MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının bozma kararına uyularak yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
-K A R A R-

Davacı vekili, müvekkili kooperatifin ortağı olan davalının ......2003 tarihli makbuzla 595,00 TL ve 01.07.2003 tarihli makbuzla 768,00 TL ödeme yaptığını, ancak 768,00 TL"lik ödemenin sehven düşülmediğini, 2001 yılı asıl borcundan 387,00 TL düşerek esas borcun 685,00 TL, 2001 yılı gecikme cezasının da takip tarihi itibariyle ....439,00 TL olarak düzeltildiğini, kooperatif anasözleşmesinin 111. maddesinde su parasının peşin ödeneceğini fakat kooperatifin vade vermesi halinde başka müesseselere ödediği faiz ve masraf alınacağı hükmünün düzenlendiğini, ..."ın müvekkili kooperatife uyguladığı gecikme faiz oranının aylık %... olduğundan müvekkilinin talep ettiği faiz oranının aylık %... olduğunu, ... ... Müdürlüğü"nün 2004/1021 Esas sayılı dosyasından girişilen takibin haksız kısmi itiraz nedeniyle durduğunu ileri sürerek, takibin 976,00 TL asıl alacak, ....461,00 TL gecikme cezası olarak toplam ....437,00 TL üzerinden devamına, takip öncesi ve sonrasında aylık %... gecikme cezası ile % 40 ... inkar tazminatını talep ve dava etmiştir.
Davalı, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece görev yönünden dava dilekçesinin reddine dair verilen kararın, ... .... Hukuk Dairesi"nin ......2006 tarih ve 2005/9747 Esas, 2006/10470 Karar sayılı ilamıyla bozulması üzerine, bozmaya uyularak, yapılan yargılama sonucunda davalının, davacı kooperatife 2001,2002 ve 2003 yıllarına ait su kullanımı nedeniyle borçlarının bulunduğu, takibe konu borcun, kooperatif ortaklık ilişkisinden kaynaklanması nedeniyle taraflarca bilinebilir likit bir borç olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile takibin 975,50 TL asıl alacak, takip tarihine kadar işleyen gecikme cezası toplamı olan ....446,69 TL olmak üzere toplam ....422,... TL üzerinden devamına, takip tarihi olan 31.08.2004 tarihinden itibaren itiraz edilen 975,50 TL ile itiraz edilmeyen ....512,00 TL olmak üzere toplam ....487,50 TL asıl alacağa aylık %... faiz oranını geçmemek kaydıyla davacı kooperatifin borçlarına dava dışı kurum olan ... A.Ş."nin uyguladığı değişen oranlarda faiz uygulanmasına, itiraz edilen asıl alacak miktarı 975,50 TL"nin %40"ı ... inkar tazminatının davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
Kararı, davalı temyiz etmiştir.
...-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde değildir.
...-Dava, sulama borcunu ifa etmeyen davalı ortak aleyhine, davacı kooperatifçe girişilen ... takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir. BK"nın 84. maddesi hükmüne göre faiz ve masrafları ödemede geciken borçlunun yaptığı kısmi ödeme alacaklı tarafından öncelikle faize mahsup edilebilir. BK"nın 84. maddesi, aksi yönde bir genel kurul kararı alınmadıkça ya da kooperatifte aksi yönde bir uygulama bulunmadıkça ya da benimsenmedikçe kooperatifin alacaklarına da uygulanır. Bu maddenin uygulanması yönünde genel kurulda ayrıca bir karar alınmasına gerek yoktur. Mahkemece, hükme esas alınan bilirkişi raporunda kooperatifin kabulü gibi 01.07.2004 tarihli 768,00 TL ödemenin, 381,00 TL"si işlemiş faiz borcundan ve 387,00 TL"si asıl borçtan düşülerek hesaplama yapılmıştır. Buna göre, mahkemece, kooperatifin defter, kayıt ve belgeleri üzerinde inceleme yapılarak, davacı kooperatifçe üyelerinin ödemelerinin öncelikle asıl alacaktan mahsubu yönünde bir uygulama olup olmadığı araştırılarak böyle bir aksi yönde uygulama bulunduğunun tesbiti halinde ödemenin BK"nın 84. maddesi uyarınca tamamının asıl borçtan düşülmesi, bu yönde aksi bir uygulama bulunmadığının tespiti halinde ise ödemelerin faizden düşülmesi gerektiği hususunun gözardı edilmesi doğru olmamıştır.
