BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 7. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 6. İş Mahkemesi

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının davalılardan ... A.Ş. kadrosunda 19.06.2008 tarihinde tır şoförü olarak çalışmaya başladığını, halen ... Büyükşehir Belediyesi Katı Atık Değerlendirme Tesisi nezdinde tır şoförü olarak çalıştığını, Belediyenin ihtiyaç duyduğu personeli talep üzerine ve/veya hizmet alım ihalesi vasıtasıyla diğer davalı ...’nden temin ettiğini, hizmet alımının muvazaalı olduğunu ileri sürerek, ilave tediye ücreti alacağının yasal faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, davacının baştan itibaren ... Büyükşehir Belediyesi işçisi sayılmasının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar Cevabının Özeti:
Davalı ... Belediyesi vekili, zamanaşımı itirazında bulunduklarını, davacının Belediye tarafından hizmet alım ihaleleri kapsamında ... A.Ş. işçisi olarak 19.06.2008 tarihinden itibaren tır şoförü olarak çalıştığını, Belediye ile ... A.Ş. arasında muvazaa bulunmadığını, 5393 sayılı Kanun’un 67. maddesi ve 4857 sayılı Kanun’un 2. maddesine göre hizmet alım yolu ile personel çalıştırılmasının mümkün olduğunu, Belediye ile Türkiye Belediyeler ve Genel Hizmetler Sendikası arasında toplu iş sözleşmesi imzalandığını, Belediyenin yalnızca ... A.Ş. ortaklarından olduğunu, davacı işçinin ... A.Ş. işyerinde yetkili .../Genel İş Sendikası üyesi olup ... A.Ş. ile imzaladığı Toplu İş Sözleşmesinden faydalandığını savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Davalı ...Ş. vekili, davalı şirketin ayrı tüzel kişiliği, kadrosu, işleyişi ve hukuksal bağımsızlığı olan bir anonim şirket olduğunu, davacının 19.06.2008 tarihinde müvekkili şirkette çalışmaya başladığını, ... tarafından açık ihale usulü ile yapılan hizmet alım ihalesi kapsamında ... Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Müdürlüğünde görevlendirildiğini, daha sonra İBB Katı Atık Dairesinde çalışmaya devam ettiğini, davacının Toplu İş Sözleşmesinden faydalandığını, muvazaalı bir ilişki olmadığını savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
Mahkemece, davalı ..."nin 5393 sayılı Kanun hükümlerine göre asıl işini alt işverene vermesinin mümkün olduğu, davacının davalı .... tarafından ihale ile davalı ... Belediyesinden alınan işler kapsamında 19.06.2008 tarihinden itibaren şoför olarak çalıştırıldığı, davacının ise hat şoförü olarak değil ... Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Şube Müdürlüğünde şoför olarak çalıştırıldığı, hizmet alım sözleşmesinin işçi teminine yönelik olduğu, davalılar arasında geçerli bir alt işverenlik ilişkisi bulunmadığı ve ... AŞ. işçisi olarak gözüken davacının, başından itibaren ... Büyükşehir Belediyesi işçisi sayılması gerektiği, 6772 sayılı Kanun kapsamında ilave tediye ödenmesi gerekmekte ise de davacıya davalı ... ile ...-Genel İş sendikası arasında imzalanan Toplu İş Sözleşmesi gereğince yılda 112 günlük yevmiyesi tutarında ikramiye ödendiğinden, ayrıca ilave tediye ödenmesinin gerekmediği belirtilerek ilave tediye alacağının reddine, davalılar arasında yapılan sözleşmenin muvazaalı olduğunun ve davacının baştan itibaren davalı ... Belediyesi işçisi olduğunun tespitine karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu :
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, davacı ve davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti :
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle davacı ve davalılar vekillerinin istinaf başvurusunun ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Temyiz Başvurusu :
Bölge Adliye Mahkemesinin kararına karşı, davalılar vekili tarafından temyiz başvurusunda bulunulmuştur.
Gerekçe:
Taraflar arasında; davalılar ... A.Ş. ile ... Büyükşehir Belediyesi arasında asıl işveren-alt işveren ilişkisinin kanuna uygun kurulup kurulmadığı ve muvazaaya dayanıp dayanmadığı noktasında uyuşmazlik bulunmaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu"nun 2/6. maddesine göre bir işverenden işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik sebeplerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren - alt işveren ilişkisi denir.
