Mahkemesi :Ağır Ceza Mahkemesi
Suç : Taksirle öldürme
Hüküm : 1-Sanık ... hakkında TCK"nın 85/2, 22/3, 62. maddeleri,2-Sanık ... hakkında TCK"nın 85/2, 22/3. maddeleri,3-Sanık ... hakkında TCK"nın 85/2, 62, 50/4, 52/2. maddeleri gereğince mahkumiyet

Dairemizce verilen 26.12.2017 gün ve 2016/13065-2017/10907 sayılı Karara Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca itiraz edilmekle,
02.07.2012 gün ve 6352 sayılı Kanun"un 99. maddesi ile 5271 sayılı CMK"nın 308. maddesine eklenen (2) ve (3). fıkra hükümleri uyarınca itiraz konusu değerlendirilip, önceki kararda değişiklik yapılmasını gerektiren herhangi bir nedenin bulunmadığı, konunun Yargıtay Ceza Genel Kurulunca sonuca bağlanmasının daha uygun olacağı anlaşıldığından dosyanın Yargıtay Ceza Genel Kuruluna gönderilmesi için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE; 20/12/2018 tarihinde oy çokluğu ile karar verildi.

MUHALEFET ŞERHİ

Olay tarihinde, fabrika işletmesinin klinker döner fırın ünitesinde dışa yansıyan kızarma şeklindeki arızanın fark edilmesi üzerine tadilatının yapılması maksadı ile fabrika işletme müdürü olan sanık ... tarafından fırının kapatılıp soğutulması yönünde talimat verildiği, ertesi sabah başlayan tuğla söküm işlemi sırasında tuğla parçalarının blok olarak mağdur ... ile ölenlerin üzerine düşmesi sonucu iki kişinin öldüğü, bir kişinin yaralandığı, gerekli iş güvenliği ve işçi sağlığı tedbirlerinin alınmaması nedeniyle işletme genel müdürü, fabrika işletme müdürü ve fabrika üretim şefi olan sanıkların mesleki kusur ve acemilikleri nedeniyle uygun illiyet bağı altında taksirli davranışları ile atılı suçu işlediklerinden eylemlerine uyan TCK’nın 85/2. maddesi gereğince ayrı ayrı cezalandırılması istemiyle kamu davası açılmıştır.
Yapılan yargılama neticesinde de sanıkların bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne sebebiyet vermekten mahkumiyetine hükmedilmiş hatta genel müdür olan..." ın cezası başkaca bir tedbire dahi çevrilmemiştir.
Dosya bir bütün olarak değerlendirildiğinde; Sanık ... Aşkale çimento fabrikasında genel müdür olarak görev yaptığı, Aşkale çimento fabrikası tek bir fabrikadan ibaret olmayıp beş çimento fabrikasını bünyesinde barındırdığı anlaşılmaktadır. Sanık ... bu fabrikaların yönetim ve idaresinden de sorumludur. Aşkale"de bulunan çimento fabrikasında genel müdürden sonra işletme müdürü, üretim şefi, döner fırın ünitesinden sorumlu mühendis ve bir ustabaşı kazanın meydana geldiği birimde görev yapmaktadır.
Sadece işçi sağlığı ve iş güvenliği açısından çimento fabrikasında görev yapan yöneticiler değerlendirildiğinde;
Genel müdürün sorumluluğu zaman zaman birimleri denetlemek ve kendi tespit ettiği ya da birim sorumluları tarafından bildirilen noksanlıkları gidermek için gerekli mali ve teknik girişimlerde bulunmaktır. Genel müdüre teknik konularda mutlak bilgi sahibi olma yükümlülüğü de yüklenemez, genel müdür hem fabrikalar hem de fabrikadaki birimler arasındaki koordinasyonu sağlamakla görevlidir.
İşletme müdürü ise fabrikada sorumlu olduğu ünite ya da ünitelerin çalışmalarını kontrol etmek, işçilerin gerekli iş güvenlik tedbirlerini alıp almadığı ve iş emniyet malzemelerinin bulunup bulunmadığı hususlarını kontrol etmek, bu konuda noksanlık tespit ettiği anda müdahale ederek problemleri çözmektir.
Üretim şefi de kendisine bağlı bulunan birimde de gerekli kontrolleri yapmak teknik bilgisiyle üretim için gerekli olan şartları oluşturmakla yükümlüdür. İş güvenliği kurallarına uyulup uyulmadığını bilecek olan ve ilk etapta denetleyecek olanda üretim şefidir. Çünkü üretim konusu malzemenin niteliğinin tutturulması ile işçi sağlığı ve iş güvenliğinin sağlanması birbiriyle bağlantılı olgulardır.
Döner fırın ünitesinden sorumlu mühendis, fırının sağlıklı çalışmasından ve vereceği arızanın kimseye zarar verilmeden tamiri ve bu tamirin nasıl yapılması gerektiği konusunda en donanımlı kişi olmalıdır. Fırındaki arızanın hangi teknik şartlar yerine getirilerek giderilmesi gerektiği, bu iş yapılırken hangi donanıma sahip olunması gerektiğini bilmesi gereken gerektiğinde üst birimlerden bu noksanlık ve aksaklığın giderilmesini isteyecek olan teknik personeldir. Arızanın giderilmesi için fırına girip çalışan işçilerin ve kendisinin güvenliğini sağlamak, gerekli önlemleri almak ya da aldırtmak bu hususta noksanlıkları saptayıp talepte bulunmakta bu mühendisin görevi dahilinde olacağı değerlendirilmiştir.
Olayımızda işletme müdürü, üretim şefi, döner fırın sorumlu mühendisi ya da usta başının liyakatsiz olduğu, teknik bilgi ve becerilerinin yetersiz bulunduğu yönünde bir iddia olmadığı gibi döner fırın tamiratı için eksik güvenlik malzemesi olduğu ve bunun ikmali için işletme müdürlüğünden, üretim şefinden ya da döner fırın sorumlu mühendisinden genel müdürlük nezdinde yazılı veya sözlü talepte bulunulduğuna dair bir iddianın varlığından da bahsedilmemiştir.
Kazanın oluşumuna ilişkin alınan bilirkişi raporlarında da, döner fırın tuğla değişim işinde teknik olarak kabul edilen yöntemlerden daha az güvenli olanının olayının meydana geldiği fırında uygulandığı belirtilmiş ancak yapılanın tamamen teknik kurallara aykırı olmadığı ama emniyet ağı gibi bazı önlemlerin alınması halinde kazanın önlenebileceği belirtilmiş ise de emniyet ağının çalışılan alanın üstünü koruyabileceği fakat kazada çöken tuğlaların doğrudan çalışan işçilerin üzerine düşmediği, çalışılan alanın arkasında bekleyen mühendis ve işçinin üzerine düştüğü belirtildiğinden bilirkişi raporlarında bu konuya bir açıklık ta getirilmemiştir.
Tanık olarak dinlenen işçilerin tamamı gerekli eğitimin verildiğini, teçhizat ve güvenlik aparatlarının tam olduğunu ifade etmişlerdir. Fırının soğutulma derecesinde bir yanlışlık olduğu ya da teknik ayrıntılara dikkat edilmediği hususlarında bilirkişilerce de saptanmış bir noksanlık ya da ihmal iddiası da varit değildir. Fırın tamirinde görevli işçilerin bu işte tecrübeli ve deneyimli olduğu konusunda da bir tereddüt bulunmamaktadır.
Ceza Hukukumuz taksirli suçlarda kusur sorumluluğunu getirmiştir. Ancak kusur sorumluluğunun alanını sürekli olarak genişletilmesi özellikle çok personel istihdam eden işveren ve vekillerini zor durumda bırakacak, işçi çalıştırmak yerine sürekli hizmet satın alma suretiyle taşeronluğu teşvik ederek iş sağlığı ve iş güvencesini asgari düzeye indirecek ya da yatırımcı bu sorundan kurtulmak için yatırımdan kaçınacak veya yatırımlarını yurt dışına taşımak zorunda kalacaktır.
Kusur durumu belirlenirken hangi sebeple kusur izafe edildiği somut verilere göre belirlenmelidir. Olayımızda olduğu gibi daha önce aynı iş yerinde benzer kazalara rastlandı bu nedenle sorumluluğun beşinci basamağa (usta, fırın mühendisi, üretim şefi, işletme müdürü, nihayetinde genel müdür) kadar izafe edilmesi ceza hukukunun temel felsefesine de uygun düşmemektedir. Aksi halin kabulü durumunda daha önce benzer kazalar yaşanan Türkiye çapında faaliyet gösteren holding yöneticilerinin her kazadan sorumlu tutulması ve cezalandırılması gerekir ki bunun hukuken kabulü mümkün değildir.
Sanık ...’ın Aşkale Çimento Fabrikaları A.Ş’ nin genel müdürü (CEO) su konumunda olduğu, Aşkale Çimento Fabrikaları A.Ş nin beş adet fabrikadan müteşekkil bulunduğu, döner fırın içindeki tuğlaların sökümü esnasında oluşan kazanın Aşkale’ deki fabrikada meydana geldiği, kazada biri mühendis, biri işçi iki kişinin öldüğü, kazanın meydana geldiği fabrikada genel müdür olan sanık ...’ ın maiyetinde sırasıyla bir işletme müdürü, bir üretim şefi, bir döner fırın mühendisi ve bir ustabaşı bulunduğu, bunlardan ustabaşı ve mühendisin vefat ettiği, işletme müdürü ve üretim şefinin kusuru nedeniyle tecziyelerine karar verildiği izlenmiştir.
Dairemizin istikrarlı kararlarında da zikredildiği üzere üst işveren veya vekilinin meydana gelen kazalardan sorumlu tutulabilmesi için iş güvenliği ve iş sağlığını koruyacak ve takip edecek alt kadroları oluşturmama şartı aranmaktadır. Eğer bu şartlar gerçekleşmiş ama bu birimlerce hazırlanan raporlar ya da uyarılar dikkate alınmaması nedeniyle kaza meydana gelmiş ise ancak bu halde işveren ya da vekilinin sorumluluğuna gidilmektedir.
Olayımızda işverenin kusursuz sorumluluğu dikkate alınarak ölenlerin yakınlarının zararının giderilmesi yoluna gidilmesi gerekirken sürekli ceza hukukunun alanının genişletilmesi ceza hukuku felsefesine de aykırılık oluşturmaktadır.
Neticeten; Yukarıda arz ve izah edilen sebeplerden dolayı genel müdür konumundaki sanık ...’ın beraati yerine cezalandırılması yönündeki çoğunluk görüşüne katılmamaktayım.
Bu nedenlerle; Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı itirazının kabulü yerine, reddedilerek dosyanın Ceza Genel Kuruluna sevkine ilişkin çoğunluk görüşüne de iştirak etmiyorum.