10. Hukuk Dairesi 2009/17195 E. , 2010/545 K.
"İçtihat Metni".....
Davacı, murisi eşinin ilk prim tevkifatının 23.12.1997 tarihihinden 15.07.2000 tarihine kadar 2926 sayılı Yasa kapsamında ....... sigortalısı olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, ilâmında belirtildiği şekilde isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Mahkemece davanın kısmen kabulü ile davacının murisinin 23.12.1997 ile 14.07.2000 tarihleri arasında .....sigortalısı olduğunun tesbitine karar verilmiş ise de murisin 1997 yılı 12. ayıdaki tevkifat kesintisinden sonra 1998-1999 ve 2000 yıllarında ürün teslimi ve tevkifat kesintisi olmadığı gibi sigortalılığı ortaya koyacak nitelikte kayıt ve sair delil de mevcut olmadığı halde eksik inceleme ile hüküm kurulmuş olduğu anlaşılmıştır.
Tarımda kendi adına ve hesabına çalışanlar..... 36. maddesi “...Kurumun prim alacakları; ......ile ürün bedellerinden tevkif suretiyle de tahsil edilebilir” şeklinde bir düzenleme getirdiğinden, bu kural uyarınca davalı......tarafından ...... teslim ettiği üründen dolayı 23.12.1997 tarihinde prim tevkifatı yapılmıştır.
Şu halde, 2926 sayılı Yasanın resen tescil ile ilgili 9. maddesinde yer alan “Bu Kanuna göre sigortalı sayılanlardan sigortalılıklarının başladığı tarihten itibaren üç ay içinde Kuruma kayıt ve tescillerini yaptırmayanların tescil işlemleri Kurumca re’sen yapılır” hükmü gözetildiğinde, kesilen ..... prim tevkifatı nedeniyle bu gibilerin bir anlamda Kuruma tescilinin bu yolla gerçekleşmiş olduğunun kabulüyle 5. madde gereği anılan tevkifatın tarihini takibeden aybaşı itibariyle davacının.... olarak tescilinin yapılması zorunluluğu vardır.
Ancak, yine anılan Yasanın sözü edilen 5. maddesine göre 7. maddede öngörülen sürede Kurum kayıt ve tescil yaptırmayanların hak ve yükümlülükleri kayıt ve tescil ile başlayacak olmakla, aksine durumlarda ve özellikle teslim edilen ürün bedellerinden ...... prim tevkifatı yapılmamış ise bu durumda olanlar açısından anılan manada bir tescilin gerçekleşmiş olduğundan sözedilemeyeceğinden, bu gibilerin salt tarımsal faaliyetin süregeldiğinden bahisle geriye dönük olarak sigortalılık tescili yapılamaz. ......
Bağ-Kur yasalarında 506 sayılı Yasanın 79. maddesine mümas herhangi bir düzenleme bulunmadığından anılan yasalar çevresinde geriye yönelik hizmet tespiti suretiyle sigortalılık kazanılmasına da yasal olanak yoktur.
Hal böyle olunca, özellikle, 2926 sayılı Yasaya tabi sigortalılığın zorunlu olması, bu niteliği nedeniyle de işin kamu düzeni ile ilgili bulunduğu, uyuşmazlık konusu dönem içerisinde....... teslim ettiği ürünlerden yapılan prim kesintisi göz önünde bulundurulduğunda o yıla yönelik sigortalılığın kabulünün gerekli olduğu gözetilerek, uyuşmazlık konusu dönemin geri kalan 1998-1999 ve 2000 yıllarına ilişkin olarak; davacının tarımsal faaliyetinin varlığı, murisin kiraladığı arazilerin kira sözleşmeleri, tarımsal faaliyetini nerelerde ve ne şekilde temin ettiği arazilerde gerçekleştirdiği, .......... veya tüccara sattığı ürünlere ilişkin belge ve faturaların varlığı araştırılıp, tarımsal faaliyetin boyutu belirlenerek ve uyuşmazlık konusu dönemde davacının 506 sayılı kanuna tabi sigortalılığı bulunup bulunmadığı ....... sorulmak suretiyle tespit edilip sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, davacının, prim tevkifatı bulunmayan yıllarda kendi adına tarımsal faaliyetini sürdürdüğüne ilişkin yeterli kanıt toplanmadan eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olarak yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
Kabule göre de,sigortalılık başlangıç tarihi olarak tevkifatı takip eden aybaşı olan 01.01.1998 tarihinin esas alınması gerekirken, yazılı şekilde tevkifat tarihinin esas alınması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 21.01.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.
......