Muvazaa Borçlar Kanunu"nda düzenlenmiş olup, tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacıyla ve kendi gerçek iradelerine uymayan ve aralarında hüküm ve sonuç meydana getirmesi arzu etmedikleri görünüşte bir anlaşma olarak tanımlanabilir. Üçüncü kişileri aldatmak kastı vardır ve sözleşmedeki gerçek amaç gizlenmektedir. Muvazaanın ispatı genel ispat kurallarına tabidir.
İşverenler arasında muvazaalı biçimde asıl işveren-alt işveren ilişkisi kurulmasının önüne geçilmek istenmiş ve 4857 sayılı Kanun"un 2/7. maddesinde bu konuda bazı muvazaa kriterlerine yer verilmiştir. Bu kriterler, asıl işveren işçilerinin alt işveren tarafından işe alınarak çalıştırılmaya devam ettirilmesi sureti ile haklarının kısıtlanması veya daha önce o işyerinde çalıştırılan kimse ile alt işveren ilişkisinin kurulması olarak belirtilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin Görev ve Sorumlulukları” başlığını taşıyan 14. maddesinin (a) bendinde “imar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor; sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar veya yaptırır” kuralına yer verilmiştir.
5393 sayılı Kanun’un 67. maddesi ile Belediyelerin asıl işlerini de 6. fıkradaki sınırlamalar olmaksızın alt işverenlere verebileceği düzenlenmiştir. Anılan Kanun’un 67. maddesinde “Belediyede meclisinin, belediyeye bağlı kuruluşlarda yetkili organın kararı ile park, bahçe, sera, refüj, kaldırım ve havuz bakımı ve tamiri, araç kiralama, kontrollük, temizlik, güvenlik ve yemek hizmetleri; makine-teçhizat bakım ve onarım işleri, bilgisayar sistem ve santralleri ile elektronik bilgi erişim hizmetleri, sağlıkla ilgili destek hizmetleri, fuar, panayır ve sergi hizmetleri, baraj, arıtma ve katı atık tesislerine ilişkin hizmetler, kanal bakım ve temizleme, alt yapı ve asfalt yapım ve onarımı, trafik sinyalizasyon ve aydınlatma bakımı, sayaç okuma ve sayaç sökme-takma işleri ile ilgili hizmetler, toplu ulaşım ve taşıma hizmetleri, sosyal tesislerin işletilmesi ile ilgili işler, süresi ilk mahallî idareler genel seçimlerini izleyen altıncı ayın sonunu geçmemek üzere ihale yoluyla üçüncü şahıslara gördürülebilir.” hükmüne yer verilmiştir. Böylece 67. maddedeki hüküm uyarınca Belediyenin asli işlerinden olmasına rağmen, işletmenin veya işin gereği teknolojik sebeplerle uzmanlık gerektiren iş olup olmadığına bakılmaksızın üçüncü kişilere gördürülmesi mümkün kılınarak 4857 sayılı Kanun’un 2. maddesine istisna getirilmiştir.
Somut olayda; davacının, alt işverenler bünyesinde, ... Büyümşehir Belediyesi Katı Atık Değerlendirme Tesisi nezdinde tır şoförü olarak çalıştığı anlaşılmaktadır. 5393 sayılı Belediye Kanunu"nun 67. maddesi uyarınca, davacının çalıştığı işin hizmet alım yoluyla üçüncü kişilere gördürülmesi mümkündür. Sözü edilen düzenlemeler ile asıl işin tamamı ya da bir kısmı 4857 sayılı Kanun"un 2. maddesinde öngörülen sınırlamalara tabi olmaksızın alt işverene verilebilir.
Dosya içeriğindeki bilgi ve belgeler ile hizmet alım sözleşmeleri nazara alınarak yapılan değerlendirme neticesinde, davacının hizmet alım sözleşmelerine uygun şekilde çalıştırıldığı, davalılar ... A.Ş. ile ... Büyükşehir Belediyesi arasında asıl işveren - alt işveren ilişkisinin Kanuna uygun olarak kurulduğu ve bu itibarla muvazaaya dayanmadığı anlaşılmaktadır. Diğer taraftan, davalı asıl işveren ... Büyükşehir Belediyesinin, işin düzenli ve sağlıklı yürütülmesi bakımından verdiği emir ve talimatların, alt işverenin yönetim hakkını ortadan kaldırıcı nitelikte olduğu da söylenemez. Anılan sebeplerle davalılar arasındaki asıl işveren-alt işveren ilişkisinin Kanuna uygun kurulduğu ve muvazaaya dayalı olmadığı kabul edilmelidir.
Sonuç:
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının ve bu karara karşı istinaf başvurusunu esastan reddeden Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin ise kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgililere iadesine, 17.03.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.