MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi


1. Taraflar arasındaki “tespit” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Bakırköy 2. Asliye Ticaret Mahkemesince verilen davanın kabulüne ilişkin karar davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay (kapatılan) 19. Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonunda bozulmuş, Mahkemece Özel Daire bozma kararına karşı direnilmiştir.
2. Direnme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

I. YARGILAMA SÜRECİ
Davacı İstemi:
4. Davacı vekili 18.07.2012 harç tarihli dava dilekçesinde; müvekkili şirket yetkilisinin 30.12.2010 günü aracını park ettiği yerden sahte plakalı araç kullanan kişilerce aracının camı kırılmak suretiyle içinden boş ve dolu çeklerinin çalındığını, 31.05.2011 keşide tarihli 5.000TL bedelli dava konusu çekin de çalınan çekler arasında bulunduğunu, olay nedeniyle yapılan şikâyet üzerine Büyükçekmece Cumhuriyet Başsavcılığının 2011/506 E. sayılı dosyasında soruşturma yürütüldüğünü, çek üzerinde tedbir kararı olduğu hâlde davalının Bakırköy 15. İcra Müdürlüğünün 2011/20057 sayılı dosyasında icra takibi başlattığını, davalının basiretli tacir ve iyi niyetli hamil olmadığını, davalının çeki aldığı ciranta Ali Zabun’un bir diğer çalıntı çekte de adının geçtiğini, müvekkilinin dava konusu çeki ...’dan cari hesap borcuna istinaden aldığını ileri sürerek takip konusu çekin meşru ve yetkili hamili olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir
Davalı Cevabı:
5. Davalı vekili 10.08.2012 havale tarihli cevap dilekçesinde; davacı ile ... vekillerinin aynı kişiler olduğunu, icra takibine itiraz eden borçlulardan ...’ın itirazının mahkemece reddedilmesi üzerine bu defa eldeki davanın muvazaalı şekilde ikame edildiğini, müvekkilinin meşru ve yetkili hamil olduğunu bildirerek davanın reddini savunmuştur.
Mahkeme Kararı:
6. Bakırköy 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 13.05.2013 tarihli ve 2012/409 E., 2013/228 K. sayılı kararı ile; dava konusu çekin davacının ticari ilişkide bulunduğu dava dışı ...’dan alındığı, bu çekin davacı şirket yetkilisi ..."ün aracı içerisinde iken 30.12.2010 tarihinde çalındığı, söz konusu çekten dolayı davacının yetkili hamil olduğu, davalının çalıntı çeki dava dışı ve açık kimliğini bilmediği...isimli kişiden aldığını belirttiği, çalıntı çekten dolayı yetkili hamil olmadığı, davalının çekle ilgili konulan tedbire rağmen takibe devam ettiği, çalıntı olduğunu bilmesine rağmen takibinde ısrarcı oluşu nedeniyle kötü niyetli olarak kabul edilmesi gerektiği gerekçesiyle davanın kabulü ile davacının dava konusu çekten dolayı yetkili hamil olduğunun tespitine, çek bedeli üzerinden %40 kötü niyet tazminatı olan 2.000TL"nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
Özel Daire Bozma Kararı:
7. Bakırköy 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
8. Yargıtay 19. Hukuk Dairesince 17.02.2014 tarihli ve 2013/19410 E., 2014/3034 K. sayılı kararı ile; “…Davacının dava konusu çekte sıfatı bulunmamaktadır. Tek yanlı olarak yapılan çalıntı ihbarı davacının meşru hamil olduğunu göstermez. Bu durumda, açılmış bulunan bir ceza davası bulunmadığı da gözetildiğinde davanın reddi gerekirken, yazılı gerekçe ile delillerin takdirinde hataya düşülerek davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir…” gerekçesiyle karar bozulmuştur.
Direnme Kararı:
9. Bakırköy 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 20.10.2014 tarihli ve 2014/297 E., 2014/329 K. sayılı kararı ile; davacının savcılık nezdinde şikâyetçi olduğu, soruşturmanın cirantalardan...isimli şahsa ulaşılamaması nedeniyle devam ettiğini, davacının yetkili hamil kabul edilmesine engel bir bilgi ve belgenin bulunmadığı gerekçesiyle ve ilk karardaki gerekçeler de tekrar edilmek suretiyle direnme kararı verilmiştir.
Direnme Kararının Temyizi:
10. Direnme kararı süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

