Haczedilmezlik Şikayeti - Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2009/23870 Esas 2010/5820 Karar Sayılı İlamı

12. Hukuk Dairesi 2009/23870 E., 2010/5820 K.

12. Hukuk Dairesi 2009/23870 E., 2010/5820 K.

• HACZEDİLMEZLİK ŞİKAYETİ

• 2004 S. İCRA VE İFLAS KANUNU [ Madde 82 ]

"İçtihat Metni"

Mahalli mahkemece verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu vekili tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden Daireye gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü:

İİK"nın 82/4. maddesine göre, borçlunun sanat ve mesleği için gerekli olan alet, edevat..., geçimlerini temin eden nakil vasıtaları, haczedilemez. Ancak bu kuralın uygulanabilmesi için, borçlunun haciz sırasında bir meslek ve sanatla uğraşıyor olması ve kendisi ile ailesinin geçimini anılan meslek veya sanatla sağlaması gerekir. Mesleki eşyanın haczedilmeziliği mutlak bir yasa kuralı olduğundan, yorum veya kıyas yoluyla da olsa mahcuzun satılarak bedelinden daha ucuzunun alınması için borçluya para ayırıp kalanının alacaklıya ödenmesine karar verilemez.

Somut olayın incelenmesinde; 22.01.2009 tarihinde borçlu Mithat adresinde 1995 model Universal 445 Tip traktörün römorku ile birlikte haczedildiği, icra müdürünce mahcuza 14.000 TL değer biçildiği, borçlunun çiftçi olduğundan bahisle anılan madde kapsamında haczedilmezlik şikayetinde bulunduğu görülmektedir. Temyize gönderilen dosya muhtevasında, borçlunun çiftçi olduğunu gösterir bir belge bulunmadığı gibi, ne miktar arazide, hangi tür ve nevide çiftçilik yaptığı, aile kayıtları, gelir durumu, mal varlığına ilişkin herhangi bir kayıt, bilgi ve belgeye de rastlanılmamıştır. Dosyaya konulan Jandarma araştırma tutanağı belirtilen konuları açıklamaya, kanıtlamaya elverişli ve yeterli de değildir.

Diğer taraftan, teknolojinin hızla gelişerek ilerlediği günümüz koşullarında sermaye unsurunun ağır bastığı değerlendirilmesinden hareketle, işlerin süratli, emniyetli ve verimlilik kıstaslarına uygun olarak sonuçlandırılması gerektiği hususu da gözardı edilmemelidir.

Bu itibarla verimliliği, kaliteyi ve kârlılığı arttıran, ekonomik hayata artı değerler kazandıran teknolojideki değişimleri ve gelişmeleri sağlayan makinelerin kullanılması gerekliliği de değerlendirme kapsamına alınmalıdır. Bu bağlamda Dairemizce de içtihat değişikliğine gidilerek ekonomik hayatın sürekliliği, borçların bir an evvel ödenmesinin temini gayelerine matuf olmak üzere kendisinin ve ailesinin sağlıkla yaşamlarını sürdürebilmesi, mesleğin devamı için zorunlu, vazgeçilmez, çağın koşullarına uygun alet, edevat, makine ve benzer vasıtalar makul kıstaslar dahilinde haczedilmezlik kuralı kapsamında değerlendirilmeye başlanılmıştır.

İcra mahkemesince yukarıda açıklanan yasa ve ilke kararlarına uygun araştırma yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe İle ve eksik inceleme ile şikayetin reddine dair hüküm tesisi isabetsizdir.

Sonuç: Borçlu vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK 366 ve HUMK"nın 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), 09.03.2010 gününde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY

Şikayetçi çiftçilikle iştigal ettiğini ve Universal marka traktörü ile römorkunun haczedilemeyeceğini ileri sürmüştür. Mahkemece traktör ve römorkunun sermaye ağırlıklı olduğu gerekçesi ile şikayet reddedilmiş.

Dairemizin sayın çoğunluğu "günümüzde kaliteyi ve kârlılığı artıran, ekonomik hayata artı değerler kazandıran teknolojideki değişimleri ve gelişmeleri sağlayan makinelerin kullanılması gerekliliği de, haczedilmezlik şikayetinde değerlendirme kapsamına alındığı ve çağın koşullanna uygun alet, edevat, makine ve benzeri vasıtalar makul kıstaslar olarak haczedilmezlik kapsamında değerlendirilmekte olduğunu" gerekçelerinde belirtmişlerdir.

İİK"nın 82. maddesinde haczi caiz olmayan mal ve haklarla ilgili düzenleme yapılmış olup, ilgili maddenin dördüncü fıkrasında "Borçlu çiftçi ise, kendisini ve ailesinin geçimi için zaruri olan arazi ve çift hayvanlan ve nakil vasıtaları ve diğer eklenti ve ziraat aletlerinin haczedilemeyeceği" düzenlenmiştir.

Yine Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun, 02.12.1972 tarih ve 542/1979 sayılı kararlarında "Maddede sözü edilen aile tabirine, davacının, kanunen geçindirmekle yükümlü bulunduğu kimselerin dahil olacağı ve haczi caiz olmayan arazi, çift hayvanlan ve ziraat aletlerini tespit ederken, bunların, böyle bir ailenin geçimi için zaruri olup olmadığının gözönünde tutulması gerekmektedir.

Zira 4. fıkrada evvela çiftçi borçlunun kendisi ve geçindirmekle yükümlü bulunduğu ailesi için yetecek miktarda arazi ve bu araziyi işletmek için çalıştın İmasında zorunluluk bulunan çift hayvanları ve bu hayvanlar aracılığı ile kullanılabilecek ziraat aletleri sıralanmış; bunlar birbirine sıkı surette bağlı tutulmuştur. Bu itibarla büyük arazilerin ziraat edilmesinde kullanılmakta olan traktörün maddede kastedilen anlamda haczi caiz olmayan ziraat aletlerinden sayılmasına imkan bulunmamış ve direnme kararının bozulması gerektiği" belirtilmiştir.

Dairemizin bugüne kadar uygulamalarında, yukarıda belirtilen Hukuk Genel Kurulu karan ilgi tutularak ve de sermaye unsurunun üstün tutulduğu alet ve edevatın maddenin Öngördüğü haczedilmezlik kapsamı dışında kaldığı belirtilerek traktörle ilgili olarak şikayetçilerin haczedilemezlik şikayetleri reddedilmiştir. Yine Dairemiz bu konuda "Banka kredisi ile satın alınan ve Ziraat Bankası"na rehinli bulunan traktörün, temin ettiği alacaktan arta kalan kısmının da haczedilebileceğine, karar vermiştir. (12. HD 26.12.1983 tarih ve 9577 Esas, 10949 Karar)"

Diğer taraftan yasa koyucu, İİK"nın 82/4. maddesinde borçlu çiftçinin kendisi ve ailesi için zaruri olan ve haczedilmezlik konusu mal varlıklarını belirlemiş, fakat emekten ziyade sermaye ağırlığı üstün traktörün haczedilmezliğini düzenlememiştir. Bu konuda sermaye ağırlığı yoğun traktör ve römorkunun haczedilmemesine yönelik yasa koyucu tarafından yeniden düzenleme yapılmadan haczedilmezlik şikayetinin kabulü yönündeki sayın çoğunluk görüşüne katılmadığımdan, mahkemenin 06.05.2009 günlü şikayetin reddi kararının onanması görüşündeyim.