MAHKEMESİ :İş Mahkemesi



1. Taraflar arasındaki “işçilik alacakları” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Karşıyaka 2. İş Mahkemesince verilen davanın kabulüne ilişkin karar davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonunda bozulmuş, Mahkemece Özel Daire bozma kararına karşı direnilmiştir.
2. Direnme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

I. YARGILAMA SÜRECİ
Davacı İstemi:
4. Davacı vekili 15.12.2010 tarihli dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı işyerinde çalışmakta iken iş sözleşmesinin haklı bir neden olmaksızın 01.11.2010 tarihinde feshedildiğini, en son almakta olduğu ücretin aylık brüt 1.153,00TL olduğunu ileri sürerek fark kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma ücreti alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabı:
5. Davalı ... Yağ Pazarlama San. Tic. A.Ş. (davalı şirket/davalı işyeri) vekili 22.02.2011 tarihli cevap dilekçesinde; iş sözleşmesinin ikale (bozma) sözleşmesi ile sona erdiğini, alacaklarının ve sair haklarının karşılığı olarak davacıya toplam 6.595,00TL’nin ödendiğini belirterek haksız ve hukuka aykırı olarak açılan davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme Kararı:
6. Karşıyaka 2. İş Mahkemesinin 02.07.2013 tarihli ve 2010/908 E., 2013/269 K. sayılı kararı ile; bordro ve işyeri kayıtlarından anlaşıldığı üzere iş sözleşmesinin sona erdiği tarihteki brüt ücretinin 1.245,00TL olduğu, önceki dönemlerde de bordroda yer alan ücret seyriyle çalıştığı, davacının fark kıdem ve ihbar tazminatlarına hak kazandığı, fazla çalışma yaptığı belirtilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
Özel Daire Bozma Kararı:
7. Karşıyaka 2. İş Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
8. Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesinin 18.06.2015 tarihli ve 2015/2941 E., 2015/12592 K. sayılı kararı ile; 1 nolu bentte davalının sair temyiz itirazlarının reddine karar verildikten sonra 2 nolu bentte aynen;
“…2-Davacı, son aylık ücretinin brüt 1.153,00TL olduğunu, fesih neticesinde kıdem ve ihbar tazminatının ödenmediğini iddia ederek kıdem ve ihbar tazminatı ile fazla çalışma ücreti alacağının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı, iş sözleşmesinin ikale sözleşmesiyle sona erdiğini, tüm alacaklarına karşılık 6.595,00 TL ödeme yapıldığını belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
6100 sayılı HMK’nın 26. maddesinde hâkimin, tarafların talepleriyle bağlı olduğu, talepten fazlasına veya başka bir şeye karar veremeyeceği belirtilmiştir.
Somut olayda, davacı dava dilekçesinde açıkça aylık brüt 1.153,00TL ücretle çalıştığını beyan ettiği halde mahkemece HMK’nın 26. maddesine aykırı bir biçimde talep aşılarak davacının aylık brüt 1.245,00TL ücretle çalıştığının kabulüne göre hesaplama yapan bilirkişi raporu esas alınarak hüküm kurulmuş olması bozmayı gerektirmiştir…” gerekçesiyle karar bozulmuştur.
Direnme Kararı:
9. Karşıyaka 2. İş Mahkemesinin 26.11.2015 tarihli ve 2015/317 E., 2015/387 K. sayılı kararı ile; davacı vekilince mahkemeye verilen dava dilekçesinde, davacının en son aldığı aylık brüt ücretinin 1.153,00TL olduğu belirtilmişse de 09.10.2012 tarihli ıslah dilekçesinde bir kısım işçilik alacaklarını ıslahla artırmasının yanı sıra 2009 yılı aylık brüt ücretinin 1.153,00TL, 2010 yılı ücretinin ise bordro ve hizmet döküm cetvelinden görüleceği üzere brüt 1.245,00TL olduğundan dilekçesindeki maddi hatayı bu şekilde düzelttiğini beyan ettiği, nitekim işyeri kayıtlarında da 2010 yılındaki aylık brüt ücretinin 1.245,00TL olarak gözüktüğü, davacının talebini aşar şekilde hüküm kurulduğundan söz etmenin mümkün olmadığı, davacının talebine uygun ve işyeri kayıtlarına dayalı olarak hesaplanan bilirkişi raporuna itibar edildiği gerekçeleriyle önceki kararda direnilmiştir.
Direnme Kararının Temyizi:
10. Direnme kararı süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

II. UYUŞMAZLIK
11. Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; işçilik alacakları istemli eldeki davada hesaplamaya esas olan işçinin aylık brüt ücret tutarı yönünden mahkeme kabulünün 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı HMK/HMK) 26. maddesine aykırılık oluşturup oluşturmadığı noktasında toplanmaktadır.

