Davacı, 20.4.1982-18.10.1994 tarihleri arasında Bağ-Kur sigortalısı olduğunun ve yaşlılık aylığı almaya hak kazandığının tesbitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
1-Dosyadi yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre, davalı Kurumun tüm, davacının aşağıdaki beendin dışındaki sair temyiz itirzlarının reddi gerekir.
Dava, davacının 20.4.1982 ile 8.10.1984 tarihleri arasında 1479 sayılı Yasa’ya tabi Bağ-Kur sigortalılığının geçerli olduğunun tesbiti ile talep tarihi itibariyle yaşlılık aylığı bağlanması istemine ilişkindir.
Mahkemece davacının 20.4.1982 ile 8.10.1984 tarihleri arasında 1479 sayılı Yasa’ya tabi Bağ-Kur sigortalılığının geçerli olduğunun tesbitine, yaşlılık aylığı isteminin reddine karara verilmiştir.
Uyuşmazlık 1.4.1972 tarihinde yürürlüğe giren 1479 sayılı Yasa"nın 24. maddesinde öngörülen koşulları taşıması nedeniyle zorunlu Bağ-Kur sigortalısı sayılan davacının 1479 sayılı Yasanın 2654 sayılı Yasa"nın 6. maddesi ile 24. maddesinde yapılan değişikliğin, hak alanını, doğrudan olumsuz yönde etkileyip etkilemeyeceği, giderek, 20.4.1982 ile 8.10.1984 tarihleri arasında kazanılmış Bağ-Kur sigortalılığını ortadan kaldırıp kaldırmayacağı ve yaşlılık aylığı koşullarının oluşup oluşmadığı noktasında toplanmaktadır.
01.04.1972 tarihinde yürürlüğe giren, 1479 sayılı Yasa"nın 24. maddesi ilk şekliyle, sigortalılığın oluşumu için, kendi ad ve hesabına bağımsız çalışma olgusunun gerçekleşmesi yanında, ayrıca, kanunla kurulu meslek kuruluşlarına kayıtlı olma koşulunu da aramıştır. Bu kuruluşlara kayıt tarihi ise, sigortalılığın başlangıcı yönünden, yasal karine kabul edilmiştir. 04.05.1979 tarihinde yürürlüğe giren 2229 sayılı Yasa, Bağ-Kur’lu olabilme yönünden, söz konusu 24. maddenin öngördüğü meslek kuruluşlarına kayıtlı olma koşulunu kaldırmış, sadece Yasa"nın temel ilkesi olan kendi ad ve hesabına çalışma koşulunun gerçekleşmesi durumunda, sigortalılığın oluşacağını yeterli görmüştür. Buna karşın, 20.04.1982 tarihinde yürürlüğe giren 2654 sayılı Yasa bağımsız çalışanların sigortalı olabilmeleri yönünden vergi yükümlülüğünü öngörmüş, vergiden muaf olanların da kanunla kurulu meslek kuruluşlarına kayıtlı olmaları durumunda yine sigortalı sayılacaklarını kabul etmiştir. Nihayet, 22.03.1985 yürürlük tarihli 3165 sayılı Yasa, sigortalılığa karine yönünden vergi kaydının, bu kaydın bulunmaması veya vergiden muaf olunması halinde, esnaf ve sanatkar sicili veya kanunla kurulu meslek kuruluşu kayıtlarının esas alınacağını belirlemiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacının 18.10.1984-27.7.1995 tarihleri arasında vergi kaydının, 22.12.1980-31.10.2005 tarihleri arasında Şoförler, Nakliyeciler ve Otomobilciler Odası kaydının ve 29.11.1984-17.11.2005 tarihleri arasında da esnaf odası kaydının bulunduğu, 506 sayılı Yasa’ya tabi 1.1.1996-1.1.1997 tarihleri arasında 390 gün, 18.10.2000-15.1.2001 tarihleri arasında 58 gün ve 24.4.2004-30.4.2004 tarihleri arasında da 9 gün zorunlu sigortalı hizmetlerinin bulunduğu kuruma verilen giriş bildirgesindeki oda kaydına göre 22.12.1980 tarihi itibariyle Bağ-Kur sigortalısı olarak kayıt ve tescilinin yapıldığı, Kurumun 10.8.2000 tarihli işlemi ile vergi kaydı bulunmadığından 20.4.1982-
18.10.1984 tarihleri arasındaki dönemde davacının sigortalılığının iptal edildiği 6.3.2007 tarihli Sigortalılık Bilgileri hesap ekstresinde davacının 22.12.1980-20.4.1982, 18.10.1984-31.12.1995, 1.12.1997-17.11.2000 tarihleri arasında sigortalı olarak kabul edildiği, 23.3.1981 tarihinden itibaren prim ödemelerine başladığı, 1992 affından yararlandığı ve uyuşmazlık dönemini de kapsayan 31.5.1990 tarihine kadar olan borçlarını icra takibi sonucunda 17.12.1990 tarihinde ödediği anlaşılmaktadır.
1479 sayılı Yasa"nın 24. maddesindeki 20.4.1982 tarihinde yapılan değişiklik; değişiklikten, önceki mevzuatın öngördüğü koşullara sahip olan sigortalıların, sigortalılıklarına son vermemekte, değişikliğin yürürlüğe girdiği, 20.4.1982 tarihinde, Bağ-Kur"a yeni kayıt ve tescil edilecekler için yeni düzenlemeler öngörmektedir. Hukuk Genel Kurulunun 23.05.2001 tarihli 2001/21-420 Esas 2001/430 sayılı kararı da bu yöndedir. Bu durumda tescile esas alınan oda kaydı 20.4.1982 ile 8.10.1984 tarihleri arasında devam ettiğinden davacının bu döneme yönelik tespit isteminin kabulüne karar verilmesi yerindedir. Ne var ki davacı dava dilekçesinde yaşlılık aylığı bağlanmasını da talep etmiş mahkemece bu talebinin 25 yıl prim ödeme gün sayısı dolmadığından reddine karar verilmiştir. Kamu düzenine ilişkin bu tür davalarda mahkemece resen araştırma yapılması gerekeceğinden davacının yaşlılık aylığı koşullarının araştırılması, 22.12.1980-1.11.2006 tarihleri arasında davacının 1479 sayılı Yasa ve 506 Sayılı Yasa’ya tabi geçerli hizmetlerinin tespit edilip gerekirse 2829 sayılı hizmetlerin birleştirilmesinde dair yasada nazara alınarak ,aylık koşulları açısından Yasa"da aranan primleri ödenmiş süreler açık ve net olarak belirlenip sonuca varılması gerekir. Öte yandan 1479 sayılı Yasa gereğince 15 yıl prim ödeme gün sayısı üzerinden kısmi yaşlılık aylığı bağlama imkanı bulunduğundan bu hususları da araştırmak, tam aylığa hak kazanılmadığı durumda koşulları varsa kısmi yaşlılık aylığı koşulları tartışılmalıdır.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve karar bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 27.3.2008 gününde oy birliği ile karar verildi.
