Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, yersiz ödenen aylıkların tahsili istemine ilişkindir.
Mahkeme, uyulan bozma ilamı uyarınca davanın kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1973 - 2003 yılları arası ..."da geçen yurt dışı sürelerini 3201 sayılı Yasa kapsamında borçlanan davacıya, yurtiçi çalışmalarıyla birlikte 01.12.2004 tarihinden itibaren bağlanan yaşlılık aylığı 01.11.2004 - 30.02.2010 arası yurtdışında çalıştığı ve ikamete dayalı işsizlik yardımı aldığı gerekçesiyle iptal edilmiş, 01.12.2004 - 26.07.2010 arası dönem için tahakkuk ettirilen yersiz aylık tutarından, kesin dönüşün 2010 yılı 7. ay alınması ve giderek 01.08.2010 tarihinden itibaren yaşlılık aylığının yeniden bağlanmış olması nedeniyle 01.08.2010 - 25.11.2010 arası hak edilen 4.307,13 TL aylık tutarı mahsup edilmek suretiyle bakiye 50.062,57 TL yersiz aylık ile bunun 14.526,05 TL işlemiş faizi iş bu davaya konu edilmiştir.
Kurumun yersiz aylık tahakkukuna esas 01.03.2010 günlü ... sigorta merciine ait cetvelde davacının 01.11.2004 - 2009/12. ayları arasında "Notstandshilfe" koduyla, 2010/1. ay - 2010/2. aylar arası ise "Pensionsvorschuss Arbeitslosengeldbezug" koduyla yardım aldığı anlaşılırken; 27.07.2010 tarihli tercümeli "... İş Kurumu" tarafından düzenlendiği anlaşılan "işsizlik parası belgesi" başlıklı belgede ise, davacının 26.08.2009 - 31.12.2009 arası günlük 3,15 EUR, 01.10.2010-24.08.2010 arası ise günlük 3,47 EUR "Muhtaçlık yardımı -emeklilik avansı" aldığı ifade edilir.
27.07.2010 tarihli tercümeli "... İş Kurumu" tarafından düzenlendiği anlaşılan "işsislik parası belgesi" başlıklı yazıya itibar edilerek, istirdata konu dönem "26.08.2009-01.02.2010" arası alınmak suretiyle davanın kısmen kabulüne ilişkin ilk hüküm; Dairemizin 16.04.2015 günlü kararıyla eksik araştırmaya yönelik olarak bozulmuştur.
09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında da açıkça vurgulandığı üzere, bir Mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda; Mahkeme yönünden o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine bozma kararında açıklanan hukuki esaslar çerçevesinde hüküm kurmak yükümlülüğü doğar. Bu hukuki aşama "usuli kazanılmış hak" olarak adlandırılır. Bu hukuki müessese Mahkemeye; hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararındaki esaslar ve istenilenler kapsamında işlem yapmak ve hüküm kurma zorunluluğunu getirir.
Uzun yıllardan beri Yargıtay’ın kökleşmiş, sapma göstermeyen uygulamaları ve öğretide benimsenen usuli kazanılmış hak müessesesi, usul hukukunun dayandığı vazgeçilmez ana temellerinden biridir.
Bu hukuki kuralın ancak iki istisnası bulunmaktadır. Bunlardan biri, Mahkemece Yargıtay bozma kararına uyulduktan sonra görülmekte olan davaya uygulama imkanı olan yeni bir içtihadı birleştirme kararı çıkması; diğeri de, 4.2.1959 gün ve 13/5 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında belirlendiği üzere, hükmüne uyulan bozma kararından sonra görevle ilgili yeni bir yasal düzenlemenin getirilmiş olmasıdır. Olayda; Dairemizin bozma kararına uyulmakla, meydana gelen usulü kazanılmış hakkın sonuç doğurmayacağı haller de söz konusu değildir
İnceleme konusu olayda, Dairemiz bozma kararına uyulduğu halde bozma ilamının gereği yerine getirilmemiş, ilamda belirtilen hususlarda araştırma ve inceleme yapılmamış; dava dosyası içerisinde mevcut olan ... Sigorta mercii yazısı tercüme ettirilip, denetime elverişsiz bilirkişi raporu esas alınmak suretiyle sonuca gidilmiştir.
Şu halde, yapılması gereken iş; ayrıntıları Dairemiz bozma kararında belirtildiği üzere, davacının borçlanma işleminin geçerliliğine karşın, aylık bağlanabilmesi için 6"ıncı maddenin aradığı kesin dönüş koşulunun yeniden ve usulünce araştırılması gerekir. Bu kapsamda, ... sigorta merciine ait son tarihli sigorta hizmet cetveli celbedilerek tercümesi yaptırılmalı; 01.03.2010 günlü ... sigorta merciine ait cetvelde 01.11.2004 - 2009/12. ayları arasında "Notstandshilfe" koduyla, 2010/1. ay - 2010/2. aylar arası ise "Pensionsvorschuss Arbeitslosengeldbezug" koduyla görülen ödeme ve yardımların hukuki niteliği ve ikamete dayalı bir yardım olup olmadıkları; keza ibraz edilen sigorta merci belgesindeki 01.11.2004 - 2009/12. ayları arası "Notstandshilfe" ve 2010/1. ay - 2010/2. aylar arası "Pensionsvorschuss Arbeitslosengeldbezug" koduyla görünen yardımların yine hukuki niteliği ve bunların kesin dönüşe engel olup olmadığı araştırılmalı, davalının ikamete dayalı bir sosyal yardım alıp alınmadığı usulünce belirlenmeli; böylece istirdata konu dönem ve kurum alacağı belirlenerek varılacak sonuca göre karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın, eksik inceleme ve araştırmayla yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma gerekir.
O hâlde, taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalıya iadesine, 04/07/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.