MAHKEMESİ : ...... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi


A)Davacı İstemi:
Dava,...... ......liği tarafından düzenlenen 10/10/2012 tarih ve H:195 sayılı rapora istinaden, iptal edilen 16/03/2007-31/10/2007 tarihleri arasındaki sigortalı çalışmalarının gerçek çalışma olduğunun tespitine , kurum işleminin iptaline, kesilen emekli maaşının tekrar bağlanmasına karar verilmesi istemine ilişkindir.
B)Davalı Cevabı:
Davalı...... Kurumu vekili özetle; ...... işyeri sicil numarası ile tescilli özel bina inşatı işvereni ..."un yanında çalıştığı iddia edilen davacının fiilen çalışması olmadığı halde sigortalı gösterildiğini, sigortalılık bildirimlerinin sahte olması ve gerçekte çalışmalarının olmadığının kurumca tespit edildiğini, kurumun yapmış olduğu işlemlerin yasal mevzuata uygun olduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.
C)İlk Derece Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
İlk Derece Mahkemesince ; “Sosyal Güvenlik ......liği tarafından düzenlenen 10.10.2012 tarih ve ...... sayılı raporuna istinaden, ‘davacının ilgili işyerinde çalışmadığı’ gerekçesi ile davalı kurumca iptal edildiği, ilgili ...... raporu incelendiğinde; ilgili özel bina ......ının mimari projesinin düzenlendiği tarih olan 18.06.2004 tarihinin ......ın başlangıç tarihi, 994 abone numarası ile ......a su bağlaması işleminin tarihi olan 06/10/2005 tarihinin ise ......ın bitiş tarihi olarak kabul edildiği, buna bağlı olarak da ilgili işyerinde 06.10.2005 tarihinden sonra sigortalı kaydı bulunan şahısların hizmetlerinin iptal edildiğinn anlaşıldığı, 21/01/2016 tarihli celsenin (3) nolu ara kararı doğrultusunda ......’ye yazılan müzekkereye,...... Başkanlığı’nın 31/03/2016 tarih ve 52229728-805 sayılı cevabi yazısı ile; ‘… ...’un 10.06.2005 tarihinde ...... abonesi almak için ...... ......si’ne başvuruda bulunduğu ve aboneliğin ...... ......si’nde işyeri olması nedeniyle 6360 sayılı yasayla birlikte bahse konu 994 nolu aboneliğin Kurumumuza işyeri olarak devir edilmiş olduğu anlaşılmıştır’ şeklinde cevap verildiği, buna göre sözkonusu 994 nolu su aboneliğinin, ...... yapımı için verilmiş bir abonelik (İşyeri Aboneliği) olup, ......ın bittiği anlamına değil, tam tersine ......ın başladığı anlamına gelen bir abonelik olduğu, zira ......ın yapılabilmesi için gerekli olan su, bu abonelik vesilesi ile ve işyeri aboneliği şeklinde temin edilmiş olup, peyderpey tamamlanan iki katlı binanın birinci katı için 1208 nolu mesken su aboneliğinin 27.04.2010, ikinci katı için 1266 nolu mesken su aboneliğinin 08.03.2011 tarihinde gerçekleştirildiği, sözkonusu binaya ait mesken tipi elektrik aboneliğinin de, 13660 nolu abonelik numarası ile 21.06.2010 tarihinde gerçekleştirildiği, bu bakımdan, ......ın bitişini göstermesi açısından dikkate alınması gereken abonelik tipi mesken aboneliğinin (1208 ve 1266 nolu su ve 13660 nolu elektrik abonelikleri) olması gerektiği, ayrıca dinlenen tanıkların davacının, söz konusu bina ......ında çalıştığını ifade ettikleri, bu nedenlerle, davacının, 1053665.055.11 Sicil nolu iş yerindeki sigortalı hizmetlerinin iptaline ilişkin kurum işleminin iptaline, kesildiği tarihten itibaren başlamak üzere emekli aylığının tekrardan bağlanması gerektiğinin tespitine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. ” gerekçesiyle “Davanın KABULÜNE, Davacının 1053665.055.11 Sicil nolu iş yerindeki sigortalı hizmetlerinin iptaline ilişkin kurum işleminin İPTALİNE, kesildiği tarihten itibaren başlamak üzere emekli aylığının tekrardan bağlanması gerektiğinin TESPİTİNE,” karar verilmiştir.
...... Başvurusu;
Davalı...... Kurumu vekili özetle; 1053665.055.11 işyeri sicil numarası ile tescilli özel bina inşatı işvereni ..."un yanında çalıştığı iddia edilen davacının fiilen çalışması olmadığı halde sigortalı gösterildiğini, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini bildirerek ...... yoluna başvurmuştur.
