MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Taraflar arasındaki menfi tespit davasının bozma ilamına uyularak yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekili ve davalılardan ING Bank A.Ş vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü.
- KARAR -
Davacı vekili, davacının davalı ... İnşaat Ltd. Şti"ne satın alınacak mallara karşılık 135.000 TL tutarında daire devrettiğini ve avans olarak 240.000 TL tutarında 24 adet çek teslim ettiğini, 40.000 TL ödendiğini, davalı şirketin ise sadece 179.289,75 TL değerinde mal teslim ettiğini, elinde bulunan çekleri ise kredi kullandığı davalı bankaya teminat olarak verdiğini, davacının aldığı mal nedeniyle sadece 4.289,75 TL borcu kaldığını belirterek, bedelsiz kalan 20 adet çek nedeniyle 195.710,25 TL borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı banka vekili, davanın reddini istemiştir.
Diğer davalı, davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece, benimsenen bilirkişi raporuna göre davacının davalı ... İnşaat Ltd. Şti"ne avans olarak verdiği çeklere karşılık teslim edilen mal bedelinden sonra bakiye yönünden alacaklı olduğunun tespit edildiği, dava konusu çeklerin davalı bankaya temlik cirosuyla verildiği gerekçesiyle davalı ... İnşaat Ltd. Şti. hakkındaki davanın kabulüne, davalı banka hakkında açılan davanın reddine karar verilmiş, hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 2015/5421 esas ve 2016/1084 karar sayılı ve 28/01/2016 tarihli bozma ilamında ‘‘1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan ve yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir. 2-Davalı banka vekili davaya cevap dilekçesinde, dava konusu çeklerin davalı şirkete kullandırılacak kredilerin teminatı olarak bankaya verildiğini açıkça ikrar etmiştir. 6100 sayılı HMK"nun 179/2 maddesi uyarınca ikrar ıslah ile geçersiz kılınamaz. Mahkemece anılan Yasa hükmü gözetilmeksizin, davalı banka vekilinin ıslah dilekçesindeki beyanlarına itibar edilerek yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.’’ gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir
Mahkemece bozma ilamından sonra yapılan yargılama neticesinde, banka vekilinin çekleri teminat olarak aldığını ikrar ettiğinden, ikrarın geçerli olduğu, bilirkişi raporu ile çeklerden dolayı davacının borçlu olmadığının sabit olduğu gerekçesiyle, davanın kabulüne, daha önce ... İnşaat. Tur. San. Ltd. Şti. aleyhine açılan tüm dava konusu çeklerden dolayı davacının bu davalıya borçlu olmadığının tespitine dair kararın bozmaya uğramadan kesinleştiği anlaşıldığından yeniden hükme yer olmadığına, davalı ... yönünden davacının istirdat talebinin kabulü ile, çeklerden dolayı davacının ING Bank"a borçlu olmadığının tespiti ile bu çeklerden dolayı yapılan ödemelerin istirdadına karar verilmiş, hüküm davacı vekili ve davalı ...Ş vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece Dairemiz’in bozma ilamına uyulmuş; ancak bozma ilamına yanlış anlam yüklenerek banka hakkında yanlış sonuca gidilmiştir. Davalı banka cevap dilekçesinde dava konusu çeklerin diğer davalı şirkete kullandırılan kredilerin teminatı olarak bankaya verildiğini söylemiş daha sonra cevap dilekçesini ıslah ederek dava konusu çekleri temlik cirosu ile aldığını bildirmiştir. Mahkemece yazılan gerekçeli kararda davalının bu ıslahına değer verilerek çekişmenin çözülmesi üzerine Dairemizce HMK’nın 179/2. maddesi uyarınca ikrarın ıslah ile geçersiz kılınamayacağına işaret edilerek meselenin banka yönünden bankanın cevap dilekçesini ıslah etmeden önceki şekline göre değerlendirme yapılması ve gerekçe oluşturmasına işaret edilmiştir. Mahkemece bozmaya uyulduktan sonra bankanın çekleri teminat olarak aldığını ikrar ettiğinden banka hakkında da menfi tespit ve yapılan ödemeler yönünden istirdata karar verilmiştir.Bankanın kredi müşterisinin hamili olduğu çekleri tahsil cirosu ile alması durumunda bu çeklerin üzerindeki yetkisinin sadece tahsil yetkisi olacaktır. Bankanın çekleri rehin cirosu ile alması halinde rehin cirosu geçerli olamayacağından davalı banka çeklerde yetkili hamil olmayacaktır. Bunun dışındaki ciroların temlik cirosu olduğu açıktır.Bankaca bu çekler tahsil edilip kredi müşterisi hesabına alacak kaydedilerek ve kredi müşterisinin bankaya muaccel kredi borcu varsa ondan mahsup edilecek veya banka muaccel olmayan kredi borçları için bu çek bedellerini teminat olarak tutabilecektir. Bu hususlar çekin hamili banka ile çekleri ciroyla devreden kredi müşterisi arasındaki hususlar olup davalı bankaca çeklerin teminat olarak alınmış olması çek keşidecisinin sorumluluğunu ortadan kaldıracak bir vakıa değildir. Davacı somut olayda davalı bankanın çekleri ciro ile alırken bunların bedelsiz olduğunu bilerek ve keşideciyi zarara uğratmak amacıyla aldığını ispatlayamadıkça çekleri ödeme konusunda bankaya karşı sorumlu olacaktır.Somut olayda davacı bu hususu ispat edemediğinden davacının bankaya yönelik davasının reddi gerekirken Dairemizin usule ilişkin kararı yanlış değerlendirilerek banka aleyhine hüküm oluşturulması doğru olmamıştır.
Kabule göre de mahkemece verilen ilk hüküm Dairemiz’in bozma kararı ile tamamen ortadan kaldırıldığından davalı ... İnş. Tur. San. Tic. Ltd. Şti. yönünden önceki hüküm maddi anlamda kesinleşse bile şekli anlamda kesinleşmediğinden bu davalı hakkında tekrar karar verilmesi gerekli olup yeniden hükme yer olmadığına dair karar verilmesi doğru olmamış hükmün bu nedenlerle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, peşin harçların istek halinde temyiz eden davacı ve davalı ...Ş."ye iadesine, 10/10/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.