BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ : ... 24. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 31. İş Mahkemesi

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili dava dilekçesinde, davacının 18.09.2000"den iş sözleşmesinin davalı işverence haksız olarak feshedildiği 31.12.2015"e kadar davalının Gaziosmanpaşa Elektrik Arıza Onarım Bakım Montörlüğüne bağlı işveren işçi sıfatlıyla "arıza bakım ustası" olarak çalıştığını, davacının tümüyle davalı ..."ın işçisi kabul edilmesi gerektiğini, Çalışma ve Sosyal Güvenlik İş Teftiş Kurulu Başkanlığı"nca düzenlenen 10.05.2011 tarih 7457 sayılı raporuyla davacının çalıştığı İşlerin kanuna aykırı ve muvazaalı oluşturulduğunu, raporun iptali için açılan davanın ise reddedildiğini, davacının baştan beri ...."nin işçisi olarak değerlendirilmesi gerektiğini; davacının 08:00-15:00 -15:00-23:00 saatlerinde iki vardiya halinde çalıştığını; davacının son olarak aylık 1700 TL net ücrete ek prim ve bîr takım sosyal haklarla çalıştığını, davacının davalıyla üyesi olduğu ... sendikası arasında 17.10.2011 tarihli 14. Dönem ve 11.10.2013 15. Dönem Toplu İş Sözleşmesi hükümlerinden yararlandırmadığını, davacının ... sendika üyeliğinin kabul edildiğini, TİS"den kaynaklı alacakların kendisine ödenmediğini, davacıyla aynı görevi yapan asıl işveren kadrolu işçilerinin ücret ve eklerinin davacıya verilmediğini, kullanmadığı yıllık izinlerinin ve tüm dönemi kapsayan ilave tediye alacağının ödenmediğini iddia ederek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti,vardiya tazminatı, ilave tediye, ücret farkı, Sosyal vardım alacağı, ikramiye alacağı, iş güçlüğü tazminatı, gıda yardımı, elektrik yardımı, yemek ücretinin davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalının Cevabının Özeti:
Davalılar vekili cevap dilekçesinde; .... ile yüklenici firmalar arasında asıl-altişveren ilişkisi bulunmadığını, .... ihale makamı olduğunu, husumet yöneltilemeyeceğini, özelleştirme kapsamına alınması nedeni ile personel alımı yapılmadığını, sözleşmenin belirli süreli olup olmadığının irdelenmesi gerektiğini, BEDA yönünden iş yeri devri söz konusu olmadığını, bu nedenle husumet yöneltilemeceğini ve her iki davalı yönünden taleplerin zamanaşımına uğradığını ve iddiaların doğru olmadığını beyanla davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk Derece Mahkemesince, yapılan yargılama sonucunda toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak, yazılı gerekçe ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu:
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, davacı ve davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:
Bölge Adliye Mahkemesince, davacının talebi ile bağlı kalınmasının, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 26. maddesi hükmü gereği olup kamu düzenine ilişkin olduğunu, kıdem tazminatı ve ücret farkı taleplerine en yüksek banka işletme kredisi faizini aşmamak üzere en yüksek banka mevduat faizi; ihbar tazminatına, yıllık izin ücretine ve ilave tediye ücretine en yüksek banka işletme kredisi faizini aşmamak üzere yasal faiz; toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan alacaklara en yüksek banka işletme kredisi faizi işletilmesi gerekirken, taleplere doğrudan yasal faiz ve en yüksek banka mevduat faizi yürütülmesi hatalı olduğundan, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü; davalılar vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar, davalılar vekilince temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2- Taraflar arasında davacının yıllık izin alacağının bulunup bulunmadığı hususunda da uyuşmazlık bulunmaktadır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 31. maddesinde hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir, soru sorabilir, delil gösterilmesini isteyebilir şeklinde düzenleme yapılarak hakime yargılama sonunda doğruya ulaşma görevini yüklemiştir. Anayasamızın 141. maddesine göre, yargı basit, çabuk ve ucuz gerçekleşmelidir. Devlet yargının basit, ucuz ve çabuk gerçekleşmesi için gerekli düzenlemeleri yapmak durumundadır. Zira hakkın tanınması ve korunmasındaki gecikmeler, hukuk devleti ilkesi ile uyumlu değildir, adil yargılanma hakkını ihlâl eder. Bu sebeple yargılama sonucunda ulaşılacak hüküm, doğru, gecikmemiş ve kendisinden beklenen etkiyi gösteren bir niteliğe sahip olmalıdır. Bundan dolayı belirsiz vakıaların açıklattırılmasına, eksikliklerin hâkim tarafından işaret edilerek taraflarca giderilerek yargılamanın uzatılmasının önüne geçilmesine ilişkin hâkimin davayı aydınlatma yükümlülüğü bulunmaktadır. Usul hukuku için haksızlığın önlenmesinin anlamı, doğru hüküm kurulmasıdır. Bu hususta yapılacak bir inceleme içinse, tarafların iddialarını eksiksiz ve zaman, yer gibi somut unsurlarıyla tam bir açıklık içinde yargılamaya getirmeleri gerekmektedir. Doğru hüküm kuramama, bazen ise zayıf olan tarafın bir usuli hakkı bilmiyor olması dolayısıyla söz konusu olmaktadır. Böyle bir durumda, hakkın özünün, usule kurban edilmesi mümkün olmadığından, tarafın bir vakıayı bütün ayrıntılarıyla getirmemiş olması dolayısıyla yargılamanın doğru ve adil bir hüküm kurmaya elverişli olacak şekilde aydınlatılmamış olması durumunda hâkim devreye girecek ve söz konusu usûlî olanağı tarafa hatırlatacaktır.
Somut olayda davacı vekili, süre belirtmeksizin davacının yıllık izinlerinin kullandırılmadığını iddia etmiştir. Mahkemece, ispat yükü üzerinde olan işverence imzalı yıllık izin defteri ve eşdeğer belge sunulmadığı gerekçesiyle davacının toplam hizmet süresine göre 242 gün hiç izin kullanmadığından yıllık izin hakkının bulunduğu kabul edilerek yıllık ücretli izin alacağı hüküm altına alınmıştır.
Mahkemece, davacının davayı somutlaştırma yükü (HMK m.194), hakimin de davayı aydınlatma yükümlülüğü (HMK m. 31) bulunduğu göz önüne alınarak, davacının çalışma süresi boyunca hiç yıllık izin kullanmaması hayatın olağan akışına ters olduğundan, davacının beyanı alındıktan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilip, sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ:
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgililere iadesine, 24.02.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.