........
Davacı, davalı işverene ait işyerinde 28.04.1991-25.06.2004 tarihleri arasında geçen ve davalı Kuruma bildirilmeyen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulüyle, 10.05.1994-09.09.2002 tarihleri arasındaki sürenin tespitine karar verilmiştir.
Hükmün, davalılardan .......... Başkanlığı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı, 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesidir. Anılan Yasanın 6. maddesinde ifade edildiği üzere “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve feragat edilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi karşısında, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davaların, kamu düzenine ilişkin olduğu, bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğunun gözetilmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde, re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Davacının çalışmalarının geçtiği iddia edilen işyeri atari salonu olup; davalının tekrar işe başlangıcına ilişkin vergi kaydı 01.05.1994 tarihinde gerçekleşmiş ve 10.05.1994 tarihli vergi yoklama fişinde, işyeri kapsam ve niteliği belirlendikten sonra, işçi çalıştırılmadığı tespitine yer verilmiştir. Ayrıca, 29.01.2000 tarihinde Zincirlikuyu Vergi Dairesi"ne nakledilen kaydın 30.06.2004 tarihi itibariyle son bulduğu andaki faaliyet konusu ise, kitap ve gazete satışı olarak bildirilmiştir.

./..
-2-

Mahkemece, davalı işveren kabulü, müşteri konumu veya farklı ilişki içinde işyerine gittiğini belirten tanıkların anlatımlarıyla işverenin beyanına dayalı zabıta araştırma tutanağındaki bilgilerden hareketle sonuca varılmıştır.
Belirtilen ilkeler ışığında, davacının çalışmasının gerçekliği, işin ve işyerinin kapsam ve niteliğiyle süresinin belirlenebilmesi amacıyla; tarafların sundukları kanıtlarla yetinme zorunluluğu bulunmadığı gibi, davalının kabulünün de bağlayıcı olmadığı yönü gözetilerek; vergi yoklama fişinde çalışan bulunmadığı yönündeki kayda karşın, işçi çalıştırıldığı iddiası ve kabulünün eşdeğerde belgelerle gerekçelendirilmesi, vergi kaydının nakledildiği tarihte faaliyet konusunun değişip değişmediği, işyerinin dava konusu dönemin tümünde faaliyetini sürdürüp sürdürmediği konusundaki bilgilerin, vergi ve ruhsat konusunda yetkili kurumlardan getirtilmesi gereği üzerinde durulmamış olması; ayrıca, re"sen araştırma ilkesinin egemen olduğu davada, çalışma iddiasının gerçekliğini ortaya koyabilmek açısından, çevre işyeri çalışan ve işvereni konumundaki kişiler arasından belirlenecek kişilerin tanıklığına başvurularak; her hangi bir çekişme yaratılmaksızın sürdürüldüğü iddia edilen uzun çalışma süresinde gerçekten davalı işverene ait işyerinde çalışıp çalışmadığının, davacının bu dönemdeki geçim ve sosyal güvenliğe ilişkin olanaklarının da araştırılması suretiyle ortaya konulması gereği üzerinde durulmaksızın, eksik incelemeyle sonuca varılmış olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalılardan ...... Başkanlığı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 19.01.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.



.........