MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki trafik kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davacı vekili ve asıl davada davalı ... ... A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:

- K A R A R -
Davacı vekili; davalı ..."ün maliki, davalı ..."ın sürücüsü, davsalı .... ... A.Ş."nin zorunlu trafik sigortacısı ve davalı ... ... A.Ş"nin kasko sigortacısı olduğu halk otobüsü ile davalı ..."ın maliki, davalı ..."ın sürücüsü ve davalı ...Ş."nin zorunlu trafik sigortacısı olduğu tırın çarpışması sonucu, otobüste yolcu olarak bulunan davacının yaralandığını belirterek fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla tedavi giderleri, geçici ve sürekli işgöremezlik nedeniyle uğradığı zararları için şimdilik 1.000,00-TL maddi tazminatın davalılardan (... şirketleri poliçe limitleri sınırlı olmak kaydıyla) ve 20.000,00 TL manevi tazminatın ... şirketleri dışındaki davalılardan kaza tarihinden itibaren işlemiş ve işleyecek ticari temerrüt faiziyle birlikte müştereken ve mütelselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davacı vekili; birleşen ... 2.Asliye Hukuk Mahkemesi"nin 2010/96 Esas sayılı dosyasındaki dava dilekçesinde bahsi geçen trafik kazasından mütevellit davacının uğramış olduğu tüm maddi ve manevi zarardan birleşen davada davalı ... Belediyesinin de müştereken ve mütelsilen sorumlu olduğunu beyan etmiştir.
Davacı vekili 12/04/2013 tarihli dilekçesiyle tedavi giderlerine ilişkin talebini 2.400 TL ve geçici işgöremezlik nedeniyle uğradığı zarar talebini 8.621 TL olarak ıslah etmiştir.
Asıl davada davalı ... ... A.Ş. vekili; yolcu olarak bulunduğu aracın davalı şirkete kasko ... poliçesi ile sigortalı olduğunu, ihtiyari mali mesuliyet açısından zorunlu ... limitlerini aşan kısımdan araç sürücüsünün kusuru oranında ve poliçe limitleri ile sınırlı olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Asıl davada davalı ...Ş. vekili; davacının herhangi bir müracaatta bulunulmadığını, manevi tazminattan sorumlu olmadıklarını, davalının poliçe azami teminat limitiyle sınırlı olarak sorumluğunun bulunduğunu ve yasal faizin uygulanabileceğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Asıl davada davalı ...Ş. vekili; kusur oranında poliçe limiti ile sınırlı sorumluluklarının bulunduğunu ve dava tarihinden itibaren yasal faiz istenebileceğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Asıl Davada davalı ...; davacı tarafça istenilen bedelin haksız olduğunu ve kaza nedeniyle kendisinin de mağdur olduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Asıl davada davalılar ..., ... ve ..."a ilişkin usulünce tebligat yapılmasına rağmen herhangi bir cevap sunmamış ve duruşmalara katılmamışlardır.
Birleşen davada davalı ... vekili; dava konusu olaydaki otobüsün tamamen özel mülkiyetli ve işletmesi de özel şahıs tarafından gerçekleştirilen bir araç olduğunu, davalının sadece belirli bir plan ve esaslar dahilinde yolcu taşıma işini, güzergahları ile koordinasyonu sağlamak ve denetlemek ile yükümlu olduğunu ve davalının sorumlu olmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile hesaplamaya ve kusura ilişkin teknik raporlarda gözetilerek, net 8.621,94-TL"si maddi tazminatın davalılardan müşterek ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, (kusur oranına göre, davalı ... ve ... açısından %87,5 kusur oranına göre 7.544,20-TL"sinin, 900,00-TL"si açısından 28/03/2009 kaza tarihinden ve kalan 6.644,20-TL"si açısından ıslah tarihi 14/04/2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte); Asıl davada davalı ... ve ... açısından %12,5 kusur oranına göre 1.077,74-TL"sinin (900,00-TL"si açısından 28/03/2009 kaza tarihinden ve kalan 177,74-TL"si açısından ıslah tarihi 14/04/2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte); asıl davada davalı ... şirketleri ... ... A.Ş. (değişen ünvanıyla ... ... A.Ş.) ve ... ... A.Ş. açısından 7.544,20-TL"sinin (900,00-TL"si açısından dava tarihinden ve kalan 6.644,20-TL"si açısından ıslah tarihi 14/04/2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte); davalı ... şirketi ... ... A.Ş. açısından 1.077,74-TL"sinin (900,00-TL"si açısından dava tarihinden ve kalan 177,74-TL"si açısından ıslah tarihi 14/04/2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte); 2.500,00-TL tedavi giderinin asıl davada davalılar ..., ..., ... ve ..."dan müşterek ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, (davalılar ... ve ... açısından %87,5 kusur oranına göre 2.187,50-TL"nin 100,00-TL"si için dava tarihinden ve kalan 2.087,50-TL"si açısından ıslah tarihi 14/04/2013 tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle birlikte, asıl davada davalı ... ve ... açısından %12,5 kusur oranına göre 312,50-TL"sinin 100,00-TL"si açısından dava tarihinden ve kalan 212,50-TL"si açısından ıslah tarihi 14/04/2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte), bu kalem yönünden diğer davalı ... şirketleri aleyhine açılan davanın reddine; manevi tazminat isteğinin kısmen kabulü ile 1.000,00-TL manevi tazminatın asıl davada davalılar ..., ..., ... ve ..."dan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, (davalılar ... ve ... açısından %87,5 kusur oranına göre 875,00-TL"nin kaza tarihi 28/03/2009 tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle birlikte, asıl davada davalı ... ve ... açısından %12,5 kusur oranına göre 125,00-TL"sinin kaza tarihi 28/03/2009 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte), fazlaya ilişkin reddine; birleşerek görülen ... 