İtibari Hizmet - Sigortalılık Süresi - Taraf Ehliyeti - Yargıtay 21. Hukuk Dairesi 2007/25600 Esas 2008/7018 Karar Sayılı İlamı

21. Hukuk Dairesi 2007/25600 E., 2008/7018 K.

21. Hukuk Dairesi 2007/25600 E., 2008/7018 K.

• İTİBARİ HİZMET
• SİGORTALILIK SÜRESİ
• TARAF EHLİYETİ

• 4721 S. TÜRK MEDENİ KANUNU [ Madde 8 ]
• 4721 S. TÜRK MEDENİ KANUNU [ Madde 28 ]
• 4721 S. TÜRK MEDENİ KANUNU [ Madde 47 ]
• 4721 S. TÜRK MEDENİ KANUNU [ Madde 48 ]
• 506 S. SOSYAL SİGORTALAR KANUNU(MÜLGA) [ Ek Madde 5 ]
• 1086 S. HUKUK USULÜ MUHAKEMELERİ KANUNU(MÜLGA) [ Madde 38 ]

"İçtihat Metni"

Davacı, davalılardan işverenlere ait işyerlerinde geçen sigortalılık süresine işin niteliği nazara alınarak her tam yıl için Yasa"nın belirlediği itibari hizmet süresinin eklenmesi gerektiğinin tespitine karar verilmesini istemiştir.

Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.

Hükmün davalılardan Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve tetkik hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

Dava, sigortalılık süresine işin niteliği nazara alınarak her tam yıl için Yasa"nın belirlediği itibari hizmet süresinin eklenmesi istemine ilişkindir.

Mahkemece Dairemizin 24.11.2005 gün ve 7316-12099 sayılı bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda, davacının 01.01.1983-10.04.1987 tarihleri arasında davalı K... 52 Gazetesi"nde, 29.08.1991-18.04.1993 tarihleri arasında davalı B... Basın Yayın Ltd. Şti. (H... Gazetesi) de, 01.11.1996-31.08.2005 tarihleri arasında davalı M... Gazetesi"nde gazeteci olarak yaptığı çalışmanın 506 sayılı Yasa"nın ek 5 ve 5953 sayılı Yasa"nın 1. maddesi kapsamında gazeteci olarak çalıştığının tespitine karar verilmiştir.

Mahkemece davacının çalıştığı işyerlerinin işverenlerinin belirlenmesi ve bundan sonra esasa girilmesine ilişkin bozma ilamına uyulmasına karar verilmesine rağmen, bozma doğrultusunda işlem yapılmadığı görülmektedir.

Dava, 01.01.1983-10.04.1987 tarihleri arasında geçen çalışmalar bakımından K... 52 Gazetesi"ne, 29.08.1991-18.04.1993 tarihleri arasında geçen çalışmalar bakımından B... Basın Yayın Ltd. Şti."ye ve 01.11.1996-08.06.2004 (dava tarihi) arasında geçen çalışmalar bakımından M... Gazetesi"ne yöneltilmiştir.

Davada taraf ehliyeti HUMK"nın 38. maddesinde düzenlenmiş olup, kamu düzeni ile ilgilidir. Bir talep olmasa bile, mahkemece kendiliğinden dikkate alınması gerekir. HUMK"nın taraf ehliyetini tanımlamamış 38. maddesiyle Medeni Kanun"a yollamada bulunmakla yetinmiştir. Medeni Kanunumuz ise, davada taraf olma ehliyetini, medeni haklardan yararlanma ehliyetinin bir parçası saymış, 8, 28, 47 ve 48. maddeleriyle bu yönde hükümler getirerek medeni haklardan yararlanma ehliyeti bulunan her gerçek ve tüzel kişinin davada taraf olma yeteneğini taşıdığını belirlemiştir. Somut olayda, davalı olarak gösterilen gerek K... 52 Gazetesi"nin ve gerekse M... Gazetesi"nin tüzel kişiliklerinin bulunmadığı gibi, sahiplerinin gerçek kişiler olduğu dosya içerisindeki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca da gazetelerin sahiplerine davanın yöneltilmesi gerekirken, tüzel kişiliği bulunmayan gazetelerin davada taraf gösterilmesi suretiyle yargılamanın sürdürülerek hüküm kurulması isabetsiz olup, bozma nedenidir.

Kabul ve uygulamaya göre de 08.06.2004 dava tarihini aşar biçimde davacının itibari hizmetten yararlandırılması dahi isabetsizdir.

Öte yandan davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın ek 5. maddesinde 2098 sayılı Yasa ile getirilen; daha sonra 3395 sayılı Yasa ile değiştirilen madde gereği bir sigortalının sözü edilen Yasa"daki itibari hizmetten yararlanabilmesi için 212 sayılı Yasa ile değişik 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştırılanlar Arasındaki İlişkiyi Düzenleyen Kanun kapsamına tabi çalışması veya basın kartı yönetmeliğine göre basın kartına sahip olmak suretiyle gazetecilik yapan kişilerden olması veya basın ve gazetecilik işyerlerinde 1475 sayılı Yasa"ya tabi çalışıp ve ayrıca Yasa"nın ilgili maddesi hizmetin geçtiği yer bölümünde gösterilen insan vücuduna zararlı ve yıpratıcı işlerde çalışan kişilerden olması gerekir. Davacının basın kartı sunulmuş ise de, 10.10.200 tarihinde verildiği görülmektedir. O... Gazeteciler Derneği"nin dosya içerisindeki cevabi yazısı, davacının dava konusu dönemde 5953 sayılı Yasa kapsamında çalıştığının kabulüne tek başına yeterli değildir.

Mahkemece bu maddi ve hukuki olgulara aykırı biçimde ve özellikle tüzel kişiliği bulunmayan davalılar ile taraf teşkil edilerek, hiçbir kuşku ve duraksamaya yol açmayacak biçimde davacının 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştırılanlar Arasındaki İlişkiyi Düzenleyen Kanun kapsamında çalıştığı veya basın kartı yönetmeliğine göre basın kartına sahip olmak suretiyle gazetecilik yapan kişilerden olduğu giderek yasal koşulların ne suretle gerçekleştiği ortaya konmadan sonuca gitmesi usul ve yasaya aykırıdır.

O halde, davalı SGK Başkanlığının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

Sonuç: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle (BOZULMASINA), 01.05.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi.