Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
Mahkemesi : ... 3. İş Mahkemesi


Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı, fer’i müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun kabulü ile; İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, 30.12.1991 tarihinde işe başlayan ve en az 2 yıl kesintisiz çalışan davacının emekliliğine ne kadar kaldığını öğrenmek için ..."na yaptığı başvuru sonucunda, dosyanın stajyer olarak açılması nedeniyle davalı nezdinde çalışmış olduğu 2 yıllık döneme ilişkin günlerin çalışma günü olarak kabul edilemeyeceğinin bildirildiğini, stajyer olarak çalışmasının mümkün olmadığını beyanla, davacının, sigortalılık başlangıç tarihinin 30.12.1991 tarihi olduğunun ve davalı işverene ait işyerinde 30.12.1991 tarihinden itibaren 2 yıl boyunca kesintisiz çalıştığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Davacı vekilince Mahkemeye sunulan 30.12.2016 tarihli talep sonucunun açıklanmasına ilişkin dilekçesinde; davacının, davalı ... nezdinde 30.12.1991-10.01.1992 tarihleri arasında çalıştığının tespitini talep ettiğini belirtmiştir.
II-CEVAP
Fer’i müdahil Kurum vekili, 5 yıllık hak düşürücü sürenin geçtiğini, davacının staj süresinin sigortalı çalışma olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığını, davacının hizmet akdine dayalı olarak çalıştığı iddiasını kanıtlayabileceği herhangi bir yazılı delil bulunmadığını, davacının çalışmaları bakımından Kurum kayıtlarının esas olduğunu ve davacının iddialarını Kurum kayıtlarına eşdeğer belgelerle kanıtlaması gerektiğini, işyerinin adresinin bulunduğu yer itibariyle yetkili mahkemenin ... İş Mahkemesi olduğunu, beyanla haksız ve yasal dayanaktan yoksun davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı işveren cevap vermemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, davanın kabülune, davacı ... TC Kimlik numaralı ... Sigorta sicil numaralı İnce Arıyan"ın davalı işveren ..."na ait ... ... İl Müdürlüğünde ... Sicil sayılı dosyada işlem gören işyerinde 30/12/1991 - 30/07/1992 tarihleri arasında toplam 211 gün çalıştığı ve bu çalışmalarının 37 günlük kısmının ..."na bildirildiği, 174 günlük kısmının bildirilmediği, bildirimi yapılmayan dönemlerde o günlerin asgari ücretini aldığının tespitine" karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince; “...Davacının, dava dilekçesinde iddia ettiği gibi stajyer konumunda çalıştığına dair bildirim olmadığı, Kurumdan celp edilen belgelere göre 30.12.1991 tarihinde 1 gün, 1992 yılı Ocak ayında yalnızca 5 günlük çalışmasının bildirildiği, dönem bordrosunda isimleri yer alan diğer 3 sigortalının ise 1"er gün sigortalılık bildirimlerinin bulunduğu, bu hali ile kendilerinden daha uzun süre çalışmış davacı için bordro tanığı olarak kabullerine olanak bulunmadığı, yargılama sırasında dinlenen davacı tanıklarının anlatımlarının soyut düzeyde beyanlar içerdiği dikkate alındığında, Kurum kayıtlarına yansıyan çalışma süresini aşan süreye ilişkin çalışma iddiası kanıtlanamadığından davanın reddi yerine istem aşılarak kabul kararı verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğu, ancak bu aykırılığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, HMK 353/1-b.2 maddesi uyarınca belirlenen aykırılık düzeltilerek yeniden esas hakkında karar vermek gerektiği belirtilerek, fer"i müdahil Kurum vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile; ... 3. İş Mahkemesi"nden verilen 14.02.2019 tarih, 2015/147 Esas ve 2019/26 Karar sayılı kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Davacı vekili tarafından; “gerek davacı tanıklarının beyanı gerekse davalı asilin davacının yanında çalıştığına dair açık kabulü sonucu bölge adliye mahkemesinin yerel mahkeme kararını kaldırarak, davanın reddine karar vermesinin kanuna hukuka oluşa açıkça aykırı olduğu belirtilmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
Davanın yasal dayanağı, 5510 sayılı Yasanın geçici 7. maddesi atfı ile 506 sayılı Kanun’un 79/10 ve 5510 sayılı Kanun’un 86/9. maddeleridir. Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerin incelenmesinde, 07.03.1972 doğumlu olan davacının hizmet döküm cetveline göre, 53491.45.01 sicil sayılı dosyada işlem gören, davalı ...’na ait işyerinden, 30.12.1991 tarihinde 1 gün, 1992/01 döneminde 36 gün olmak üzere, toplam 37 gün sigortalı bildiriminin yapıldığı, davalı ait işyerinin 10.02.1987 – 30.07.1992 tarihleri arasında 506 sayılı Kanun kapsamında yer aldığı, davacının stajyerlik kapsamında herhangi bir bildiriminin olmadığının Kurumca bildirildiği, yine dosya kapsamında davacı tanıkları ile talebe konu hizmet sürelerini karşılamayacak nitelikte kısmen sigortalı bildirimi yapılan tanık beyanlarının yer aldığı anlaşılmakla, Mahkemece davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp araştırma genişletilerek, davacının talebine göre, uyuşmazlık konusu dönemi kapsayacak şekilde yeteri kadar bordro tanığı ile komşu işyeri tanığı resen tespit edilerek dinlenilmeli, tanık beyanları arasında çelişki oluşması halinde bu çelişki giderilmeli, çalışmanın varlığı, niteliği ve süresi tespit edilerek uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek, varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin, eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun kabulüne ilişkin kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının yukarıda açıklanan nedenlerle HMK’nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 24/05/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.