Öte yandan, mahkemece karar verildikten sonra temyiz aşamasında; 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu yürürlüğe girmiş olup, Türk Borçlar Kanunu"nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkındaki 6101 sayılı Kanunu"nun .... maddesinde aynen "Türk Borçlar Kanunu"nun kamu düzenine ve genel ahlâka ilişkin kuralları ile geçici ödemelere ilişkin 76"ncı, faize ilişkin 88"nci, temerrüt faizine ilişkin 120"nci ve aşırı ifa güçlüğüne ilişkin 138"nci maddesi görülmekte olan davalarda da uygulanır. " hükmüne yer verilmiştir.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu"nun 88. maddesinin "Faiz ödeme borcunda uygulanacak yıllık faiz oranı, sözleşmede kararlaştırılmamışsa faiz borcunun doğduğu tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerine göre belirlenir. Sözleşme ile kararlaştırılacak yıllık faiz oranı, birinci fıkra uyarınca belirlenen yıllık faiz oranını yüzde elli fazlasını aşamaz." hükmünü içermesinin yanı sıra, temerrüt faizine ilişkin 120. maddesinde de aynen; "Uygulanacak yıllık temerrüt faizi oranı, sözleşmede kararlaştırılmamışsa, faiz borcunun doğduğu tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerine göre belirlenir. Sözleşme ile kararlaştırılacak yıllık temerrüt faizi oranı, birinci fıkra uyarınca belirlenen yıllık faiz oranının yüzde yüz fazlasını aşamaz. Akdî faiz oranı kararlaştırılmakla birlikte sözleşmede temerrüd faizi kararlaştırılmamışsa ve yıllık akdî faiz oranı da birinci fıkrada belirtilen faiz oranından fazla ise, temerrüt faizi oranı hakkında akdî faiz oranı geçerli olur." düzenlemesine yer verilmiştir.
Kooperatif genel kurullarında kararlaştırılan faiz oranının anılan yasal düzenlemedeki yerine gelince; para borçları açısından borçlu temerrüdüne bağlanan sonuçlardan birisi, temerrüt faizi ödeme yükümlülüğüdür. Temerrüt faizi borçlunun para borcunu zamanında ödememesi ve temerrüde düşmesi üzerine kanun gereği kendiliğinden işlemeye başlayan ve temerrüdün devamı müddetince varlığını sürdüren bir karşılık olması itibariyle, zamanında ifa etmeme olgusuyla doğrudan bir bağlantı içindedir. 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun 42. maddesine göre genel kurul bütün üyeleri temsil eden en yetkili organ olup, kanun veya anasözleşme ile genel kurula tanınmış olan konular hakkında karar verme yetkisini haizdir. Konut Yapı Kooperatifi Tip Anasözleşmesi"nin .../.... maddesinin .... bendi uyarınca ortaklardan tahsil edilecek taksit miktar ve ödeme şartları ile gecikme halinde uygulanacak esasları tespit etmek genel kurulun yetkisi dahilindedir.
Genel kurulca, ödeme günü belirlenerek, (belirlenmemişse ayın sonu ödeme günü olup) aidatın veya şerefiye bedelinin süresinde ödenmesine, süresinde ödenmemesi halinde ise temerrüt faizi uygulanmasına ilişkin alınan kararın kesinleşmesi halinde, bu kararın tüm ortakları bağlayacağı açıktır. Genel kurul kararları, üyeler ile kooperatif arasında yapılmış bir sözleşme niteliğinde olup, kooperatif ve üyeler arasında ayrıca faiz oranları ile ilgili sözleşme yapılmasına gerek yoktur. Ayrıca genel kurullarca kararlaştırılan faiz oranları daha sonraki yıllarda değiştirilmediği ve iptal edilmediği sürece genel kurula katılmasa dahi tüm üyeleri bağlar. Bu durumda, 818 sayılı BK"nın 101/.... ( 6098 sayılı TBK"nın 117.) maddesi hükmü karşısında, genel kurulun belirlediği tarih kesin vade olup, üyenin bir ihtarla ayrıca temerrüde düşürülmesine gerek kalmadan, borcun ifasının istenebileceği kuşkusuzdur. Anapara faizi ise, borçlunun henüz temerrüde düşmeden ödemesi gereken sözleşmeyle kararlaştırılan faizdir. Bu durumda, kooperatif genel kurullarında kararlaştırılan faiz oranı, TBK" nın 88. maddesinde düzenlenen anapara faizi olmayıp, 120. maddede düzenlenen temerrüt faizine ilişkindir. Kooperatif ile üyesi arasında ticari ilişki bulunmadığından yasal oranda temerrüt faizi uygulanmalıdır. 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun" un .../.... maddesi gereğince, bir miktar paranın ödenmesinde temerrüde düşen borçlu, sözleşme ile aksi kararlaştırılmadıkça, geçmiş günler için .... maddede belirlenen yasal faiz oranına göre temerrüt faizi ödemeye mecburdur. Maddenin açık ifadesinden de anlaşılacağı üzere temerrüt faizinin, yasal faiz oranından fazla alınması taraflarca kararlaştırılabilir. Anılan maddeler birlikte değerlendirildiğinde kooperatif genel kurulunca belirlenen aidatların ödenmesinde gecikme durumunda alınacak temerrüt faizinin yasal temerrüt faiz oranından daha fazla miktarda kararlaştırılabileceği anlamı çıkmaktadır. Ancak taraflar, uygulanacak temerrüt faizi oranı, belirlerken, yukarıdaki paragrafta belirtilen 6098 sayılı TBK’nın 120/.... maddesinde öngörülmüş olan sınırlamayı dikkate alınmak zorundadır.
Somut olayda, mahkemece bilirkişi raporunda ..."ın faiz oranlarına göre hesaplanan işlemiş temerrüt faizine itibar edilmiş ve asıl alacağa da aylık % ... faiz orarınını geçmemek üzere..."ın değişen faiz oranlarının uygulanması suretiyle takibin devamına karar verilmiş olup, bu oranlar TBK’nın 120/.... maddesinde düzenlenmiş yıllık temerrüt faiz oranını geçemez. Davacı kooperatifin talep edebileceği temerrüt faiz oranı, faiz borcunun doğduğu tarihte yürürlükte olan mevzuata yani 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun"un .../.... maddesine göre belirlenen yasal faiz oranının yüzde yüz fazlasını aşamayacaktır.
Bu durumda, mahkemece, karar tarihinden sonra yürürlüğe giren anılan yasal düzenleme bu açıklamalar çerçevesinde somut olay bakımından değerlendirilerek, sulama kooperatifi başkanı olarak heyete katılan bilirkişinin, davacı kooperatifin bağlı olduğu birlik bünyesinde bir görevi olup olmadığı araştırılıp, gerektiğinde yerine başka bir bilirkişi atanarak, yukarıda açıklanan ilkeler doğrultusunda kazanılmış haklar da gözetilerek asıl alacak miktarı, işlemiş faiz oranı ve miktarı ile işleyecek faiz oranı yönünden ek rapor alınıp, oluşacak uygun sonuç çerçevesinde bir karar verilmesi için hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (...) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davalının diğer temyiz itirazlarının reddine, (...) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere ....02.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Başkan V.