II. UYUŞMAZLIK
11. Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; çalıntı iddiasıyla savcılık soruşturması devam eden ve çekte sıfatı bulunmayan davacının, meşru hamil olarak kabul edilmesinin mümkün olup olmadığı, sonucuna göre davanın reddinin gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.

III. GEREKÇE
12. 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu"nun (TTK) 702. maddesinde “çeklerde hak sahipliğini ispat vazifesi” başlığı altında, cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kimsenin son ciro beyaz ciro olsa bile kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde salahiyetli hamil sayılacağı, çizilmiş ciroların yazılmamış hükmünde kabul edileceği, bir beyaz ciroyu diğer bir ciro takip ederse bu son ciroyu imzalayan kimsenin çeki beyaz ciro ile iktisap etmiş sayılacağı hükmü mevcut iken “kaybedilen çek” başlığı altında aynı Kanunun 704. maddesinde ise; “Çek herhangi bir suretle hamilinin elinden çıkmış bulunursa ister hamiline yazılı bir çek bahis mevzuu olsun, ister ciro suretiyle nakledilebilen bir çek bahis mevzuu olup da hamil hakkını 702 nci maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde, o çeki geri vermekle mükelleftir." düzenlemesi mevcuttur.
13. Açıklanan kanun hükmü uyarınca meşru ve yetkili hamil iddiasında bulunan kişinin, kendisinin yetkili hamil olduğunu kanıtlaması yanında, yeni hamilin çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğunu veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğunu da kanıtlaması zaruridir.
14. Yetkili hamil olduğunun tespitine karar verilmesini isteyen davacının çekte sıfatı bulunmamaktadır. Tek taraflı çalıntı ihbarı sonucunda Büyükçekmece Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturmaya ilişkin bir kısım bilgi ve belgeler incelendiğinde, davacı şirket yetkilisi tarafından çekin 30.12.2010 tarihinde aracının camı kırılmak suretiyle faili meçhul kişilerce çalındığı belirtilmiş olup herhangi bir şüpheli şahsın ismi bildirilmemiştir. Yukarıda da belirtildiği üzere davacı kendisinin yetkili hamil olduğunu kanıtlaması yanında, yeni hamilin de çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğunu ve ağır kusurlu olduğunu kanıtlamak zorundadır. Ancak somut olayda davacının, bu konudaki ispat külfetini yerine getiremediği, davalının çeki kötü niyetle iktisap ettiğine veya iktisabında ağır kusurlu bulunduğuna dair delil ibraz edemediği, dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerde de davalının davaya konu çeki kötü niyetle iktisap ettiğini gösterir bir emare bulunmadığı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla takip dayanağı çeki elinde bulunduran davalı hamil muntazam ciro silsilesine göre çeki iktisap etmiş olup çekin meşru hamili durumundadır.
15. O hâlde, davalının dava konusu çeki kötü niyetle iktisap ettiğinin kanıtlanamadığı gözetilerek davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu şekilde davanın kabulüne karar verilmesi isabetsizdir.
16. Bu nedenle, direnme kararı Özel Daire bozma kararında gösterilen sebeplerle bozulmalıdır.
17. Öte yandan direnme kararında dava tarihinin 18.07.2012 yerine 05.08.2014 olarak yazıldığı görülmüş ise de, bu hususun mahallinde her zaman düzeltilmesi mümkün maddi hata olduğu anlaşıldığından bozma nedeni yapılmamıştır.

IV. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun geçici 3. maddesine göre uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu"nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA,
İstek hâlinde temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine,
Aynı Kanun’un 440. maddesinin III/1. bendine göre karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 16.09.2020 tarihinde oy birliği ile kesin olarak karar verildi.