MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi


Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil, tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı tapu iptali ve tescil davasının reddine, tazminat davasının kabulüne yönelik verilen hükmün süresi içinde asıl ve birleşen davada davacı vekili ile asıl davada davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
Asıl ve birleşen davada davacı vekili, müvekkilinin, dava dışı ..."ın üyelik hakkını 13.156 Euro bedelle devraldığını, kooperatif yönetim kurulunun 06.12.2004 tarihli kararı ile üyelik başvurusunun kabul edildiğini, aynı tarihte taşınmazı teslim alan davacının yaptığı başvurulara rağmen tapu kaydının devredilmediğini ileri sürerek, 10778 ada 2 parselde bulunan 13 numaralı dairenin müvekkili adına tesciline, bu mümkün olmazsa yaptığı ödemenin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Birleşen davada davalı vekili, davacının dairesine taşınabileceğini belirten belgenin davacının borcunun bulunmadığı anlamına gelmeyeceğini, müvekkilinin edimini yerine getirerek daireyi teslim ettiğini, ancak davacının edimini yerine getirmediğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
Birleşen davada davalı, davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece davanın reddine dair verilen karar taraf vekillerinin temyizi üzerine Dairemizin 09.04.2013 tarihli 2013/338 Esas 2013/2269 Karar sayılı ilamıyla dava dışı ... hakkında dava açmak üzere süre verilip dava açılması halinde işbu dava ile birleştirilmesinin sağlanması, davacının kooperatife borcu olup olmadığı ve kendisi ile aynı durumda olan üyelere tapuların verilip verilmediğinin 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun 23. maddesindeki eşitlik ilkesi gözetilerek incelenmesi gerektiği gerekçesiyle bozulmuş olup, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde, davacının kooperatif üyesi olarak parasal yükümlüğünü yerine getirmediği aynı statüdeki diğer ortaklar borçlu olmalarına rağmen tapu alıp alamadığının tespit edilemediği, edimini yerine getirmeyen davacının tapu iptali ve tescili talebinde bulunamayacağı, davacının davalı ..."a yapmış olduğu ödemenin güncellenmiş değerinin 46.048,19 TL olduğu gerekçesiyle, her iki dava yönünden tapu iptali ve tescili talebinin reddine tahsilde tekerrür olmamak kaydı ile terditli olarak açılan tazminat davasının kabulüne karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili ve asıl davada davalı vekili temyiz etmiştir.
1) Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, asıl davada davalı tüm ,davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiştir

2) Dava, kooperatif üyeliğine dayalı tapu iptal ve tescil istemine mümkün olmazsa ödediği bedelin tahsili istemine ilişkindir.
Yapı Kooperatifinin ana amacı ortakların akçeli yükümlülüklerini yerine getirmeleri karşılığında anasözleşmeye uygun, konut ya da işyeri teslim etmektir. Konut karşılığı tazminat isteyebilmesi için, kooperatifin inşaatlarının bitirilip konut tahsisi aşamasına gelindiği ve diğer üyelere tahsis ve teslim yapıldığı halde davacıya konut tahsis ve tesliminin yapılmaması gerekir. Bu husus, bu tazminatın istenebilmesinin ön koşuludur. Bu önkoşulun gerçekleşmesinden sonra, davacı için çeşitli nedenlerle konut ya da işyeri tahsisi imkânsızlığı ortaya çıktığında ortağın uygun bir tazminat isteme hakkı bulunmaktadır. Normal ödemesini yapıp konut sahibi olan üyelerle eşit miktarda ödemesi bulunduğu tespit edilen, diğer anlatımla eksik ödemesi bulunmadığı belirlenen, ancak kendisine konut tahsis ve teslimi yapılamayan ortağın, ödemesi eksik olmayan diğer üyelere verilen emsal bir konutun dava tarihi itibariyle rayiç değerini talep edebileceğinin, hiç ödemesi yok ise konut karşılığı tazminat talep hakkı olup, bu isteminin reddi gerektiğinin kabulü gerekir. Eksik ödemesi olan bir üyenin ise, konut karşılığı tazminat talep hakkı olup, alacağının hesaplanma şekli Dairemizin yerleşik uygulamalarında aşağıdaki gibi formüle edilmiştir:
a-Önce ortaklara tahsis edilen konutun dava değeri itibariyle rayiç değeri hesaplanmalıdır.
