Mahkemesi :Ticaret Mahkemesi


Yukarıda tarih ve numarası yazılı bozmaya uyularak verilen hükmün temyizen tetkiki taraf vekillerince istenmiş ve temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan ve sözleşme uyarınca imal edilip teslim alınmayan paketleme materyali, kapak bedeli ve uğranılan zararın tazmini istemine ilişkindir. Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne dair verilen karar, taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Yanlar arasındaki sözleşmenin 2. maddesi hükmünce davalı tarafından davacıdan yapımı istenilen 146.883.079 adet paketleme materyali kapsamında 86.725.000 adet şişe kapağın 2004 yılında 38.950.600 adet kapağın 2005 yılında 200.200 adet kapağın ise 2006 yılında davacı tarafından imal edilip davalı tarafından teslim alındığı anlaşılmaktadır. Sözleşme hükümleriyle birlikte değerlendirildiğinde davalının davacıya üretim yapılması için sipariş vermesini zorunlu kılan bir düzenleme bulunmamaktadır. 2004 yılı içerisinde üretilmesi gereken materyallerin dışında sadece 2005 yılı içinde 20.000.000 adet kapağın üretilmesinin davalı şirket tarafından 10.03.2005 tarihli yazı ile istenildiği anlaşılmıştır. Davacı tarafından üretilen 125.825.800 adet kapağın 21.007.279 adedinin davalı tarafından talep ettiği halde alınmadığı bu miktarın da 3.736.000 adedinin davacı tarafından imal edildiği ve imal edilen bu kapak bedelinin eldeki davada dava konusu edildiği tespit olunmuştur. Buna göre davalı tarafından üretimi istenilen fakat davacı yüklenici yanca da henüz üretilmeyen ancak hammaddesi temin olunan kapak adedi (21.007.279 + 20.000.000 = 41.007.279 – 3.736.000 = 37.271.279) 37.271.279 tanedir. Dairemizin 03.03.2011 gün 2009/6130 Esas 2011/1299 Karar sayılı ilamı ile yerel mahkemenin 09.02.2009 gün 2006/813 Esas 2009/31 Karar sayılı kararı, ilamda belirtilen sebeplerle taraflar yararına bozulmuştur.
Dairemizin bozma ilamının 2. bendinde 3.736.000 adet kapak sözleşme hükümlerine ve tekniğine uygun şekilde davacı tarafça üretilip davalı tarafından reddini gerektiren yasal bir neden bulunmaksızın bu nitelikteki kısmi edimin ifasını kabulden kaçınamayacağı belirtilerek 818 sayılı BK"nın 90. maddesi gereğince belirtilen sayıdaki kapağı teslim almayan davalının alacaklı temerrüdüne düşmüş olması sonucu üretilen kapakların bedeli olan 149.664,00 TL bedelin davalı tarafından davacıya ödenmesi, 3.376.000 adet kapağın da davacı tarafından davalıya teslimi gerektiği belirtilmiştir.
Aynı bozma ilamının devamında sözleşmenin 31.12.2006 tarihine kadar yürürlükte kalacağı kararlaştırıldığı gibi sözleşmenin taraflarca fesih olunmadığının da çekişmesiz olduğu belirtilerek 37.271.279 adet (bozma ilamında 37.271.290 adet yazılı ise de miktarın tespitinde maddi hata yapılmış olduğundan doğrusu 37.271.279"dur.) kapağın üretimi davalı yanca davacıdan istendiği ve davacı yüklenici tarafından bu miktardaki kapağın üretimi için malzeme temin edildiği halde davalı tarafça kapakların üretilerek teslimi istenilmediği ve bu sayıdaki kapak davacı tarafından üretilmediğinden açıklanan sayıdaki kapağın imalâtında kullanılacak malzemenin temini için davacının ödediği para miktarı ile hammaddenin dava tarihi itibariyle serbest piyasa rayiçleriyle piyasa satım bedeli arasında davacı aleyhine bir fark oluşmuş ise davacının buna ilişkin gerçekleşen zararının tazminini de BK"nın 96. maddesi gereğince davalıdan isteyebileceği ve BK"nın 98. madde yollamasıyla aynı Kanun"un 96. maddesi gereğince alacaklı alacağının tümünü veya bir bölümünü alamazsa, borçlunun kendisine hiçbir kusurun yüklenemeyeceğini kanıtlamadıkça bundan doğan zararın tazmini ile yükümlü olduğu belirtilmiştir. Ayrıca ilamın 2. bendinde kabul edilen alacağa uygulanacak faizin cinsi yönünden bozma yapılmıştır.