III. GEREKÇE
12. Bilindiği üzere, medeni usul hukuku alanında yıllar boyunca süren uygulamalar neticesinde doğru ve adil bir yargılama için bazı temel ilkeler kabul edilmiştir. Bir davanın gerek tarafları gerekse mahkeme için bağlayıcı olan ve yargılamaya yön veren bu ilkeler, mahkemelerde sağlıklı bir sonuca ulaşılabilmesini sağlayan en temel unsurlardır. Bu kuralların yargılamanın her aşamasında gözetilmesi, hatta usul hükümleri yorumlanırken bu ilkelere aykırı ve onlarla çelişkili olacak şekilde yorum yapılmaması gerekir.
13. Medeni yargılama hukukuna hakim olan bu ilkelerin bir bölümü 6100 sayılı HMK’nın 24 ila 33. maddeleri arasında düzenlenmiştir.
14. Bu ilkelerden tasarruf ilkesinin özel bir görünümü olan taleple bağlılık ilkesi; hâkimin, tarafların talep sonuçlarıyla bağlı olduğu, ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremeyeceği anlamına gelmektedir.
15. Bu ilke 6100 sayılı HMK"nın 26. maddesinde;
"(1) Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir.
(2) Hâkimin, tarafların talebiyle bağlı olmadığına ilişkin kanun hükümleri saklıdır." şeklinde düzenlenmiştir.
16. Taleple bağlılık ilkesi uyarınca, dava konusunu (müddeabihi) davacı belirler. Mahkeme ancak davacı tarafından belirlenen konuda karar verebilir. Davacının talep etmediği bir şey hakkında karar verilemez. Mahkemece talepten daha azına karar verilebilir ise de dava sonucunda kurulacak hükmün sınırını, tarafların karara bağlanmasını istediği talep sonucu belirler. Bu nedenle talep sonucu yeterince açık değilse hâkimin davayı aydınlatma ödevi (HMK m. 31) kapsamında açık olmayan talep sonucunu açıklatması gerekir.
17. Yukarıda açıklanan bu maddi ve hukuki olgular ışığında somut olay değerlendirildiğinde; işçilik alacaklarının hesaplanmasında temel unsurlardan biri işçinin aldığı ücret olup, bu bağlamda dava dilekçesinde en son brüt ücretin 1.153,00TL olduğu belirtilmiştir.
18. İbraz edilen bordrolar incelendiğinde davacının 2009 yılı Aralık ayı brüt ücretinin 1.153,00TL; 2010 yılında fesih tarihine kadar 1.245,00TL olduğu görülmektedir.
19. Mahkemece alınan ilk bilirkişi raporunda davacının 2010 yılına ait bordrolarda ücretinin brüt 1.245,00TL olduğu ancak davacının iddiası ve taleple bağlılık kuralı gereğince ücretin 1.153,00TL kabul edilerek talep konusu alacakların hesaplandığı belirtilmiştir.
20. Davacı vekili 09.04.2012 tarihli ıslah dilekçesi ile müvekkilinin 2009 yılı ücretinin brüt 1.153,00TL, 2010 yılı ücretinin ise bordrolardan ve hizmet döküm cetvelinden açıkça görüldüğü üzere brüt 1.245,00TL olduğunu, dava dilekçesindeki açık maddi hatayı bu şekilde düzelttiğini belirterek talep konusu işçilik alacaklarını ıslah etmiştir.
21. Mahkemece alınan ikinci bilirkişi raporunda davacı vekilinin ıslah dilekçesi dikkate alınarak en son aylık brüt ücretin 1.245,00TL olduğu kabul edilerek talep konusu alacaklar hesaplanmış, mahkemece de bu rapor dikkate alınarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
22. Hâl böyle olunca mahkemece davacı vekilinin ıslah dilekçesi dikkate alınarak en son brüt aylık ücretin 1.245,00TL olduğu yönündeki kabulü isabetli olup, bu nedenle HMK’nın 26. maddesinde düzenlenen taleple bağlılık ilkesine aykırılıktan söz edilemeyeceği sonucuna varılmakla direnme kararı yerindedir.
23. Ne var ki, işin esasına ilişkin temyiz incelemesi yapılmadığından dosyanın Özel Daireye gönderilmesi gerekir.

IV. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
Direnme uygun bulunduğundan davalı vekilinin işin esasına ilişkin diğer temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE
Karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 09.07.2020 tarihinde oy birliği ile kesin olarak karar verildi.