Mahkemesi : Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi


Yukarıda tarih ve numarası yazılı olan Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi’nce verilen kararın temyizen tetkiki davacı vekili tarafından duruşmalı olarak istenmiş, duruşma talebi kabul edilerek 24.09.2019 tarihinde yapılan duruşmaya davacı vekili Avukat ... ile davalı vekili Avukat ... geldi. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmıştı. Bu kere dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan menfi tespit istemine ilişkindir.
Davacı yüklenici vekili dava dilekçesinde; müvekkil şirket ile davalı iş sahibi Botaş arasında düzenlenen ..... Doğal Gaz Dağıtım/Bağlantı Hattı Faz-III projesi yapım işi sözleşmesinin 30.12.2004 tarihinde imzalandığını, işin 31.07.2007 tarihinde geçici kabulünün yapıldığını, kesin hakediş raporlarının 15.02.2008 tarihinde davalı iş sahibine sunulduğunu, ancak kesin kabul işlemlerinin yapılmadığını, davalının boru hattını işlettiği döneminde hatta meydana gelen tıkanmanın açılması için yapılan boru boyunca ilerleyen malzeme ile boru hattının kurutulması işlemi (pig atma) ile havaya vent (verilen) edilen gaz bedellerini müvekkilinden mükerrer şekilde talep ettiğini, sözleşme eki proje şartnamesinde kurutma işlemlerinin sadece bir tanesinden müvekkilinin sorumlu olacağının belirtildiğini, bu işlemin de tam olarak yapıldığını ve geçici kabul tutanağında eksik iş olarak gösterilmediğini ileri sürerek, davalı iş sahibinin 17.06.2014 tarih ve 61088255-755.99-18881 sayılı yazı ile talep edilen Elazığ branşmanında boru hattındaki buzlanma nedeniyle tıkanıklıklarının açılması için yapılan pig atma işleminin giderleri toplamı 389.333,14 ABD doları bakımından borçlu olmadığının tespitini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının inşa ettiği boru hattını sözleşme eki teknik şartname ve hidrostatik test prosedürüne uygun kurutmaması nedeniyle boru hattındaki tıkanmaların meydana geldiğini, kurutma işleminin usulüne uygun yapılmadığının hatta gaz alımı gerçekleştikten sonra yaşanan buzlanma/tıkanma olayları neticesinde yapılan WDP
ölçümlerinin pozitif değerlerde olması nedeniyle tespit edilebildiğini, teminat süresi içinde ortaya çıkan ayıpların giderim bedelinden davacı yüklenicinin sorumlu olduğunu savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
... 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce davanın kabulüne, davacının davalıya 389.333,14 ABD doları borçlu olmadığının tespitine dair verilen kararın davalı vekilince istinaf edilmesi üzerine, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi tarafından istinaf talebinin kabulüne, .... 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 29.11.2017 tarih, 2014/510 Esas ve 2017/912 Karar sayılı kararının kaldırılmasına, davanın reddine dair verilen karar, davacı vekili tarafından yasal süresi içinde temyiz edilmiştir.
