MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı isteminin özeti:
Davacı, kıdem ve ihbar tazminatı ile bir kısım işçilik alacaklarının tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalının cevabının özeti:
Davalı, davanın reddini talep etmiştir.
Mahkeme kararının özeti:
Mahkemece, yapılan yargılama sonucunda yazılı gerekçeyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar, davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Somut uyuşmazlıkta; davacı dava dilekçesinde iş akdinin 13.08.2012 tarihinde feshedildiğini iddia etmiş, ancak hükme esas alınan bilirkişi raporunda, 11.11.2003-01.10.2012 tarihleri arası esas alınmak suretiyle dava konusu istekler hesaplanmıştır. Davacının hizmet süresinin talep gibi 13.08.2012 tarihinde sona erdiği kabul edilerek talep edilen alacakların yeniden değerlendirilmesi gerekmektedir.
3-Davacı dava dilekçesinde 1.500,00 TL kıdem tazminatı talep etmiş, bilirkişi raporunda kıdem tazminatı 8.361,86 TL hesaplanmıştır. Davacı ıslah dilekçesinde ise, kıdem tazminatı yönünden “Tazminat ödemesine istinaden” şeklinde açıklama ile 5.000,00 TL havale edildiğini belirterek 1.861,86 TL ıslah yaptığı görülmektedir. Davacının kabulünde olan ve ıslah dilekçesinde de mahsup edildiği görülen 5.000,00 TL ödemenin banka hesap hareketlerinde 24.10.2012 tarihinde “tazminat ödemesine istinaden” açıklamasıyla ödendiği görülmektedir. Bu durumda, 5.000,00 TL ödemenin mahsubu gerekirken mahkemece “... ne için yapıldığı kesin olarak tespit edilemeyen bu ödeme (daha sonra davacının sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre alma imkanı da olduğundan) yukarıda hesaplanan kıdem tazminatı ve diğer işçilik alacaklarından mahsup edilmemiştir.” gerekçesiyle mahsup edilmemesi hatalı olup bozma sebebidir.
4-Somut uyuşmazlıkta, davacı fazla çalışma ücreti alacağı ile birlikte hafta tatili ücreti alacağını da talep etmiş ve Mahkemece her iki alacağın kabulüne karar verilmiştir. Hükme esas bilirkişi raporunda ise, davacının haftalık fazla çalışma süresi, haftanın yedi günü esas alınmak suretiyle belirlenmiştir. Oysa, davacının haftanın yedinci günündeki çalışması ile ilgili olarak, zaten hafta tatili alacağı hesaplanmış olup, bu sürenin yeniden fazla çalışma süresinde dikkate alınması mümkün değildir. Yapılacak iş, hafta tatili günündeki çalışmada yedi buçuk saati aşan kısmın varsa fazla çalışma süresine eklenmesi suretiyle, haftalık çalışma süresi ile haftalık fazla çalışma süresinin tespitidir. Mahkemece bu husus gözetilmeksizin yazılı şekilde mükerrer ödemeye sebebiyet verecek şekilde hesaplama yapılması hatalıdır.
5-Aynı şekilde ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışılması halinde, bu çalışmaların günlük yedi buçuk saate kadar olan kısmı için ulusal bayram ve genel tatil ücreti, yedi buçuk saati aşan kısmı ise fazla çalışma süresine dahil edilmek suretiyle fazla çalışma ücreti hesaplanmalıdır.
6-Davacının yıllık izin ücreti alacağı olup olmadığı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu"nun 59. maddesinde, iş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, işçiye kullandırılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretlerin son ücret üzerinden ödeneceği hükme bağlanmıştır. Yıllık izin hakkının ücrete dönüşmesi için iş sözleşmesinin feshi şarttır. Bu noktada ilişkinin sona erme şeklinin ve haklı olup olmadığının önemi bulunmamaktadır.
Yıllık izinlerin kullandırıldığı noktasında ispat yükü işverene aittir. İşveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile kanıtlamalıdır. Bu konuda ispat yükü üzerinde olan işveren, işçiye yemin teklif edebilir.
Sözleşmenin feshi halinde kullanılmayan yıllık izin sürelerine ait ücret işçinin kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Böylece, iş sözleşmesinin feshinde kullanılmayan yıllık ücretli izin hakkı izin alacağına dönüşür. Bu nedenle zamanaşımı da, iş sözleşmesinin feshinden itibaren işlemeye başlar.
Yıllık izin hakkı anayasal temeli olan bir dinlenme hakkı olup, işçinin iş sözleşmesinin devamı sırasında ücrete dönüşmez ve bu haktan vazgeçilemez. İşçinin iş sözleşmesinin devamı süresinde kullanmadığı yıllık izinlere ait ücreti istemesi mümkün değildir. Bu nedenle, işçinin iş sözleşmesinin devamı sırasında izin hakkının bulunduğunun tespitini istemesinde hukuki menfaati vardır.
Somut uyuşmazlıkta, hükme esas alınan bilirkişi raporunda davalı işverende 8 yılı aşkın çalışması olduğu tespit edilen davacının tüm çalışma süresi boyunca hak ettiği yıllık ücretli izin süresinin 130 gün olduğu belirlenmiş ve davacının hiç izin kullanmadığı kabul edilerek karar verilmiştir. Davacının 8 yıl boyunca hiç yıllık ücretli izin kullanmadan çalışması hayatın olağan akışına aykırı olduğundan, hakimin davayı aydınlatma ödevi çerçevesinde; mahkemece, davacı asil çağrılarak çalışma süresi boyunca yıllık izin kullanıp kullanmadığı konusundaki beyanının alınmasından sonra sonucuna ve tüm dosya kapsamına göre değerlendirme yapılarak bir karar verilmelidir.
7-Davalı tarafından süresi içinde yapılan ıslaha karşı ileri sürülen zamanaşımı def’inin değerlendirilmemesi bir diğer hatalı yöndür.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen sebeplerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 05.12.2018 tarihinde oy birliği ile karar verildi.