MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın ... yönünden kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı ... vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-

Davacılar vekili, 17.02.2010 tarihinde ... plakalı araç sürücüsü ... un müvekkillerinden ..."ın eşi, ... ve... çocukları ..."ın kullandığı ...plakalı araca arkadan çarpması sonucu meydana gelen kazada ..."ın vefat ettiğini, ... plakalı aracın işleteninin davalılardan ... Turizm Ticaret ve Sanayi A.Ş olduğu, diğer davalı ... şirketinin ise kazaya sebebiyet veren aracı sigortalayan konumunda olduğunu belirterek fazlaya dair hakları saklı tutularak şimdilik her biri davacı için 1.000,00 TL olmak üzere toplam 3.000,00 TL destekten yoksun kalmadan kaynaklanan maddi tazminatın davalı ... şirketinden temerrüt tarihinden itibaren faiziyle birlikte tahsiline, her bir davacı lehine 2.000,00 TL olmak üzere toplam 6.000,00 TL manevi tazminatın davalı ... Turizm AŞ"den kaza tarihinden itibaren faiziyle alınarak müvekkillerine ödenmesine karar verilmesini talep etmiş, yargılama sırasında anne ve baba yönünden maddi tazminat talebini takipsiz bırakmış ve ayrıca davalı ... yönünden de davayı takip etmeyeceklerini belirtmiş ve eş Nurgül yönünden maddi tazminat talebini 28.971,66 TL ye yükselmiştir.
Davalı ... vekili, davanın reddini savunmuştur.
Davalı ... vekili, müvekkil şirketin "..." markası altında uzun süreli araç filo kiralama faaliyeti ile iştigal etmekte olan bir şirket olduğunu, trafik kazasına karışan 34 EC 9511 plaka sayılı aracın 09.04.2007 başlangıç tarihli "Uzun Süreli Araç Kira Sözleşmesi" ile 48 ay süreyle kiralandığını, kiracı ... Tıbbi Ürünler Tic. A.Ş."ye teslim edildiğini ve kazaya karışan aracın söz konusu şirketin kullanımına bırakıldığını, motorlu aracın uzun süreli kiraya verilmesi halinde 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 3. maddesi uyarınca kiracı işleten sayılacağından meydana gelen zararlardan da sorumlu olacağını, müvekkil açısından davanın öncelikle ve kanun gereği husumet yönünden reddine karar verilmesi gerektiğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece,davacılar Mevlüt ve ..."ın maddi tazminat taleplerini atiye terk ettiklerinden davacıların bu talepleri hakkında karar verilmesine yer olmadığına,davalı ... hakkındaki tazminat talepleri atiye terk edilmekle bu davalı hakkında karar verilmesine yer olmadığına,davacı ..."ın destekten yoksun kalmaya ilişkin maddi tazminat talebinin kabulü ile, 28.971,66 TL tazminatın ıslah tarihi olan 02.11.2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ...Turizm Ticaret ve Sanayi A.Ş."den alınarak adı geçen davacıya verilmesine,davacıların manevi tazminat taleplerinin kabulü ile her bir davacı için 2.000,00"er TL olmak üzere toplam 6.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 17.02.2010 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ... Turizm Ticaret ve Sanayi A.Ş:"den tahsili ile davacılara verilmesine karar verilmiş, karar, davalı ... vekilince temyiz edilmiştir.
1-Dava, trafik kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
2918 sayılı ... hükümlerine göre, trafik kaydı "işleteni" kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak, trafik kaydına rağmen işletenliğin 3. kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü yoktur. Aynı yasanın 3. maddesinde, "İşleten: Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alacı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır." şeklinde tanımlanmıştır. Aynı kanunun 85. maddesinde ise, "Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün ünvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen bilet ile işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar." hükmüne yer verilmiştir.
Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, araç malikleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılması için bir başka kimseye devir edilmesi halinde (kısa bir süre için kiralanmaması kaydıyla) artık üzerindeki fiili hakimiyeti kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o araca kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekir. Bunun sonucu olarak da, araç maliki sorumlu tutulmamalıdır. Gerek doktrinde, gerekse ..."ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir.
Somut olayda, davalı ...Turizm Tic. ve San. A.Ş. vekili, müvekkilinin uzun süreli araç kiralama işi yaptığını, müvekkilinin hukuken işleten olmadığını, müvekkiline husumet yöneltilemeyeceğini, ... plaka sayılı aracın 09.04.2007 başlangıç tarihli uzun süreli araç kiralama sözleşmesi ile dava dışı ... Tıbbi Ürünler AŞ"ye 48 ay süre ile kiralandığını, aracın kiracı şirket yetkilisine 11.05.2007 tarihinde teslim edildiğini savunmuş ve teslim tutanağını,araç kiralama sözleşmesini, damga vergisi beyannamesini dosyaya sunmuş olup, mahkeme tarafından kira sözleşmesi ve teslim tutanağının adiyen düzenlenmiş olması nedeni ile araç işletenin değiştiğinin kabul edilemeyeceği belirtilerek işletenliğin kiracıya geçmiş olup olmadığı hususunda araştırma ve inceleme yapılmamıştır. Eksik inceleme ile hüküm kurulamaz.
Bu durumda mahkemece taraflar arasında uzun süreli ve 3.kişileri bağlayacak güçte bir kira sözleşmesinin bulunup bulunmadığı, aracın fiilen teslim edilip edilmediği, ekonomik yararlanmanın kime ait olduğu, kira sözleşmesi ve kira bedelinin Maliye ve vergi dairelerine bildirilip bildirilmediği, gerektiğinde işleten ve kiracının ticari defter ve kayıtları üzerinde konusunda uzman bir bilirkişi marifetiyle inceleme yaptırılmak suretiyle, kira sözleşmesinin fatura, ruhsat ve cari hesap hareketleri gibi yan delillerle desteklenip desteklenmediği, davalı...Turizm Tic. ve San. ...nin işletenlik sıfatının devam edip etmediği hususları tartışılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve hatalı gerekçe ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetli görülmemiştir.
2-Bozma neden ve şekline göre davalı ... nin diğer temyiz nedenlerinin incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ... Turizm Tic. ve San. A.Ş. vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün BOZULMASINA, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle bozma nedenine göre davalı ... Turizm Tic. ve San. A.Ş. vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı... Turizm Tic. ve San. A.Ş."ye geri verilmesine 25/04/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.