Taraflar arasında 30.12.2004 tarihli .... Doğalgaz Boru Hattı (FAZ-III) (AŞED Faz 3) yapımına ilişkin eser sözleşmesi düzenlenmiştir. Davacı yüklenici, davalı iş sahibidir. Sözleşmenin 6.1. maddesine göre iş bedeli 8.219.408,21 ABD doları olup, 9.2.1. maddesine göre Yapım İşleri Genel Şartnamesi, 9.2.5. maddesine göre Teknik Şartname sözleşmenin ekidir. Sözleşmenin 21. maddesine göre, teminat süresi geçici kabul ile kesin kabul arasında geçecek olan 24 aylık süre olup, bu süre geçici kabul itibar tarihinden başlayacaktır. 33.9.2. maddesine göre ise; yüklenici, garanti döneminde kusurlu işlerden kaynaklanan doğalgaz kayıplarının bedelini (tamir esnasında dışarı vent edilen doğalgazın bedeli de dahil olmak üzere) karşılayacaktır. Sözleşmenin eki Teknik Şartname"nin “İKY 700 İşletmeye Alma” başlıklı maddesinde “Yüklenici, boru hattını hidrostatik olarak test edecek, suyu boşaltacak, gerektiği şekilde kurutacak, boru hattını doğalgazla iyice temizleyip basınç verecek, tüm vanalar ve fitinglerin çalışıp çalışmadıklarını ve sızıntı olup olmadığını kontrol edecek, gerekirse tamir edecek ve boru hattında kalan diğer tüm hataları düzeltecektir” denilmiştir. Geçici kabul tutanağı 31.07.2007 tarihi itibar tarihi kabul edilerek 28.09.2007 tarihinde onaylanmış, 20.06.2013 tarihli revize geçici kabul tutanağı ile itibar tarihi 31.08.2012 olarak kabul edilmiş, kesin kabul tutanağı ise 18.06.2015 tarihinde düzenlenmiş, 08.09.2015 tarihinde onaylanmıştır. Davalı iş sahibi 09.03.2012 tarih ve 7782 sayılı yazısı ile 48.435,51 TL bedelli pig malzeme bedelinin ödenmesini istemiş, davacı yüklenici 23.03.2012 tarih ve 001.008.498.2012/2 sayılı yazısı ekinde 21.03.2012 tarihli ödeme dekontunu davalı iş sahibine sunmuştur. Davacı yüklenici iş bu davada ise; davalı iş sahibince 17.06.2014 tarih ve 61088255- 755.99-18881 sayılı yazı ile talep edilen ... branşmanında boru hattındaki buzlanma nedeniyle tıkanıklıklarının açılması için 03.12.2013-18.04.2014 tarihleri arasında yapılan pig atma işleminin giderleri toplamı 389.333,14 ABD doları yönünden borçlu olmadığının tespitini talep ve dava etmiştir.
İlk derece mahkemesince görüşüne başvurulan bilirkişiler makine mühendisi ., hukukçu Ufuk Beyazıt ve mali müşavir Yard. Doç. Dr. İsmail Can tarafından düzenlenen 16.01.2017 tarihli raporda; sözleşme konusu işin geçici kabul tutanağının 28.09.2007 tarihinde onaylandığı, ancak 21.09.2007 tarihli durum tespit tutanağı ile tespit edilen eksiklerin tamamlanması için 60 günlük süre verildiği, davalının 09.03.2012 tarihli yazısı ile talep ettiği kurutma malzemesi bedelinin davacı tarafından 21.03.2012 tarihinde ödendiği, davacının kurutma işlemini sözleşme şartlarına uygun şekilde yerine getirmediği hususunun davacının da kabulünde olduğu, bu nedenle davalının davacı yüklenici nam ve hesabına yaptırdığı işler nedeniyle borçlu olmadığının tespiti talebinin yerinde olmadığı belirtilmiştir. İtiraz üzerine oluşturulan inşaat mühendisi Suat Taş, petrol mühendisi Prof. Dr. Mahmut
Parlaktuna ve Prof. Dr. Arif Kocaman’ın yer aldığı bilirkişi kurulu tarafından düzenlenen 16.09.2017 tarihli ikinci raporda ise; kurutma işleminin yapılmamış olmasının geçici kabul eksikliği olarak gösterilmediği, yapılan kurtuma işleminin yeterli görülerek işin geçici kabulünün yapıldığı, doğalgaz boru hatları yeterince kurutulmadan içine basınçlı doğalgaz basılması ve bir başka hatta bulunan sıvının boru hattına karışmasının tıkanmalara neden olabildiği, davalı iş sahibinin davacı yüklenici namına boru hattını kuruttuğu ve pig atma işlemini yaptığı, işlem bedelini ise yükleniciden tahsil ettiği, ancak davalı iş sahibinin yapmış olduğu işlemden sonra da tıkanmaların devam ettiği, bu nedenle boru hattına gazlı ortamda yüklenici namına pig atılmasına ilişkin ilk işlemin ve vent edilen gaz bedelinin yükleniciye ait olduğu, fakat müteakip işlemlerin bedelinden yüklenicinin sorumlu tutulamayağı belirtilmiştir.
