10. Hukuk Dairesi 2016/10730 E. , 2017/3792 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, davacının hizmet süresinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilâmında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, tarafların vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesi olup bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan ... hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Bu tür davalarda, davacının çalışmasının gerçekliği, işin ve işyerinin kapsam ve niteliğiyle süresinin belirlenebilmesi amacıyla; çalışmaları ile ilgili tüm belgeler davalı kurumdan; puantaj kayıtları ve ücret tediye bordrolarının asılları işverenden getirtilmeli, iş bu belgelerden sigortalının imzasını içerenler yönünden imzanın aidiyeti davacı tarafından kabul edilenler ile inkar edilip de aidiyeti ehil bilirkişi incelemesiyle saptananlardan yine davacı tarafından hata-hile-ikrah durumu iddia ve ispat edilemeyenler bakımından, işbu yazılı belgelerin aksi eşdeğerde delillerle kanıtlanması için davacıya delilleri sorulmalı; dava konusu dönemde işyeri devri yada işverenler arasında organik bağ bulunup bulunmadığı araştırılmalı, davacı ile birlikte çalışan ve işverenlerin bordrolarında kayıtlı kişiler ile, aynı yörede komşu veya benzeri işleri yapan başka işverenler ve bu işverenlerin çalıştırdığı bordrolara geçmiş kişiler resen saptanarak bilgi ve görgülerine başvurulmalı, bunun dışında sigortalının kayıtlarda gözükmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu gereğince araştırılmalı, tespiti istenen dönemde davalı işyerinde kurum müfettişlerince inceleme yapılıp yapılmadığı sorulmalı, inceleme yapılmışsa belgeler getirtilmeli, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalıdır.
Mahkemece, davacının dava dışı ... sicil nolu işyerinden 5.03.2010-18.05.2010 tarihleri arasında yapılan bildirimleri dışlanmak suretiyle davasının kabulüne karar verilmiştir. Dosya kapsamında bulunan davacıya ait hizmet döküm cetvelinden, davalı işyerinden 01.08.1999 - 31.12.1999, 01.01.2000 - 04.03.2010 ve 01.06.2010 - 27.05.2012 arasında bildirimlerin yapıldığı, mahkemece, 01.08.1999 - 31.12.1999 arasında 150 gün bildirim yapılması gerekirken 75 gün bildirim yapıldığından eksik kalan 75 günün tespitine karar verildiği anlaşılmakta ise de; kabule göre dava dışı ... sicil nolu işyerinden 18.05.2010 da çıkış verildiği davalı işyerinden ise 01.06.2010 tarihinden itibaren bildirim yapıldığı ve buna göre mahkemece kabul görmeyen 13 günlük sürenin red gerekçesi irdelenmemiştir. Davacının 30.09.1999-29.5.2012 tarihleri arasında kesintisiz çalıştığı iddiasında bulunması ve temyiz talebinde de dava dışı ... sicil nolu işyerinde çalışmadığının ileri sürülmesi karşısında, dava dışı ... sicil nolu işyerinin davaya dahili sağlandıktan sonra, bu işyeri kurum kayıtları dönem bordroları kurumdan, puantaj kayıtları ve ücret tediye bordrolarının asılları işverenden getirtilmeli, iş bu belgelerden sigortalının imzasını içerenler yönünden imzanın aidiyeti davacı tarafından kabul edilenler ile inkar edilip de aidiyeti ehil bilirkişi incelemesiyle saptananlardan yine davacı tarafından hata-hile-ikrah durumu iddia ve ispat edilemeyenler bakımından, işbu yazılı belgelerin aksi eşdeğerde delillerle kanıtlanması için davacıya delilleri sorulmalı; dava konusu dönemde işyeri devri yada işverenler arasında organik bağ bulunup bulunmadığı araştırılmalı, davacı ile birlikte çalışan ve işverenlerin bordrolarında kayıtlı kişiler ile, aynı yörede komşu veya benzeri işleri yapan başka işverenler ve bu işverenlerin çalıştırdığı bordrolara geçmiş kişiler resen saptanarak bilgi ve görgülerine başvurulmalı, kısaca bu işyerinde çalışmanın varlığı yukarıda anılan ilkeler doğrultusunda araştırılmalı, dinlenen tanıkların dava edilen döneme ilişkin hizmet döküm cetvelleri getirtilmeli,davacının bu iş yerinde çalışmadığının tespit edilmesi halinde bildirimler iptal edildikten sonra bu süre yönünden de davalı işyerinde çalışmanın varlığı yine yukarıda anılan ilkeler doğrultusunda tespit edilmeli ve oluşacak sonuca göre karar verilmelidir.
Mahkemece, açıklanan maddi ve hukuki olgular üzerinde durulmadan eksik araştırma ile hüküm kurulmuş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenle, sair temyiz nedenleri incelenmeksizin hükmün BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacı ve davalı ...Gıda Pazarlama"ya iadesine, 26.04.2017 gününde oy birliğiyle karar verildi.