Mahkemesi Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi


Yukarıda tarih ve numarası yazılı olan Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi’nce verilen kararın temyizen tetkiki asıl ve birleşen dosya davacısı vekili tarafından duruşmalı olarak istenmiş, duruşma talebi kabul edilerek 12.11.2019 tarihinde yapılan duruşmaya asıl ve birleşen dosya davacısı vekili Avukat.... ile asıl ve birleşen dosya davalısı vekili Avukat ... geldi. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmıştı. Bu kere dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

Asıl ve birleşen dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan menfi tespit istemine ilişkindir.
Davacı yüklenici vekili dava dilekçesinde; müvekkil şirket ile davalı iş sahibi Botaş arasında düzenlenen ... - ... - ... - ... Doğal Gaz Dağıtım/Bağlantı Hattı Faz 2 ve Faz 3 projesi yapım işi sözleşmelerinin 30.12.2004 tarihinde imzalandığını, Faz-II işinin 30.05.2007 tarihindei Faz-III işinin 31.07.2007 tarihinde geçici kabulünün yapıldığını, kesin hakediş raporlarının 15.02.2008 tarihinde davalı iş sahibine sunulduğunu, ancak kesin kabul işlemlerinin yapılmadığını, davalının boru hattını işlettiği döneminde hatta meydana gelen tıkanmanın açılması için yapılan boru boyunca ilerleyen malzeme ile boru hattının kurutulması işlemi (pig atma) ile havaya vent (verilen) edilen gaz bedellerini müvekkilinden mükerrer şekilde talep ettiğini, sözleşme eki proje şartnamesinde kurutma işlemlerinin sadece bir tanesinden müvekkilinin sorumlu olacağının belirtildiğini, bu işlemin de tam olarak yapıldığını ve geçici kabul tutanaklarında eksik iş olarak gösterilmediğini ileri
ürerek, davalı iş sahibinin 08.01.2013 tarih ve B.15.2.BOT.0.15.03.00-755.99-896 sayılı yazı ile talep edilen boru hattındaki buzlanma nedeniyle tıkanıklıklarının açılması için yapılan pig atma işleminin giderleri toplamı 794.075,97 TL bakımından borçlu olmadığının tespitini talep ve dava etmiş, 02.07.2013 havale tarihli dilekçesi ile dava konusu alacağın davalı tarafından teminat mektuplarının nakde çevrilmesi yolu ile tahsil edildiğini belirterek, menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilmesini ve 795.757,10 TL’nin 06.03.2013 tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte tahsilini talep etmiş, birleşen davada ise; davalı iş sahibinin 20.09.2013 tarih ve 61088255-755.99-28483 sayılı yazı ile talep edilen boru hattındaki buzlanma nedeniyle tıkanıklıklarının açılması için yapılan pig atma işleminin giderleri toplamı 241.689,41 TL bakımından borçlu olmadığının tespitini talep ve dava etmiştir.
Asıl ve birleşen dosya davalısı vekili cevap dilekçelerinde; davacının inşa ettiği boru hattını sözleşme eki teknik şartname ve hidrostatik test prosedürüne uygun kurutmaması nedeniyle boru hattındaki tıkanmaların meydana geldiğini, kurutma işleminin usulüne uygun yapılmadığının hatta gaz alımı gerçekleştikten sonra yaşanan buzlanma/tıkanma olayları neticesinde yapılan WDP ölçümlerinin pozitif değerlerde olması nedeniyle tespit edilebildiğini, teminat süresi içinde ortaya çıkan ayıpların giderim bedelinden davacı yüklenicinin sorumlu olduğunu, davacının talep edilmesine rağmen tıkanmaları gidermediğini savunarak, davanın ve birleşen davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
... 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce davanın ve birleşen davanın reddine dair verilen kararın davacı-birleşen dosyada davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi tarafından istinaf talebinin esastan reddine dair verilen karar, davacı-birleşen dosyada davacı vekili tarafından yasal süresi içinde temyiz edilmiştir.
Taraflar arasında 30.12.2004 tarihli...-...-...-... doğalgaz boru hattı (FAZ-II) (AŞED FAZ 2) ve (FAZ-III) (AŞED FAZ 3) yapımına ilişkin iki ayrı eser sözleşmesi düzenlenmiştir. Asıl ve birleşen dosya davacısı yüklenici, davalı-birleşen davada davalı iş sahibidir. Sözleşmelerin 9.2.1. maddesine göre Yapım İşleri Genel Şartnamesi, 9.2.5. maddesine göre Teknik Şartname sözleşmenin ekidir, 21. maddesine göre, teminat süresi geçici kabul ile kesin kabul arasında geçecek olan 24 aylık süre olup, bu süre geçici kabul itibar tarihinden başlayacaktır. Sözleşmelerin 33.9.2. maddesine göre ise; yüklenici, garanti döneminde kusurlu işlerden kaynaklanan doğalgaz kayıplarının bedelini (tamir esnasında dışarı vent edilen doğalgazın bedeli de dahil olmak üzere) karşılayacaktır. Sözleşmelerin eki Teknik Şartnamenin “İKY 700 İşletmeye Alma” başlıklı maddesinde “Yüklenici, boru hattını hidrostatik olarak test edecek, suyu boşaltacak, gerektiği şekilde kurutacak, boru hattını doğalgazla iyice temizleyip basınç verecek, tüm vanalar ve fitinglerin çalışıp çalışmadıklarını ve sızıntı olup olmadığını kontrol edecek, gerekirse tamir edecek ve boru hattında kalan diğer tüm hataları düzeltecektir” denilmiştir. FAZ-II işi bakımından geçici kabul tutanağı 30.05.2007 tarihi itibar tarihi kabul edilerek 09.07.2007 tarihinde onaylanmış, kesin kabul tutanağı ise 04.09.2013 tarihinde onaylanmıştır. FAZ-III işinin geçici kabul tutanağı ise 31.07.2007 tarihi itibar tarihi kabul edilerek 28.09.2007 tarihinde onaylanmış, 20.06.2013 tarihli revize geçici kabul tutanağı ile itibar tarihi 31.08.2012 olarak kabul edilmiş, kesin kabul tutanağı ise 18.06.2015 tarihinde düzenlenmiş, 08.09.2015 tarihinde onaylanmıştır. Davalı iş sahibi 09.03.2012 tarih ve 7782 sayılı yazısı ile 48.435,51 TL bedelli pig malzeme bedelinin
ödenmesini istemiş, davacı yüklenici 23.03.2012 tarih ve 001.008.498.2012/2 sayılı yazısı ekinde 21.03.2012 tarihli ödeme dekontunu davalı iş sahibine sunmuştur. Davacı yüklenici asıl davada; davalı iş sahibince 08.01.2013 tarih ve B.15.2.BOT.0.15.03.00-755.99-896 sayılı yazı ile talep edilen boru hattındaki buzlanma nedeniyle tıkanıklıklarının açılması için 10.11.2008-25.12.2009 tarihleri arasında yapılan pig atma işleminin giderleri toplamı 795.757,10 TL’nin 06.03.2013 tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte tahsilini talep etmiş, birleşen davada ise; davalı iş sahibinin 20.09.2013 tarih ve 61088255-755.99-28483 sayılı yazı ile talep edilen boru hattındaki buzlanma nedeniyle tıkanıklıklarının açılması için 17.04.2013-11.05.2013 tarihleri arasında yapılan pig atma işleminin giderleri toplamı 241.689,41 TL bakımından borçlu olmadığının tespitini talep ve dava etmiştir.
İlk derece mahkemesince görüşüne başvurulan bilirkişiler makine mühendisi..., hukukçu... ve mali müşavir... tarafından düzenlenen 16.12.2013 tarihli raporda; saha ilerleme cetveli, günlük ilerleme raporu ve hakediş sayfalarının incelenmesi sonucunda davalı iş sahibinin talep ettiği hidrostatik testleri, kurutma ve basınçlandırma ve hava tahliyesi işlemlerinini yüklenici tarafından yapıldığının anlaşıldığı, doğalgaz dağıtım hatlarında meydana gelen tıkanma ve buzlanmalardan davacının sorumlu tutulamayacağı belirtilmiştir. İtiraz üzerine yeniden oluşturulan makine mühendisi Prof. Dr. ..., inşaat mühendisi Prof. Dr.... ve hukukçu...’in yer aldığı bilirkişi kurulunca düzenlenen 14.12.2015 tarihli ikinci rapor ve 28.09.2016 tarihli ek raporda ise; buzlanma, tıkanma, boru hattının temizlenmesi ve kurutulması işinin yüklenicini kusurundan kaynaklanması halinde yüklenici tarafından giderilmesi gerektiği, geçici kabul ile kesin kabul arasında geçen sürede sorumluluğun yükleniciye ait olduğu, boru hattının sözleşme şartlarına uygun şekilde kurutulduğunun ancak WDP tutanakları ile tespit edilebileceği, ancak bu tutanakların davacı yüklenici tarafından dosyaya ibraz edilmediği, bu nedenlerle davalı iş sahibinin davacı adına yaptığı işlerin bedelinden davacının sorumlu olduğu belirtilmiştir.
