar yerine yeni düzenleme getiren 616 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin hükümleri geçerliliğini yitirmiştir. Ne var ki, bu hukuksal boşluk, kurumun yapılan işler ile buna bağlı bildirilmesi zorunlu işçilik miktarları üzerinde denetim ve prim saptama yetkisini ortadan kaldırmamıştır. Nitekim, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 21.11.2001 günlü, Esas: 2002/965, Karar: 2001/1038 sayılı kararı da aynı yöndedir. 506 Sayılı Yasa"nın 79.maddesi ve diğer hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, kuruma kendisine bildirilen veya bildirilmeyen işçilik yönünde inceleme yetkisi açıkça verilmektedir. Kaldı ki, 06.08.2003 tarihinde yürürlüğe giren 4958 Sayılı Yasa’dan önce durum bu merkezde olduğu gibi, 4958 Sayılı Yasa’nın 37. ve 49. maddeleri gereğince de kurumun ölçümleme hakkının bulunduğu ortadadır.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden davacı şirketin ihale ile  A.  B. İlköğretim  Okulu İ.  İnşaatı işini üstlendiği, davalı Kurumca asgari işçilik oranının  % 6.75  olduğunun kabulüyle 24.565.16 YTL. eksik işçilik bildirimi tesbit edilerek 8.720.63 YTL. ek prim 6.2.2003  tarihine kadar 3.052.22  YTL.  gecikme zammı tahakkuk ettirildiği, davalı şirket tarafından yapılan itirazın Komisyonca reddedilmesi üzerine bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Mahkemece bozmaya uyularak dosya üzerinden alınan  7.12.2005 tarihli bilirkişi raporunda  işin bir bütün  olduğu gözardı edilip  6 adet imalattan oluştuğundan söz edilerek yapılan imalatların her biri için ayrı ayrı asgari işçilik günü  belirlenmek suretiyle  ve her kalem  iş için  kaç  işçi  çalışabileceği  ve  o kalem  işi kaç günde  yapabileceği belirlenerek ortalama asgari işçilik oranının % 6.75  olduğu kabul edilerek  4.338.85 YTL. eksik işçilik bildirimi bulunduğu tesbit edilerek davacı şirket  1.540.30 YTL. ek prim ve 536.45 YTL. gecikme zammı bulunduğu bildirildiği, mahkemenin ise soyut ve takdire dayalı bilirkişi raporunu esas alarak sonuca gittiği anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş;  öncelikle  davalı  kurumun  fark işçilik hesaplaması ile  ilgili rapor belgeleri kurumdan istemek,ihale makamından ihale dosyası getirtilerek ihale konusu işlerde, özellikle kaç iş gününde kaç işçi  çalıştırıldığı yönünde araştırma yapmak   ve asgari işçilik oranının teknik usullerle saptamasını bilen kişiler arasından üç kişilik bilirkişi heyeti oluşturularak bu  heyete, yapılan işin bir bütün olduğu  dava konusu tahakkuka  ait işin gerçekleştirildiği tarihte geçerli olan birim fiyat analizlerinden de yararlanılmak, işin yapıldığı tarihte yürürlükte olan 16-118 sayılı ve 16-192 sayılı Ek Genelgedeki işçilik oranlarıda dikkate alınmak suretiyle yapılan işin kaç günde  kaç işçiyle  yapılabileceğini  (kurum  kayıtları Bayındırlık Bakanlığı verileriyle karşılaştırılarak) belirlemek ve   asgari işçilik oran ve miktarını tesbit ettirmek, bilirkişilerce tesbit edilecek işçilik günü ve işçi sayısının  Kurumca  kabul edilen  miktardan  ve de oranın genelgedeki oranlardan  farklı olması halinde sebeplerini açıklattırmak suretiyle gerçek biçimde işçilik oran ve miktarını, yapılan bildirimin noksan olup olmadığını saptamak ve sonucuna göre hüküm kurmaktan ibarettir.
Mahkemece öngörüen biçimde bir inceleme yapılmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurumun bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 28.5.2007 gününde oybirliğiyle karar verildi.