b-Davalı kooperatife normal ödentilerini gerçekleştiren bir ortağın ödemelerinin ödeme yaptıkları tarihler itibariyle toplam ödemeleri dava tarihine kadar ( toptan eşya fiyat endeksi " TEFE" artış ortalama rakamları esas alınarak) taşınarak güncel değeri bulunmalıdır.
c-Bundan sonra yukarıda (a) maddesinde bulunan değerden (b) maddesinde bulunan değer çıkarılarak kooperatife normal ödeme yapan bir ortağın bu ödemelerine karşı ne miktarda yararlanma elde ettiği ortaya çıkarılmalıdır.
d-Bunu takiben eksik ödeme yapan davacı ortağın ödentileri (b) maddesindeki ilkelere göre dava tarihine taşınarak eksik ödeme miktarı güncelleştirilmelidir.
e- Bu hesaplamalardan sonra normal ödentilerini gerçekleştiren bir ortağın yukarıda (b) maddesinde bulunan ödemelerinin güncel değerinin karşılığı yine yukarıda (c) maddesinde bulunan bir yararlanmayı sağladığına göre davacının (d) maddesinde eksik ödemelerinin güncel değerinin ne miktarda yararlanması gerektiği orantı kurallarına göre belirlenmelidir. Yani sonuç olarak (d) maddesinde bulunan miktar (c ) maddesinde bulunan değerle çarpıldıktan sonra bulunan rakamın (b) maddesinde bulunan miktara bölünmesi sonucu bulunacak miktarın (d ) maddesinde bulunan davacı ödemelerinin güncel değerinin ilave edilmesi sonucu bulunacak miktar davacı ortağın davalı kooperatiften talep etmesi mümkün olan zarar tutarıdır.
Açıklandığı üzere, kooperatif üyesinin ödemelerini hiç yapmamış olması halinde tazminat talep etme hakkı bulunmamakta ise de, eksik ödeme yapmış olması durumunda kural olarak konut karşılığı tazminat talep hakkı bulunduğu kabul edilmelidir.
Mahkemece, Dairemizin 09.04.2013 tarih ve 2013/338 E., 2013/2269 K. sayılı bozma ilamına uyulmasına karar verilmiş ise de, bozmadan sonra alınan 17.02.2017 havale tarihli bilirkişi raporunda, bozma ilamında incelenmesi istenilen bilgi ve belgelerin hiçbirisinin dosyada bulunmadığı kooperatifle alakalı mahkemede açılmış benzer davalardaki raporlara bakılarak inceleme yapıldığından bahisle rapor hazırlanmış ise de özellikle bozmada bahsedilen KK’23. Maddeye göre inceleme yapılmamış olup eksik ve yetersiz bilirkişi raporu düzenlenmiştir. Bu durumda, mahkemece, bozma ilamı ve yukarıda belirtilen esaslar dikkate alınarak, aralarında kooperatifler konusunda uzman bilirkişinin de yer aldığı bir bilirkişi kurulu oluşturulmak suretiyle kooperatife ait tüm defter, belge ve kayıtlar getirtilerek inceleme yapılması gerekirken yazılı şekilde eksik ve yetersiz rapora dayanılarak hüküm tesisi hatalı görülmüş olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle asıl davada davalı vekilinin temyiz itirazlarının tümden , davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, diğer temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davacı yararına BOZULMASINA, aşağıda yazılı onama harçlarının temyiz edenlerden alınmasına, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 12.11.2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.