2. As. Huk. Mah. 2010/96 E.nolu dosyadaki davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekili ve asıl davada davalı ... ... A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1- Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde bir usulsüzlük bulunmamasına göre davacı vekili ve asıl davada davalı ... ... A.Ş. vekilinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
Dava, cismani zarar nedeniyle meydana gelen maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
Davacı vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesinde;
Birleşen davada davalı ... Belediye Başkanlığı’nın, kendi görev alanı içindeki toplu taşıma işinde ... Büyükşehır Belediyesi Sınırları İçinde Çalışan Özel Halk Otobüs, Minibüs ve Dolmuş Taksileri (Toplu Taşıma Araçları) Çalışma Yönetmeliği gereği Büyükşehir Belediye sınırları içindeki belediyece ruhsat verilen, özel ve tüzel kişilerce işletilen tüm toplu taşıma araçlarının denetimi, çalışma ruhsatı verme-yenileme-geri alma yetkisi, araçların güzergahını ve çalışma saatlerini belirleme yetkisi, toplu tasıma araçlarında uygulanacak ücreti ve personelin kıyafetini belirleme yetkisi ve sair tüm yetkilerin birleşen davada davalı ... Belediye Başkanlığı"na ait olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca davalı belediye vize ücreti ve ruhsat harcı almak suretiyle ekonomik olarak da yarar sağlamaktadır.
Uyuşmazlık, davalı ... Belediye Başkanlığı"nın işleten sıfatının bulunup bulunmadığı, dolayısıyla, hasardan müteselsilen sorumlu tutulup tutulamayacağı noktasındadır.
2918 sayılı ....’nun 85. maddesinde, "motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar" hükmü getirilmiştir.
Bu açıklamalar çerçevesinde somut olaya bakıldığında, birleşen davada davalı ... Belediye Başkanlığı’nın özel halk otobüsleri üzerindeki denetim, ruhsat veme, kontrol yetkisi, personelin kıyafetinden çalışma saatlerine kadar tüm hususları belirleme yetkisi bulunması, bu araçlardan ekonomik yarar sağlaması ve araç üzerinde “... Büvükşehir Belediyesi" yazması karşısında aracın verdiği zarardan Belediyenin müteselsilen sorumlu olduğu sonucuna varılmalıdır.
Bu durumda mahkemece, birleşen davada davalı ... Belediye Başkanlığı’nın zarardan sorumlu bulunduğu kabul edilerek bir karar verilmesi gerekirken, kazaya karışan halk otobüsünün belediyenin mülkü ve sürücüsünün belediye çalışanı olmadığı gerekçesiyle yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
3- Mahkemece hükme esas alınan 22/03/2013 tarihli hesap bilirkişi raporunda davacının tedavi süresi olan 15,5 aylık süreçte hasta ve refakatçisinin hastaneye gidiş geliş yol ücretleri, yemek ücretleri ve kullanmak zorunda kalabileceği alet giderleri olarak ... tarafından karşılanmayan tedavi giderlerinin 2.500.00 TL olduğu belirlemesi ile toplam maddi zararın 11.121,99 TL olduğu tespit edilmiştir. Bilirkişi raporunda belirlenen 11.121,99 TL"lik maddi zararın tümünden tüm davalılar müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu halde mahkemece 6111 sayılı Kanunun 59. ve geçici 1. maddeleri uyarınca tedavi giderlerinin ... tarafından karşılanacağı, ... şirketlerinin sorumluluğunun bulunmadığı, ancak bu düzenlemenin haksız eylem failinin sorumluluğunu ortadan kaldırmayacağı gerekçesiyle maddi zararın 2.500.00 TL"lik kısmından ... şirketinin sorumlu tutulmayıp ... şirketleri açısından 2.500.00 TL yönünden davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
4-)Manevi tazminat zenginleşme aracı olmamakla beraber, bu yöndeki talep hakkındaki hüküm kurulurken olay sebebiyle duyulan acı ve elemin kısmen de olsa giderilmesi amaçlanmalı ve bu sebeple tarafların sosyal ve ekonomik durumları ile birlikte olayın meydana geliş şekli de göz önünde tutularak, Borçlar Kanunu’nun 47. maddesindeki (6098 sayılı B.K.’nun 56.md) özel haller dikkate alınarak, hak ve nesafet kuralları çerçevesinde bir sonuca varılmalıdır. Zira, M.K"nun 4.maddesinde, kanunun takdir hakkı verdiği hallerde hakimin hak ve nesafete göre hükmedeceği öngörülmüştür. Belirtilen hususlar dikkate alındığında, davacı için takdir olunan manevi tazminatın az olduğu görülmüş ve hakkaniyete uygun bir manevi tazminata hükmedilmek üzere kararın bozulması gerekmiştir.
