MAHKEMESİ : BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 19. HUKUK DAİRESİ

Taraflar arasında ilk derece mahkemesinde görülen menfi tespit davasının reddine dair verilen karar hakkında bölge adliye mahkemesi tarafından yapılan istinaf incelemesi sonucunda; davacıların istinaf başvurusunun esastan reddine yönelik olarak verilen kararın, süresi içinde davacılar vekilince temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı, ... Belediyesi"nin 5366. Sayılı Yasa kapsamına göre belediye meclisince alınan 2005/109 sayılı meclis kararı ve Bakanlar Kurulu"nun 2006/10299 sayılı kararı ile ... Mahallesi ile ...Mahallesi yenileme alanı (... Kentsel Yenileme Projesi ) ilan edildiğini, ... Belediyesi"nin yaptığı 02/11/2007 tarih ve 20 sayı ile avam proje yapıldığını ve ... Büyük Şehir Belediye Başkanlığının onayı ile kentsel yenileme projesinin hayata geçtiğini, bu proje kapsamında 2493 Ada, 11 Parsel sayılı taşınmazda 19 no.lu mesken için davalı ile sözleşme yapıldığını, sözleşmede inşaat bedelinin 79.500.00 TL olduğunu, ancak daha sonra yeni inşaat bedeli olarak 171.602.00 TL"nin benimsendiğini, bu koşullarla taşınmazının davalı TOKİ"ye devredildiğini, ancak davalının 125,5 m2 yerine 100 m2"lik konut verdiğini ve kar amacı güderek daha yüksek fiyatlı inşaat bedeli"nin 250.071.00 TL olarak idarece kararlaştırıldığını, bu durumda zarara uğradığını ileri sürerek yeni inşaatın değerinin hesaplanarak borçlu olmadığının tespitini istemiş,davayı ıslah ederek sözleşme tarihi olan 04.06.2013 tarihi itibarı ile 170.571,00 TL olan borcun 115.008,00 TL olarak tespitini talep etmiştir.
Davalı, davanın reddini dilemiştir.
İlk derece mahkemesince davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından istinaf edilmiştir.
Bölge adliye mahkemesince, davacının istinaf başvurusunun esastan reddine dair karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacının sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2- Eldeki dava, davacı ile davalı arasında imzalanan ... ... Kentsel Yenileme Toplu Konut Projesi Gayrimenkul Satış Sözleşmesinden kaynaklanan menfi tespit istemine ilişkindir.
... ilçesi, ... Mah. 123 ada (eski 2489 ada) ...Sokak, numara 41 adresinde ... numaralı blok zemin, kat 1 numaralı dairenin dava konusu olduğu, ... Yenileme Proje kapsamında davacı ..." ün malik olduğu 19 numaralı daire karşılığında 25/04/2008 tarihinde anlaşma tutanağı ile 79.500,00-TL bedel peşinat olarak yeni yapılacak 125.5 m2" lik konut için belirlenen yaklaşık 171.602,00-TL bedel üzerinden düşüldükten sonra konut talep edenin 92.102,00-TL bakiye borcu bulunduğuna dair 25/04/2008 tarihinde muvafakatname imzalandığı, muvafakatname ile 125,50 m2" lik konut için belirlenen 171.602,00 TL bedel üzerinden m2 maliyetinin yaklaşık 1.367,35-TL olduğu, 107.65m2 brüt kullanım alanlı konut için belirlenen KDV" siz yaklaşık 250.071,00-TL bedel üzerinden m2 maliyetinin 2.323,00-TL olduğu, 2013 yılı konut m2 maliyetinin Toki tarafından 2008 yılına göre 2013 yılı için %69,89 arttırılmış olduğu, konut maliyetinin yeniden değerleme oranına göre bilirkişi tarafından yapılan incelemesinde Toki tarafından uygulanan %69,89 oranındaki konut maliyet artışının yeniden değerleme oranına göre çok yüksek kaldığı ancak davacıya ait arsa nitelikli taşınmazın kat irtifakı, daire nitelikli 30/600 arsa paylı teras kat 19 numaralı dairesi karşılığında 25/04/2008 tarihli anlaşma tutanağı ile belirlenen 79.500,00-TL bedelin de Toki tarafından inşaat maliyet bedeline uygulanan %69,89 artış oranı ile değerlendirildiğinde 79.500,00-TL X 1,69,89 = 135.063,00 TL olarak dikkate alınması gerektiği, bu durumda ... numaralı Blok, 107,65 Brüt kullanım alanlı daire bedelinin 250.071,00TL olduğu, davacıya ait ... ilçesi, ...Mah. ... pafta, 2493 ada, 11 parsel sayılı arsa nitelikli taşınmazın, kat irtifaklı daire nitelikli, 30/600 arsa paylı, teras kat, 19 numaralı daire bedelinin 135.063,00-TL olacağı, bu halde davacının 250.071,00-TL - 135.063,00-TL = 115.008,00-TL borçlu olacağı yönünden rapor tanzim edilmiş , davacı söz konusu rapora istinaden davasını ıslah ederek menfi tespit talebini 55.563,00 TL ye yükseltmiştir. Bilirkişi tarafından esasen davacının Toki tarafından inşaat maliyet bedeline uygulanan %69,89 artış oranı ile davacının TOKİ ye ne kadar borçlu olduğu rapor edilmiştir. İlk derece mahkemesince ve Bölge Adliye Mahkemesince söz konusu rapor davacının kalan borcu olduğu kanaatine varılarak yazılı şekilde karar verilmiştir.
Oysa ki davacının kendi özgür iradesi ile gayrimenkul satış sözleşmesi akdettiği ve sözleşmede yer alan tüm hükümler üzerinde müzakerede bulunulduğu satıcının sözleşme yükümlerinin sebepleri ve sonuçları hususlarında alıcıyı aydınlattığı, alıcı tarafından sözleşme hükümlerini tam olarak okuduğu ve anladığının sözleşmeye dercedilği, sözleşmenin tüm hükümlerinin tarafların gerçek arzu ve iradelerine uygun olduğu, sözleşmedeki hak ve borçların müzakere edilmiş olduğu ve karşılıklı olarak ifa edileceğinin kabul ve taahhüt edildiği anlaşıldığından davacının kendi hür iradesi ile imzalamış olduğu sözleşme nedeniyle borçlu olmadığının tespitini isteyemeyeceği gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi gerekirken, az yukarıda belirtilen hatalı gerekçe ile davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.
Ne var ki, yapılan bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden kararın gerekçesi düzeltilmek suretiyle onanması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle davacının sair temyiz itirazlarının reddine, 2. bentte açıklanan nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesi yönünden 6100 sayılı HMK"nin 370/2. maddesi uyarınca, düzeltilerek ONANMASINA, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de bölge adliye mahkemesine gönderilmesine, 23.09.2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.