MAHKEMESİ : Ermenek Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 15/01/2013
NUMARASI : 2010/1137-2013/3

Hazine ile A.. K.. aralarındaki tapu iptali ve tescil davasının reddine dair Ermenek Asliye Hukuk Mahkemesi"nden verilen 15.01.2013 gün ve 1137/3 sayılı hükmün Yargıtay"ca incelenmesi davacı Hazine temsilcisi tarafından süresinde istenilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:

KARAR

Davacı Hazine vekili, A. oğlu A.. K.. adına tespit edilen 133 ada 10, 141 ada 2 ve 165 ada .. parsellerin muhtarlık tarafından mahalle camiine nakdi yardım karşılığı muhtelif şahıslara kiralandığını, tespit malikinin nüfusta kaydı olmadığını, bu isimde şahıs ve mirasçısı da bulunmadığını, Kadastro Kanunu"nun 18. maddesinde Hazine"ye ait taşınmazların belirlendiğini açıklayarak, tapu kaydının iptali ile Hazine adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
Davalıya kayyım atanmış ve dava dilekçesi kayyıma tebliğ edilmiştir.
Mahkemece, nizalı taşınmazın dava dışı Vakıflar Genel Müdürlüğü adına kayıtlı camiinin harcamaları için tespit maliki tarafından bağışlandığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Hüküm, davacı Hazine temsilcisi tarafından nizalı taşınmazların bir süredir ekilip biçilmediği ve Hazine arazisi niteliğinde olduğu belirtilerek temyiz edilmiştir.
Dosya arasında mevcut kadastro tutanaklarına göre; dava konusu parseller senetsizden ceddinden intikalen yirmi yılı aşkın süre A.. K.. zilyetliğinde olduğu, adı geçenin 1940’larda öldüğü, mirasçılarının bilinemediği belirtilmek suretiyle sırasıyla 14.5.1998, 22.7.1997 ve 18.11.1997 tarihlerinde A.. K.. adına tespit edilmiş, tespit malikinin ölü olduğu beyanlar hanesine şerh verilerek, itirazsız kesinleşmeleri üzerine 15.12.1998 tarihinde sicil oluşmuştur.
Olayları anlatmak taraflara, hukuki tavsif mahkemeye aittir. Ancak 6100 sayılı HMK.nun 31. (1086 sayılı HUMK.nun 75/2) maddesinde de belirtildiği üzere Hakim maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında taraflardan açıklama isteyebilir. Somut olayda; davanın hangi hukuki nedene dayalı olarak açıldığı hususunda tereddüt hasıl olmuştur. Mahkemece, öncelikle bu hususun davacı vekiline sorulup aydınlatılması, davada Hazine"nin son mirasçılık sıfatına mı, yoksa nizalı taşınmazların Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olduğu iddiasına mı dayanıldığı belirlenmelidir.
Bundan sonra, bir davanın görülebilmesi için öncelikle davada taraf teşkilinin sağlanması gereklidir. Yargılamanın sağlıklı bir biçimde sürdürülebilmesi, iddia ve savunma ile ilgili delillerin eksiksiz olarak toplanıp tartışılabilmesi, davanın süratle sonuçlandırılabilmesi, öncelikle tarafların duruşma gününden haberdar edilmesiyle mümkün olur. HUMK"nun 73. maddesinde; “Kanunun gösterdiği istisnalar haricinde Hakim her iki tarafı istima veyahut iddia ve müdafaalarını beyan etmeleri için kanuni şekillere tevfikan davet etmedikçe hükmünü veremez,” denilmektedir. Madde metninde açıkça görüldüğü üzere taraflar, yöntemine uygun bir biçimde davet edilmedikçe Mahkemece karar verilemez. Aynı durum Hukuk Muhakemesi Kanunu"nun 27. maddesinde de; “Davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi haklarıyla bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahiptirler” amir hükmüne yer verilmiştir. Söz konusu maddede yer alan “hukuki dinlenilme hakkı" tabiriyle 73. maddesindeki durum ifade edilmiştir. Bu hak, Anayasa"nın 36. maddesi ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi"nin 6. maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkının en önemli unsurudur. Bu hak iddia ve savunma hakkı olarak bilinse de iddia ve savunma hakkından daha geniş ve daha üst bir kavram olarak nitelendirilmektedir.
Davada taraf teşkili sağlanmadan işin esası hakkında hüküm kurulamaz. Öyleyse mahkemece yapılacak iş; davalı A.. K..’un tebligata yarar adresinin usulünce araştırılarak tespiti ile bu adrese, ölmüş ise veraset ilamının temini ile mirasçılarına, olmazsa gerektiğinde ilanen olmak üzere başta dava dilekçesi olmak üzere tüm tebligatların yapılması ondan sonra işin esasına girilerek hüküm kurulması olmalıdır. Taraf teşkili kamu düzenine ilişkin olup, Mahkemece kendiliğinden göz önünde tutulur.
Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı Hazine temsilcisinin temyiz itirazlarının kabulüyle usul ve yasa hükümlerine uygun bulunmayan hükmün 6100 sayılı HMK"nun geçici 3. maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK"nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, taraflarca HUMK"nun 388/4. (HMK m.297/ç) ve HUMK"nun 440/I maddeleri gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine 20.03.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.