D)Bölge Adliye Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
Bölge Adliye Mahkemesince ilk derece Mahkemesinin gerekçeleri uygun bulunarak “İlk derece mahkemesinin kararının yasal ve hukuksal gerekçeleri ile dayanağı maddi delillere ve özellikle bu delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmadığından 6100 sayılı HMK"nun madde 353/1-b.1 hükmü gereğince davalı kurum vekilinin ...... BAŞVURUSUNUN ESASTAN REDDİNE,” karar verilmiştir.
E)Temyiz:
Davalı Kurum vekili “ Kurum ...... raporuyla ......ın faaliyette olmadığı ortadadır. Tamamlandığı dönemde işçilik bildirimi yapılması nedeniyle anılan kişilerin sigortalılığı iptal edilmiştir. Fiili çalışma yoktur. Davanın reddi gerekir. ” gerekçeleriyle temyiz yoluna başvurmuştur
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe:
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Yasal dayanağı 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri olan bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği ya da çalıştıklarının Kurumca tespit edilip edilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu yasal koşul oluşmuşsa işyerinin o dönemde gerçekten var olup olmadığı, Kanun"un kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma iddiasının gerçeğe uygunluğu özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispatlanabilirse de çalışmasının konusu, sürekli kesintili mevsimlik mi olduğu, başlangıç ve bitiş tarihleri ve alınan ücret konularında tanıkların sözleri değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren ve işçiyle, işyeriyle ilişkileri, bazen uzun yılları kapsayan bilgilerin insan hafızasında yıllarca eksiksiz nasıl taşınabileceği düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenmeli, işyerinin kapsam kapasite ve niteliği ile bu beyanlar kontrol edilmeli, mümkün oldukça işyerinin müdür, amir, şef, ustabaşı ve posta başı gibi görevlileri ve o işyerinde çalışan öteki kişiler ile o işyerine komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar dahi dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak sağlıklı bir biçimde belirlendikten sonra ücret konusu üzerinde durulmalı, tespiti istenilen sürenin evvelinde ve sonrasında beyyine başlangıç sayılabilecek ödeme belgeleri ve sair bu nitelikte bir belge yoksa Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunun m.288 de yazılı sınırları taşan ücret alma iddialarında yazılı delil aranmalı, bu sınırlar altında kalan ücret alma iddialarında ücret miktarları tanıklardan sorulmalı, 506 sayılı Yasa"nın 3/B-D maddeleri ile 5510 sayılı Yasa"nın 6/a-c maddelerinde de olduğu gibi ücretin sigortalı sayılmanın koşulu olan durumlarda ücret alma olgusunun var olup olmadığı özellikle saptanmalıdır. Bu davalarda işverenin kabulünün tek başına hukuki bir sonuç doğurmayacağı göz önünde tutulmalıdır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Yukarıda açıklanan hususlar, yeterli ve gerekli bir araştırmayla ve deliller hep birlikte değerlendirilerek aydınlığa kavuşturulduktan sonra o çalışmanın sigortalı çalışma niteliğinde olup olmadığı, ya da ne zaman bu niteliğe kavuştuğu yönü üzerinde durulmalı ve çalışmayı kapsama alan yasanın yürürlük tarihinden sonraki dönem için hizmetin tespitine karar verilmelidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; 10/10/2012 tarih ve ...... sayılı ...... Raporuna göre; 07/06/2012 tarihinde 1053665.055 sicil numaralı işyeri işvereni ... ile Kurumda görüşüldüğü, ifadesinde; " ......"ta yaptirdigim ...... ile ilgili olarak; soyadini bilmiyorum ama, Hasan usta diye bir ustaya işin tamamlanması için yetki vermiştim. Inşaat 2004 yılında başladı (2004 yıl başında ) ve yaklaşık bir - bir buçuk yil kadar sürdü. 2007 yılında benim hiçbir çalışmam olmadı. ...... ve ...... diye birilerini tanımıyorum " dediği, Mahkemede “... ile birlikte bu ......ta ......"da çalışmıştır. ...... 2007 yılı sonunda tamamlanmıştır” dediği, 27.07.2012 tarihinde işyerinden sigortalı olarak bildirimde bulunulan ......’ın Kurumda alınan ifadesinde; "Ben ......larda ...... ustasiyim. ...... dişında ......ta diger işlerde de çalışırım. ...... ta tarlam var şuan tarlamda çalışıyorum. 2006 - 2007 yıllarında ...... ta bulunan ...... ......inda bir ara çalıştım. Benim o donemde, yani camide çalışırken sigortam yatıyordu ben yaptığım kontrollerde sigortamın yattığını gorüyordum. Ama nereden bildirildigini bilmiyorum. ... isminde birini tanımıyorum. Benim onun ......