5-)Somut olayda uyuşmazlık, haksız eylemden kaynaklanmaktadır. Haksız eylem faili, ihtar ve ihbara gerek olmaksızın, zararın doğduğu anda, başka bir anlatımla haksız eylem tarihinden itibaren zararın tamamı için temerrüde düşmüş sayılır. Dolayısıyla, zarar gören, gerek kısmi davaya, gerekse sonradan açtığı ek davaya veya ıslaha konu ettiği kısma ilişkin olarak haksız eylem tarihinden itibaren temerrüt faizi isteme hakkına sahiptir.
Asıl davada davalı ...Ş. ise, kazaya karışan ve davacının yolcu olarak bulunduğu aracın trafik sigortacısı olup 2918 sayılı ..."nun 99/1. maddesi ile ... Genel Şartları"nın B.2. maddesi uyarınca, rizikonun ihbar edildiği tarihten itibaren 8 iş günü içinde sigortacının tazminatı ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu sürenin sonunda ödememe halinde temerrüdün gerçekleştiği ve davalının temerrüt faizinden sorumlu olduğunun kabulü gerekir. Her ne kadar davacının, davalı ... şirketine tazminat için başvuru yapıp yapmadığı, dosya kapsamından anlaşılamamakta ise de; davacının dava açmadan önce davalı sigortacıya başvuruda bulunduğuna ilişkin bir iddiasının bulunmaması, davalı sigortacının da davadan önce başvuru olmadığını savunmuş olmasına göre, sigortacının en erken dava tarihi itibariyle temerrüde düştüğü kabul edilerek, davalı sigortacı için temerrüt faizinin dava tarihinden işletilmesini talep edebilir.
Açıklanan nedenlerle; somut uyuşmazlıkta, davalı ... şirketi, hükmolunan tüm tazminat yönünden dava tarihinde, ... şirketleri dışındaki davalılar kaza tarihinde temerrüde
düştüğünden, kabul edilen tüm tutara bu tarihlerden itibaren faiz yürütülmesine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde ıslahla artırılan kısma ıslah tarihinden itibaren faiz yürütülmesi doğru görülmemiştir.
6-)Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları"nın Sigortanın kapsamı başlıklı A.1.maddesinde, sigortacının poliçede belirtilen aracın işletilmesi sırasında bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarar uğramasına sebebiyet vermiş olmasından dolayı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre işletene düşen hukuki sorumluluğu, zorunlu ... limitlerine kadar temin edeceği, hükmüne yer verilmiştir.
Motorlu Kara Taşıtları İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları"nın ... Teminatının Kapsamı başlıklı 1.maddesinde ise; bu tür sorumluluk sigortasını yapan sigortacının, zorunlu mali sorumluluk sigortası hadlerinin üzerinde kalan kısmını poliçede yazılı hadlere kadar temin etmekle yükümlü olduğu belirtilmiştir.
Somut olayda, asıl davada davalı ... ... A.Ş., davacıya zarar veren aracın sadece ihtiyari mali mesuliyet (İMSS) sigortacısı olup, olay tarihi itibariyle bu davalının ... limitini aşan kısımdan temin ettiği İMSS poliçe limiti dahilinde sınırlı olarak sorumlu olacağı açıktır.
O halde, mahkemece, davacının dava konusu kazada yaralanan ve vefat eden başka birçok yolcu olduğu, bu nedenle maddi zararının tümünün trafik poliçesinden karşılanma ihtimalinin zayıf olduğuna yönündeki iddiaları karşısında dava konusu kazaya ilişkin zarara neden olan aracın kaza tarihini kapsayan trafik (...) ... poliçesi kapsamında başka ödeme olup olmadığının ve limitinin tükenip tükenmediğinin belirlenmesi, ondan sonra trafik sigortası limitini aşan kısım olduğu takdirde yukarıda açıklanan ilkeler ışığında davalının sorumluluk limiti gözetilerek bir karar verilmesi gerekirken, ... şirketi vekilinin savunması göz ardı edilip eksik incelemeyle yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı vekili ve asıl davada davalı ... ... A.Ş. vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine, (2)(3)(4)(5) nolu bentlerde açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davacı yararına BOZULMASINA, (6) nolu bentte açıklanan nedenle asıl davada davalı ... ... A.Ş. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davalı ... ... A.Ş. yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacı ile asıl davada davalı ... ... A.Ş."ye geri verilmesine 08/05/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.