Karar düzeltme talebinin de reddi üzerine açılan duruşmada tarafların bozmaya karşı diyecekleri tespit edildikten sonra mahkemece usul ve yasaya uygun görülen Yargıtay bozma ilamına uyulmuştur. Yargıtay İçtihatı Birleştirme Genel Kurulu"nun 09.05.1960 gün 21/9 sayılı kararı uyarınca Yargıtay bozma ilamına uyulmakla bozma ilamında belirtilen hususlar yararına olan taraf için usulü kazanılmış hak oluşturacağından bozma ilamı uyarınca inceleme ve araştırma yapılması ve karar verilmesi zorunlu hale gelir. Somut olayda usulî kazanılmış hakkın istisnalarının varlığı ileri sürülüp kanıtlanmamıştır.
Bozma ilamında belirtilen davacının bedeline hak kazandığı ve davalıya teslimi gereken 3.736.000 adet kapağın davalı tarafça saklanması için depo temin etmemesi sebebiyle 818 sayılı BK 92. madde gereğince davacı tarafça satılarak bedelinin alındığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda mahkemece yeniden oluşturulacak konusunda uzman bilirkişi kurulundan davacının sözleşme uyarınca ve sözleşmede yapımını üstlendiği paketleme materyallerinden kapak malzemeleri ile ilgili davalı tarafça üretim istenilmesine, davacı yüklenici tarafından bu miktardaki üretim için gerekli malzeme temin edildiği halde davalının üretilecek kapakların teslimini talep etmemesi sebebiyle davacı tarafından üretim yapılmadığından 37.271.279 adet kapağın imalâtında kullanılacak malzemenin temini için davacının ödediği
ve cebinden çıkan para miktarı ile aynı miktardaki hammaddenin dava tarihi itibariyle mahalli piyasa rayiçleriyle bedeli konusunda gerekçeli ve denetime elverişli rapor alınıp malzemelerin temin bedeli ile dava tarihindeki piyasa rayiçleri ile satış bedeli arasında davacı aleyhine fark oluşmuş ise davalı iş sahibi kendisine hiçbir kusur yüklenemeyeceğini yasal delillerle kanıtlayamadığından 818 sayılı BK"nın 98 maddesi yollamasıyla 96. maddesi hükmünce aradaki fark zarardan iş sahibi sorumlu olcağından bu şekilde hesaplanacak davacı zararı ile bedeline hak kazandığı 149.664,00 TL kapak bedeli toplandıktan sonra muhafazasındaki güçlük nedeniyle satılan kapak bedeli 20.694,67 TL mahsup edildikten sonra kalan alacağın avans faiziyle birlikte davalıdan tahsili gerekir.
Bozmaya uyulmasına rağmen belirtilen hususları irdeleyen bilirkişi raporu alınmaksızın eksik inceleme ve denetime elverişli olmayan gerekçe ile kısmen kabul kararı verilmesi doğru olmamış, kararın taraflar yararına bozulması uygun bulunmuştur.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün taraflar yararına BOZULMASINA, ödenenden 5766 sayılı Kanun"un 11. maddesi ile yapılan değişiklik gereğince Harçlar Kanunu 42/2-d maddesi uyarınca alınması gereken 218,50 TL Yargıtay başvurma harcının mahsup edilerek, varsa fazla alınan harcın temyiz eden davacıya, 218,50 TL Yargıtay başvurma harcının mahsup edilerek, varsa fazla alınan harcın temyiz eden davalıya iadesine,
karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 09.12.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.