MAHKEMESİ : Sarıveliler Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 16/10/2012
NUMARASI : 2011/230-2012/136

Dava dilekçesinde, Kamulaştırma Yasasının 4650 Sayılı Yasayla değişik hükümleri uyarınca, irtifak bedelinin tespiti ve irtifak hakkının idare adına tescili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir.

Y A R G I T A Y K A R A R I

Temyiz istemlerinin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
1-2942 sayılı Kamulaştırma Yasası’nın 4650 sayılı Yasayla değişik 18. maddesi uyarınca dava konusu taşınmazın mülkiyeti ile ilgili bir dava olması halinde bu davanın tüm taraflarının kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescili davasında da taraf olarak gösterilmesi gerekmektedir.
Dosya içerisindeki bilgi ve belgelerin incelenmesinden; dava konusu taşınmazın tapu kaydına göre mülkiyetinin ihtilaflı olduğu, geri çevirme kararı üzerine mahkemece dava konusu taşınmazın tapu kaydı üzerine konulan davalıdır şerhinin dayanağının Sarıveliler Kadastro Mahkemesi"nin 2007/39 Esas sayılı dosyası olduğu bildirilmiş olup, mahkemece söz konusu kadastro mahkemesinin dosyasının temyiz incelemesinde olması nedeni ile gönderilmediği bildirildiğinden, Sarıveliler Kadastro Mahkemesine ait 2007/39 Esas sayılı dosyanın karar sureti uyap üzerinden dosya arasına alınmış olup yapılan incelemesinde hükümde belirtilen parsellerle, davaya konu parselin aynı olmadığı anlaşılmıştır. Buna göre mahkemece davaya konu taşınmazın tapu kaydı üzerinde bulunan "davalıdır" şerhinin dayanağı ve varsa ilgili dosyası getirtilerek söz konusu dava dosyasının mülkiyet ihtilafına yönelik olması halinde, anılan dava dosyasında taraf olup da eldeki kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmazın idare adına tescili davasında yer almayan tüm tarafların davaya dahil edilip taraf teşkili sağlandıktan sonra işin esası hakkında karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi,
Kabule göre de:
2-Kamulaştırma Yasası"nın 11. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi gereğince arazinin değeri, değerlendirme yani dava tarihindeki mevkii ve şartlarına göre ve olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelire göre belirlenir. Ayrıca değere etkisi olan tüm unsurlar anılan maddenin dördüncü fıkrası uyarınca değerlendirilerek taşınmazın kamulaştırma bedeli hesaplanır. Kamulaştırılan tarım arazisi niteliğindeki yerin yukarıda açıklanan gelir metoduna göre bilimsel yolla değerinin saptanmasında varsayımlı kullanma biçimleri dikkate alınmayacağı gibi, gelir getirmesi beklenmeyen nadasa bırakma olgusu da hesaba katılmaz.
Hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda, arazi niteliğindeki dava konusu taşınmazda birinci yıl buğday, ikinci yıl arpa, üçüncü yıl nohut ekileceği, dördüncü yıl ise nadasa bırakılması gerekeceği belirtilerek dört yılda üç ürün münavebesine göre değerlendirme yapılması suretiyle düşük değer tespit edilmesi ve mahkemece bu rapora dayanılarak hüküm kurulması,
3-Kamulaştırma Yasası"nın 11. maddesinin son fıkrası hükmüne göre kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı tesisinde kamulaştırma bedeli, bu kamulaştırma nedeniyle taşınmazın tamamında oluşacak değer düşüklüğüdür. Başka bir deyişle taşınmazın kamulaştırma öncesindeki değeri ile irtifakın geçmesinden sonraki değeri arasındaki fark kamulaştırma bedelidir. Bu bedel taşınmazın büyüklüğüne, kullanma biçimine, arsa ya da tarım arazisi oluşuna, irtifakın niteliği ile geçtiği yer ve kapladığı alana göre yüzde olarak belirlenir ve irtifakın taşınmazda doğurduğu bu değer düşüklüğü oranına göre kamulaştırma bedeli bulunur. Ayrıca Yargıtay uygulamalarında üzerinde irtifak hakkı kurulmuş olan taşınmazda bu irtifak nedeniyle oluşacak değer düşüklüğünün en fazla (taşınmazın cins ve niteliğine göre uygun kullanımını önemli ölçüde etkileyen özel bir durum yoksa) irtifaktan etkilenen alanın mülkiyet değerinin arazide % 35’i, arsada ise % 50’si oranında olacağı kabul edilmektedir. Açıklanan bu esaslar gözönünde tutulduğunda irtifak kamulaştırmasından dolayı dava konusu taşınmazda oluşacak değer düşüklüğü oranının en fazla % 1,66 olarak kabul edilmesi gerekirken, hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda daha az oranda değer düşüklüğü esas alınarak kamulaştırma bedelinin tesbit edilmesi,
4-Davada kendini vekille temsil ettiren davacı idare lehine vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğinin düşünülmemesi,
Doğru görülmemiştir.
Ayrıca;
5-Anayasa Mahkemesi 1. Bölümünün 19.12.2013 tarih ve 2013/817 sayılı kararında, kamulaştırma bedelinin tespiti için açılan davada uzun süren bir yargılama sonunda, dava tarihi itibarıyla belirlenen bedele hükmedilmesinin Anayasa"nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiği kabul edilerek mal sahibine tazminat ödenmesi gerektiği belirtilmiştir.
Yasa koyucu da, bu hak ihlalini dikkate alarak, 6459 sayılı Kanunun 6. maddesiyle 2942 sayılı Kanun"un 10. maddesine eklenen fıkrada (yürürlük tarihi 30.04.2013) kamulaştırma bedelinin tescili için açılan davanın dört ay içinde sonuçlandırılmaması halinde, tespit edilen bedele bu sürenin bitiminden itibaren faiz uygulanmasına ilişkin düzenleme getirmiştir.
Her ne kadar, getirilen bu faiz hükmü maddi hukuka ilişkin olup, aynı yasanın 29. maddesi gereğince yayımı tarihinden sonra açılacak davalara uygulanması gerekir ise de; 30.04.2013 tarihinden sonra açılacak davalar için yapılan bu düzenleme ile Anayasa Mahkemesi"nin makul süreyi aşan yargılamanın hak ihlali oluşturduğuna ilişkin kararı birlikte değerlendirildiğinde, 30.04.2013 tarihinden önce açılmış ve henüz kesinleşmemiş kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescili davalarında öngörülen dört aylık yargılama süresinin makul süre kabul edilerek, hakkaniyet gereğince taşınmaz malikinin zararının giderilmesi amacıyla dava tarihinden itibaren dört aylık sürenin bittiği tarihten, karar tarihine kadar tespit edilen kamulaştırma bedeline faiz uygulanması gerektiğinden bu yönden de hükmün bozulması gerekmiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, temyiz peşin harçlarının istek halinde temyiz edenlere iadesine, 24.03.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.