Mahkemece görüşüne başvurulan iki ayrı bilirkişi heyeti tarafından düzenlenen raporlar arasında çelişki bulunduğu gibi, sözü edilen raporlarda davacı yüklenici nam ve hesabına davalı iş sahibi tarafından yaptırılan pig atma işleminin davacı yüklenicinin imâl ettiği boru hattının hangi alanlarında ve bu boruların neresinde yapıldığı belirlenmemiştir. Davacı nam ve hesabına yaptırılan işlemden sonra yeniden pig atma işleminin yapıldığı yerin önceki pig atma işleminin yapıldığı yer olup olmadığı bilirkişi raporlarından anlaşılamamaktadır. Davalı iş sahibinin eksik ve kusurlu olarak yapılmış olması nedeniyle yükleniciden bedelini alarak onun nam ve hesabına yaptırdığı pig atma işleminden sonra aynı yerde yeniden yapılacak pig atma işleminden doğan zarardan davacı yüklenicinin sorumlu tutulması mümkün değildir. Bu nedenle davalı iş sahibinin 09.03.2012 tarihli yazısına istinaden talep ettiği 48.435,51 TL bedel davacı yüklenici tarafından 21.03.2012 tarihinde ödendiğinden, sonradan ortaya çıkan zararların ödenen bu bedelle eksik ve ayıbın giderildiği yere ilişkin olup olmadığının tespiti ve bilirkişi raporu ile denetime elverişli olarak belirlenmesi zorunludur. Yeterli inceleme taşımayan ve çelişkili raporlara dayanılarak hüküm kurulması doğru olmamıştır.
O halde mahkemece yapılacak iş; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 281/3. maddesi uyarınca maddi gerçeğin ortaya çıkması için HMK’nun 266. maddesi hükmüne göre yeniden oluşturulacak uyuşmazlık konusunda uzman teknik bilirkişi kurulundan sözleşme
konusu doğalgaz boru hattında geçici kabul işlemlerinden sonra meydana gelen buzlanma ve tıkanmalar ile bunların giderilmesi için davalı iş sahibi tarafından davacı yüklenici namına yaptırılan pig atma işlemlerinin davacı yüklenicinin doğalgaz boru hattı işletmeye alınmadan önce sözleşme ve ekleri ile fen ve sanat kurallarına göre yapmak zorunda olduğu kurutma işleminden kaynaklanıp kaynaklanmadığı, donma ve tıkanmaların olduğu ve pig atma işleminin yapılmasını gerektiren yerlerin hattın hangi bölümünde olduğunun tam olarak belirlenmesi ve özellikle yüklenici nam ve hesabına yapılan pig atma işleminin yapıldığı yerlerde bu işlemlerden sonra yeni bir pig atma işleminin gerekip gerekmediğinin, davalı iş sahibince aynı yerler ile ilgili mükerrer talepte bulunup bulunulmadığının tespit edilmesi, taraflar arasında düzenlendiği tartışmasız olan 30.12.2004 tarihli iki adet sözleşme eki olan Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümleri, tarafların önceki raporlara karşı ileri sürdükleri itirazlar göz önünde bulundurulmak suretiyle düzenlenen bilirkişi raporları arasındaki çelişkiyi giderecek gerekçeli ve denetime elverişli rapor alınıp değerlendirilmek suretiyle ulaşılacak sonuca uygun karar vermekten ibaretttir.
Mahkemece bu hususlar üzerinde durulmadan eksik inceleme ve yanlış değerlendirme sonucu davanın reddi doğru olmamış, kararın bozulması uygun bulunmuştur.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle asıl ve birleşen dosya davacısının temyiz itirazlarının kabulü ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi"nin kararının kaldırılarak ilk derece mahkemesi hükmünün asıl ve birleşen dosya davacısı yararına BOZULMASINA, 2.037,00 TL duruşma vekâlet ücretinin asıl ve birleşen dosya davalısından alınarak Yargıtay duruşmasında vekille temsil olunan asıl ve birleşen dosya davacısına verilmesine, ödenenden 5766 sayılı Kanun"un 11. maddesi ile yapılan değişiklik gereğince Harçlar Kanunu 42/2-d maddesi uyarınca alınması gereken 218,50 TL Yargıtay başvurma harcının mahsup edilerek, varsa fazla alınan harcın temyiz eden asıl ve birleşen dosya davacısına iadesine, 6100 sayılı HMK 373. madde hükümleri gözetilerek dosyanın ilk derece mahkemesine, karardan bir örneğin ise Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi’ne gönderilmesine, 04.12.2019 gününde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.