Mahkemece görüşüne başvurulan iki ayrı bilirkişi heyeti tarafından düzenlenen raporlar arasında çelişki bulunduğu gibi, sözü edilen raporlarda davacı yüklenici nam ve hesabına davalı iş sahibi tarafından yaptırılan pig atma işleminin davacı yüklenicinin imâl ettiği boru hattının hangi alanlarında ve bu boruların neresinde yapıldığı belirlenmemiştir. Davacı nam ve hesabına yaptırılan işlemden sonra yeniden pig atma işleminin yapıldığı yerin önceki pig atma işleminin yapıldığı yer olup olmadığı bilirkişi raporlarından anlaşılamamaktadır. Davalı iş sahibinin eksik ve kusurlu olarak yapılmış olması nedeniyle yükleniciden bedelini alarak onun nam ve hesabına yaptırdığı pig atma işleminden sonra aynı yerde yeniden yapılacak pig atma işleminden doğan zarardan davacı yüklenicinin sorumlu tutulması mümkün değildir. Bu nedenle davalı iş sahibinin 09.03.2012 tarihli yazısına istinaden talep ettiği 48.435,51 TL bedel davacı yüklenici tarafından 21.03.2012 tarihinde ödendiğinden, sonradan ortaya çıkan zararların ödenen bu bedelle eksik ve ayıbın giderildiği yere ilişkin olup olmadığının tespiti ve bilirkişi raporu ile denetime elverişli olarak belirlenmesi zorunludur. Yeterli inceleme taşımayan ve çelişkili raporlara dayanılarak hüküm kurulması doğru olmamıştır.
O halde mahkemece yapılacak iş; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 281/3. maddesi uyarınca maddi gerçeğin ortaya çıkması için HMK’nun 266. maddesi hükmüne göre yeniden oluşturulacak uyuşmazlık konusunda uzman teknik bilirkişi kurulundan sözleşme konusu doğalgaz boru hattında geçici kabul işlemlerinden sonra meydana gelen buzlanma ve tıkanmalar ile bunların giderilmesi için davalı iş sahibi tarafından davacı yüklenici namına yaptırılan pig atma işlemlerinin davacı yüklenicinin doğalgaz boru hattı işletmeye alınmadan önce sözleşme ve ekleri ile fen ve sanat kurallarına göre yapmak zorunda olduğu kurutma işleminden kaynaklanıp kaynaklanmadığı, donma ve tıkanmaların olduğu ve pig atma işleminin yapılmasını gerektiren yerlerin hattın hangi bölümünde olduğunun tam olarak belirlenmesi ve özellikle yüklenici nam ve hesabına yapılan pig atma işleminin yapıldığı yerlerde bu işlemlerden sonra yeni bir pig atma işleminin gerekip gerekmediğinin, davalı iş sahibince aynı yerler ile ilgili mükerrer talepte bulunup bulunulmadığının tespit edilmesi, taraflar arasında düzenlendiği tartışmasız olan 30.12.2004 tarihli sözleşmenin eki olan Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümleri, tarafların önceki raporlara yaptıkları itirazları göz önünde bulundurulmak suretiyle önceki raporlar arasındaki çelişkileri de giderecek gerekçeli ve denetime elverişli rapor alınıp değerlendirilmek suretiyle ulaşılacak sonuca uygun karar vermekten ibaretttir.
İstinaf incelemesini yapan Bölge Adliye Mahkemesince bu hususlar üzerinde durulmadan eksik inceleme ve yanlış değerlendirme sonucu davanın reddi doğru olmamış, kararın bozulması uygun bulunmuştur.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacının temyiz itirazlarının kabulü ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi’nin’nin 13.12.2018 tarih, 2018/543 Esas ve 2018/1321 Karar sayılı hükmünün davacı yararına BOZULMASINA, 2.037,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davalıdan alınarak Yargıtay duruşmasında vekille temsil olunan davacıya verilmesine, ödenenden 5766 sayılı Kanun"un 11. maddesi ile yapılan değişiklik gereğince Harçlar Kanunu 42/2-d maddesi uyarınca alınması gereken 218,50 TL Yargıtay başvurma harcının mahsup edilerek, varsa fazla alınan harcın temyiz eden davacıya iadesine,
6100 sayılı HMK’nun 373. maddesi hükümleri gözetilerek dosyanın Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi"ne, karardan bir örneğinin ise ilk derece mahkemesine gönderilmesine, 04.12.2019 gününde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.