Davacı, Mart 1991 tarihinden itibaren tarım Bağ-Kur sigortalısı olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
Dava, davacının Mart-1991 ile dava tarihi olan 21.10.2004 tarihleri arasında tarım Bağ-Kur sigortalısı olduğunun tesbiti istemine ilişkindir.
Mahkemece istemin kabulü ile davacının 1.3.1991-15.10.2004 tarihleri arasında tarım Bağ Kur sigortalısı olduğunun tespitine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 2926 sayılı Yasa’da 506 sayılı Yasa’nın 79.maddesine koşut geçmiş tarım Bağ-Kur hizmetlerinin tesbitine ilişkin bir düzenleme mevcut değildir. 2926 sayılı Yasa’nın 7. maddesi hükmüne göre, bu yasaya göre sigortalı sayılanlar, sigortalı sayıldıkları tarihten itibaren en geç üç ay içinde Kurum’a başvurarak kayıt ve tescillerini yaptırmak zorundadırlar. Anılan Yasa’nın 5. maddesi ile 7. madde de belirtilen süre içinde kayıt ve tescillerini yaptırmayan sigortalıların hak ve yükümlülüklerinin kayıt ve tescil edildikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren başlayacağı hükmü getirilmiştir. 2926 sayılı Yasa’nın 2. ve 3. maddeleri kapsamında, kendi nam ve hesabına tarımsal faaliyette bulunanlardan yasanın uygulanma tarihinde 58 yaşını dolduran kadınlarla, 60 yaşını dolduran erkekler dışındakiler bakımından tarım Bağ-Kur sigortalılığı zorunlu sigortalılık niteliğinde bulunmaktadır.Başka bir ifade ile sigortalı olmak hak ve yükümlülüğünden vazgeçip kaçınmak mümkün değildir. Diğer yandan resen tescil başlığını taşıyan 9.maddeye göre bu yasa kapsamında sigortalı sayılanların sigortalılıklarının başladığı tarihten itibaren 3 ay içinde Kurum’a kayıt ve tescilini yaptırmayanların tescil işlemlerinin Kurum’ca re’sen yapılması gerekmektedir. 2926 sayılı Yasa’nın 36.maddesi kapsamında Kurum’un prim alacaklarını Bakanlar Kurulu Kararı ile ürün bedellerinden tevkifat suretiyle tahsil etmesi mümkündür. Bu bağlamda 2.madde kapsamına girenlerin belirtilen şekilde prim borçlarının ürün bedellerinden tevkifat suretiyle kesilerek Bağ-Kur’a ödenmesi halinde kayıt ve tescil için kurum’a başvuru olmasa dahi bahse konu biçim de prim ödenmesi suretiyle kayıt ve tescil konusundaki iradelerini ortaya koydukları tartışmasızdır. Bağ-Kur’un iş bu prim ödenmesine rağmen, sigortalıyı re’sen kayıt ve tescil etmemesi yasanın kendisine yüklediği re’sen tescil mükellefiyetine aykırılık teşkil etmektedir.
2926 sayılı Yasa’nın 10.maddesine göre kayıt ve tescil işlemlerinde Valilik, Kaymakamlık, Özel İdare, Belediye, Muhtarlık ve Nüfus İdareleri kayıtları ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının, kanunla kurulu meslek kuruluşlarının, tarım satış kooperatifler kanununa göre kurulan pancar ekicileri İstihsal Kooperatifleri ile Birliği, T.Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi ve tarım kesimine yönelik faaliyette bulunan milli bankaların kayıtlarının esas alınacağı bildirilmiştir. Bu kayıtların tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışmanın yasal karinesi olduğu ortadadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacının sattığı ürün bedelinden tarım Bağ Kur’a 13.12.2005 tarihinde prim kesintisi yapıldığı, diğer yıllarda prim kesintilerinin bulunup bulunmadığının mahkemece araştırılmadığı, ziraat oda kaydının 5.11.1972, kooperatif kaydının ise 16.10.1987 tarihinden beri devam ettiği, üzerine kayıtlı zirai arazisinin bulunduğu, 20.4.1982-31.12.1984 tarihleri arasında 1479 sayılı Yasa’ya tabi sigortalı olduğu, 7108378986 Bağ No’lu tarihsiz tarım Bağ Kur sigortalılık giriş bildirgesi bulunduğu anlaşılmaktadır.
Somut olayda davacının 2926 sayılı Yasa"nın 10. maddesindeki bir kısım kayıt ve belgelerinin bulunduğu doğrudur. Ancak uyuşmazlık döneminde sigortalılığının başlayabilmesi için davacının Kurum’a başvurması, prim ödemesi veya sattığı ürün bedelinden prim kesintisi yapılması gerekir. Davacının Kurum’a ulaşan bir başvurusu ve prim ödemesi bulunmadığına göre ve mahkemece uyuşmazlık döneminde ürün bedelinden prim kesintisi yapılıp yapılmadığı da araştırılmadan istemin kabulüne karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Yapılacak iş; öncelikle 2926 sayılıl Yasa"dan 7108378986 Bağ No’lu tarihsiz giriş bildirgesinin Kurum kayıtlarına intikal edip etmediği bu Bağ numarasının davacıya ne surette ve ne zaman verildiği, bu Bağ No’da başka kayıtlı sigortalı olup olmadığı bu giriş bildirgesine göre davacının sigortalılık kayıt ve tescilinin yapılıp yapılmadığı Kurumdan sorularak davacının önceden devam edegelen tarım Bağ Kur sigortalısı olup olmadığını araştırmak davacının tarihsiz giriş bildirgesine göre tarım Bağ Kur sigortalısı olmadığının anlaşılması durumunda; uyuşmazlık konusu olan 1.3.1991-15.10.2004 tarihleri arasındaki dönemde ürün satışı yaptığı kişi, kurum ve kuruluşları açıklattırmak bu kişi, kurum ve kuruluşlardan ürün bedelinden prim kesintisi yapılıp yapılmadığını sormak, yapılmış ise belgelerini getirtmek ve tüm deliller bir arada değerlendirilerek sonuca gitmektir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 18.9.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi.