ında çalışmam olmadı. Ben sigortamın oldugunu biliyordum ama kimin işyerinden bildirildigini bilmiyorum.."dediği, Mahkemede “2016/12. ayda bu ......ta çalıştım, davacıda benden sonra çalışmış olabilir” dediği, 31.07.2012 tarihinde bu işyerinden sigortalı olarak bildirimde bulunulan ......’ın ifadesinde; "......"u tanirım. ...... Merkezde üç katli ......ı bulunmaktaydi. Ben o ......ta yaklaşık bir sene kadar çalıştım. Inşaatta sıva, şap ve fayans işleri yaptım. Şu anda emekliyim ve çiftçilik yapıyorum." dediği, ...... ......sinden, ...... Mh. 217 Ada 4 Parsel ...... / ...... adresinde ... adına 994 abone numarasıyla 06.10.2005 tarihinde su abonelik kaydi başlatildigi ve aynı yerden 1208 abone numarasiyla 09.05.2009 tarihinde su abonelik kaydı başlatıldığının bildirildiği,
... tarafından ibraz edilen ...... ...... Başkanligi ...... Memurlugu tarafindan düzenlenen ruhsatın onay tarihinin 27.07.2004 tarihli oldugu , ...... tarafindan 18.06.2004 tarihinde işşaatın mimari projesinin düzenlendigi ve ...... tarafından ......ın 18.06.2004 tarihinde başladığı ve 06.10.2005 tarihinde sona erdigi tespit edilmiş oldugundan 06.10.2005 tarihinden sonra işyerinden yapilan bildirimlerin iptal edilmesi gerektiği kanısıyla ......, ... , ......’nın sigorta bildirimlerinin iptaline karar verildiği, davacının hizmet cetvelinde 16/03/2007-31/10/2007 tarihleri arasında 1053665 sicil numaralı ...... işyerinde 452 gün 4/a hizmeti olduğu, dinlenen Tanıkların komşu işyeri tanıkları, aynı ......ta çalışan kişiler, muhasebeci ve köylüler olduğu, ancak sigorta kayıtlarının getirtilmediği, verdikleri bilgilerin teyit edilmediği, çoğunlukla 2007’de çalıştığını beyan ettikleri, ...... 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 2015/125 esas sayılı dosyasının gerekçeli kararında; davacının da aralarında bulunduğu sanıkların nitelikli dolardırıcılık ve resmi belgede sahtecilik suçlarından ayrı ayrı beraatlerine karar verildiği, ...... Başkanlığı’nın 31/03/2016 tarih ve 52229728-805 sayılı cevabi yazısı ile; “… ...’un 10.06.2005 tarihinde ...... abonesi almak için ...... ......si’ne başvuruda bulunduğu ve aboneliğin ...... ......si’nde işyeri olması nedeniyle 6360 sayılı yasayla birlikte bahse konu 994 nolu aboneliğin Kurumumuza işyeri olarak devir edilmiş olduğu anlaşılmıştır” bilgisinin verildiği, Mahkemenin 2005 te alınan aboneliğin işyeri için ...... su aboneliği olduğu,konut aboneliği olmadığı, bunun da ......ın başlaması anlamında olduğundan hareketle davayı kabul ettiği, anlaşılmıştır.
Somut olayda; toplanan delillerin kabule yeterli olmadığı, ...... raporunun aksinin ispatlanamadığı, görülmektedir.
Yapılacak iş, işin esasına girmek, mahkemece dinlenen tanıkların ifadeleri karar vermeye yeterli olmadığından, tespiti istenen dönemde çalışması bulunan diğer bordro tanıklarının adresini...... Kurumu ve zabıta marifetiyle araştırıp tespit ederek bu tanıkları dinlemek, bordrolarda adı geçen kişilerin adreslerinin tespit edilememesi veya bunların tanıklığıyla yetinilmediği taktirde, Kurumdan, gerekirse zabıta, vergi dairesi ve meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu iş yeri çalışanlarının; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak tanık beyanları arasındaki çelişkiyi gidermek, ......ın başlama ve bitiş tarihlerine ilişkin çelişkili bilgileri ilgili Kurumun teyit etmesini sağlamak, işverenin birbiriyle çelişkili ifadelerini açıklaması için tekrar tanık olarak beyanına başvurmak, davacının işe giriş ve çıkış sürelerini net belirlemek ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde 506 sayılı Yasanın 2,6,9 ve 79/10 maddeleri gereğince ortaya koyduktan sonra, toplanan deliller davanın kabulüne yeterli ise kabule aksi takdirde davanın reddine karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, Bölge Adliye Mahkemesince davalı ...... vekilinin ...... başvurusunun kabulü ile yeniden hüküm kurulması gerekirken, ...... başvurusunun esastan reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı kaldırılmasına ve ilk derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
G)SONUÇ:
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK"nun 373/1. maddeleri uyarınca KALDIRILMASINA, ilk derece mahkemesi kararının BOZULMASINA, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 07/03/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.