Hizmet Tespiti - Kesin Süre - ReSen Araştırma İlkesi - Yargıtay 21. Hukuk Dairesi 2007/22436 Esas 2008/9609 Karar Sayılı İlamı

21. Hukuk Dairesi 2007/22436 E., 2008/9609 K.

21. Hukuk Dairesi 2007/22436 E., 2008/9609 K.

• HİZMET TESPİTİ
• KESİN SÜRE
• RE"SEN ARAŞTIRMA İLKESİ

• 2709 S. 1982 ANAYASASI [ Madde 60 ]
• 506 S. SOSYAL SİGORTALAR KANUNU(MÜLGA) [ Madde 79 ]
• 1086 S. HUKUK USULÜ MUHAKEMELERİ KANUNU(MÜLGA) [ Madde 163 ]

"İçtihat Metni"

Davacı, davalılardan işverene ait İşyerinde 01.05.1990-01.05.2006 tarihleri arasında geçen sigortalı çalışmalarının tespitiyle, işçilik alacaklarının tahsiline karar verilmesini istemiştir.

Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.

Hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve tetkik hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra İşin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde, sıcak demirci ustası olarak 01.05.1990-01.05.2006 tarihleri arasında sürekli çalıştığının tespiti ile fazlaya ilişkin haklan saklı bir kısım işçilik alacaklarının tahsilini istemiştir.

Mahkemece verilen kesin süreden sonra tanık ve delil listesi verildiği gerekçesi ile İstem HUMK"nın 163. maddesi gereğince reddedilmiş ise de, bu sonuç doğru değildir.

Davanın yasal dayanağı olan 506 sayılı Yasa"nın 79. maddesinde düzenlenmiş olan "hizmet tespiti" davaları kamu düzenine ilişkin davalardan olup, Anayasa"nın 60. maddesinde düzenlenen anayasal sosyal güvenlik hakkı gereğince vazgeçilmez ve devredilmez nitelikteki haklardandır. Bu nedenle, bu tür davalıların özel bir duyarlılık ve önemle yürütülmesi gerektiği tartışmasızdır.

Somut olayda, davacının hizmet tespiti istemi üzerine açılan davada, yapılan tensip zabtı ile İşverenden ve SSK"dan kayıtlar istenmiş, dosyaya eklenen işyeri dönem bordroları ve işverenin ibraz ettiği işyeri kayıtlarından sonra taraflara dava ile ilgili varsa tüm delilleri ve cevaba cevaplarını bildirmeleri için 20 gün kesin süre verildiği, aksi takdirde delil bildirmekten ve cevap vermekten vazgeçmiş sayılacağına ilişkin ihtarın yapıldığı görülmekte ise de, HUMK"nın 163. maddesi uyarınca verilen bu sürenin davanın re"sen araştırma ilkesine tabi olmasının yanında, usulünce verilmiş olan bir süre de olmadığı açıktır. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu"nun 163. maddesi uyarınca, öncelikle kesin süreye ilişkin ara kararının her türlü yanlış anlaşılmayı önleyecek biçimde açık ve eksiksiz olması, yapılacak işlerin teker teker bildirilmesi, yeterli süre verilerek emredilen işlerin yapılabilir olması ve hakimin süreye uyulmamasının sonuçlarını açıkça anlatarak uyarması gerekir. Somut olayda verilen süre dahi madde hükmüne ve amacına uygun bir süre değildir. Açıklanan şekilde re"sen araştırma ilkesine tabi hizmet tespiti davasında tanıkların bildirilmesi için kesin süre verilemeyeceğinden, davanın bu nedenle reddine karar verilmesi doğru değildir.

Yapılacak iş; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun konu ile ilgili 01.12.2004 gün 2004/21-629, 2004/21-479-578, 03.11.2004 gün 2004/21-480-579, 05.02.2003 gün 2003/21-35-64 ve 15.10.2003 gün 2003/21-634-572 ve aynı nitelikteki bir çok benzer kararında da belirtildiği üzere, yasal dayanağı 506 sayılı Yasa"nın 79/10. maddesi olan bu davada, davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalı, işyerinin tespit istenilen dönemde kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli, daha sonra çalışma iddiasının gerçeğe uygunluğu özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispatlanabilir İse de, çalışmanın konusu, niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli ve dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde çalışan işyerinde kayıtlı bordro tanıkları, bunların tespit edilememesi halinde ise, komşu ve yakın işyerlerinde aynı dönemlerde çalışan kayıtlı tanıklar dinlenmelidir. Davanın niteliği dikkate alınarak gerektiğinde re"sen yapılacak araştırma ve incelemeler ile çalışmanın niteliği ve süresi saptanmalı, gerektiğinde iş ve sosyal güvenlik konularında uzman bir bilirkişi varsa çalışma dönemleri ve bildirimsiz sürelere ait çalışma ücreti ve dönemlerini gösterir yöntemince rapor da aldıktan sonra oluşacak sonuca göre de, davacının işçilik alacaklarına yönelik talepleri yeniden yöntemince incelenip, gerektiğinde bu yönde de alınacak rapor ile sonuca gidilmesidir.

Mahkemece, yukarıda anlatılan maddi ve hukuki ilkelere göre araştırma ve inceleme yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, davanın reddine karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.

O halde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

Sonuç: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle (BOZULMASINA), temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 23.06.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi.