Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalılardan Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davacı, 31.12.2001-31.12.2006 tarihleri arasında büro görevlisi olarak davalıya ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitini istemiştir. (2004 Nisan-2005 Temmuz hariç). Davalı ...; Yargı bağışıklığı olduğunu dile getirerek davaya katılmadığı gibi tebligatları da almamıştır. Mahkemece, davanın kabulü ile 01.01.2002-31.03.2004 ile 01.07.2005-31.12.2006 tarihleri arasında davacının çalışmaları kabul edildi.
Eldeki davada, uyuşmazlık konusu husus, davalı ...’nin yargı bağışıklığı olup olmadığı hususunda toplanmaktadır.
..., 1 Eylül 1960 tarihinde Türkiye Ofisini açarak, ülkemizde faaliyetine başlamıştır. Birleşmiş Milletler (Birleşmiş Milletler) Genel Kurulu, 3 Aralık 1949 tarih ve 319 (IV) sayılı Kararı ile 1 Ocak 1951 tarihi itibarıyla faaliyete geçmek üzere bir Mülteciler Yüksek Komiserliği kurulmasına karar vermiştir. Yüksek Komiserliğinin çalışma usul ve esaslarını düzenleyen Tüzük ise, Genel Kurulun 14 Aralık 1950 tarih ve 428 (V) sayılı Kararı ile kabul edilmiştir. Bir başka ifadeyle ..., bir kurucu anlaşmaya istinaden değil, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu kararına istinaden faaliyet göstermektedir.
Bu nedenle ... ve çalışanlarının muafiyet ve istisnaları belirlenirken, Birleşmiş Milletler Anlaşması yanında, Standart Anlaşmanın 5’inci maddesinin ilk fıkrasının (a) bendine istinaden Birleşmiş Milletlerin İmtiyaz ve Muafiyetlerine dair Sözleşme hükümlerinin esas alınması gerekecektir.
Birleşmiş milletler anlaşması; Madde 104- Örgüt, üyelerinden her birinin topraklarında görevlerini yerine getirmek ve amaçlarına ulaşmak için gerekli hukuksal ehliyet sahiptir. Madde 105; 1. Örgüt, Üyelerinin her birinin topraklarında amaçlarına ulaşmak için gerekli ayrıcalık, bağışıklık ve dokunulmazlıklardan yararlanır.
2. Birleşmiş Milletler üyelerinin temsilcileri ile örgütün memurları da, aynı şekilde, örgütle ilgili görevlerini tam bir bağımsızlık içinde yerine getirebilmek için gerekli ayrıcalık, bağışıklık ve dokunulmazlıklardan yararlanırlar.
3. Genel Kurul, işbu maddenin 1. ve 2. fıkralarının uygulanmasına ilişkin ayrıntıların saptanması amacıyla tavsiyelerde bulunabilir ya da Birleşmiş Milletler üyelerine bu amaca yönelik sözleşmeler yapılmasını önerebilir.
Standart Anlaşma; madde V
1.Hükümet; Teşkilâtlara, onların mallarına, paralarına ve matluplarına ve teknik yardım uzmanlarını da ihtiva etmek üzere memurlarına aşağıdaki sözleşmelerin hükümlerini, bu sözleşmelerle hali hazırda bağlı olmasa dahi, tatbik edecektir:a- Birleşmiş Milletlere müteallik hususlarda, Birleşmiş Millet­lerin İmtiyaz ve Muafiyetlerine dair Sözleşme; b-İhtisas Teşekküllerine müteallik hususlarda İhtisas Teşek­küllerinin İmtiyaz ve Muafiyetlerine dair Sözleşme; c-Milletlerarası Atom Enerjisi Ajansına müteallik hususlarda, Milletlerarası Atom Enerjisi Ajansının İmtiyaz ve Muafiyetlerine dair Anlaşma. 2.Hükümet, Teşkilâtların bu Anlaşma tahtındaki faaliyetlerini kolaylaştırmak ve Teşkilâtlarınuzman ve diğer memurlarına mezkûr faaliyetleri yürütebilmeleri için gerekli hizmet ve kolaylıkları sağlamak hususunda bütün tedbirleri alacaktır. Bu Anlaşmaya uygun olarak vecibelerini yerine getirirken, Teşkilâtlar, onların uzman ve diğer memurları en müsait resmî para değiştirme rayicinden faydalanacaklardır.
Birleşmiş Milletlerin İmtiyaz ve Muafiyetlerine dair Sözleşme ; 1 nci Bent — Birleşmiş Milletler Kurulu, tüzel kişiliğe maliktir. ….c) Dava açmaya, yeterliği vardır. 2 nci Bent — Birleşmiş Milletler Kurulu, malları ve alacakları, bulundukları yer neresi ve elinde tutan kim olursa olsun, Kurulun açıkça vazgeçtiği hususi haller müstesna olmak üzere, adlî muafiyetten faydalanırlar. Bununla beraber şurası da mukarrerdir ki, bu feragat yürütme tedbirlerine şâmil olmıyacaktır. 18 nci Bent — Birleşmiş Milletler Kurulu memurları : a) Resmî sıfatla, söz ve yazıları da dâhil olduğu halde, gösterdikleri çalışma hususunda adlî muafiyetten faydalanacaklardır. 20 nci Bent — Ayrıcalık ve muafiyetler sadece Birleşmiş Milletlerin yararına olmak üzere memurlara tanınmış olup onların şahsi menfaatleri için verilmiş değildir. Genel Sekreter, kendi gö­rüşüne göre, muafiyetin, adaletin yerine getirilmesine engel olduğu veya uğrunda tanındığı amaca zarar gelmeksizin kaldırılabileceği düşüncesinde bulunduğu bütün hallerde bir memurun muafiyetini kaldırabilecek ve bunu yapmakla ödevli olacaktır. 29 ncu Bent — Birleşmiş Milletler Kurulu aşağıdaki uyuşmazlıklar için çözme şekilleri derpiş edecektir: a) Kurulun dâhil bulunacağı sözleşme veya hususi hukuk işleriyle ilgili uyuşmazlıklar; b) Resmî sıfatı dolayısıyla muafiyetten faydalanan ve bu muafiyeti Umumi Kâtiplikçe kaldırılmamış bulunan bir kurul memurunun methaldar olduğu uyuşmazlıklar.
BM Anlaşmasının 105, Standart Anlaşmanın 5 ve Birleşmiş Milletlerin İmtiyaz ve Muafiyetlerine dair Sözleşmenin 2 maddeleri gereği, ...’ne bir özel hukuk uyuşmazlığında husumet yöneltilemeyeceği, bununla birlikte, Birleşmiş Milletler İmtiyaz ve Muafiyetlerine Dair Sözleşmenin 8’inci maddesinin (a) bendi gereği bu muafiyetten vazgeçilmesi hâlinde ...’nin özel hukuk uyuşmazlıklarına taraf olabileceği, aynı maddeye göre Birleşmiş Milletler tarafından uyuşmazlığın çözümü için özel bir yöntem de öngörebileceği anlaşılmaktadır.
Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda, davalı ...’nin yargı bağışıklığı bulunduğu ve hakkında dava açılamayacağı gözetilerek bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
O hâlde, davalılardan Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 15.05.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.