Mahkemesi:İş Mahkemesi

Dava, yaşlılık aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesinti yapılması yönündeki Kurum işleminin iptali ile yapılan kesintilerin iadesi istemine ilişkindir.Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davanın kabulüne, karar verilmiştir.Hükmün, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.01.10.2000 tarihinden itibaren kendisine 1479 sayılı Kanun hükümlerine göre yaşlılık aylığı bağlanan davacının, 13.03.2000 tarihinden itibaren başlayan ve dosyadaki belgelerden 30.11.2003 tarihinde sona erdiği anlaşılan vergi kaydı ve limited şirket ortaklığı ile 21.03.2000 - 09.02.2009 tarihleri arasında müteahhitlik faaliyetinden dolayı oluşturulan oda kaydı nedeniyle davalı Kurumca gönderilen cevabi yazı içeriğine göre 21.03.2000 - 09.02.2009 tarihleri arasında kalan dönem için sosyal güvenlik destek prim borcuna istinaden yaşlılık aylığından sosyal güvenlik destek primi borcu tahakkuk ettirilerek kesinti yapılmaya başlanılmış olup, davacının itirazı üzerine davalı kurumca 01.10.2008 sonrası bakımından tahakkuk ettirilen borcun iptal edilmesi ile geriye kalan 21.03.2000 - 30.09.2008 tarihleri bakımından yapılan kesinti işleminin iptaline ilişkin olarak açılan iş bu davada, mahkemece davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmakta ise de verilen karar, eksik araştırma ve yanılgılı değerlendirmeye dayalıdır.Davanın yasal dayanağı olan 1479 sayılı Yasa"ya, 4447 sayılı Yasa"nın 38. maddesi ile eklenen ve 08.09.1999 tarihi itibarîyle yürürlüğe giren “Sosyal Güvenlik Destik Primi” başlığını taşıyan ek 20. madde hükmü ile, “bu yasa kapsamında yaşlılık aylığı bağlananlardan 24. maddenin I numaralı bendinde belirtilen çalışmalarına devam edenlerin veya daha sonra çalışmaya başlayanların sosyal yardım zammı dâhil tahakkuk eden aylıklarından; aylığın bağlandığı, yasadan önce yaşlılık aylığı bağlananlardan yasanın yürürlüğe girdiği tarihi takip eden veya tekrar çalışmaya başlanıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren çalışmalarının sona erdiği ay dâhil % 10 oranında sosyal güvenlik destek primi kesilir.” düzenlemesi getirilmiş; pasif sigortalıların yaşlılık aylıklarından sosyal güvenlik destik primi kesilmesi, 1479 sayılı Yasa"nın 24/I. maddesi kapsamında kendi nam ve hesabına bağımsız çalışmanın varlığı koşuluna bağlanmıştır.Anılan maddenin 1. fıkrasında 24.07.2003 kabul tarihli ve 4956 sayılı Yasa ile yapılan değişiklikle; “bu kanuna göre yaşlılık aylığı bağlananlardan sadece ticari kazanç veya serbest meslek kazancı dolayısıyla gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefiyeti devam edenlerin sosyal güvenlik destek priminden sorumlu olacakları” öngörülmüş ve anılan Yasanın 57. maddesine göre bu değişikliğin yürürlük tarihi 02.08.2003 olarak belirlenmiş; daha sonra 22.01.2004 kabul tarihli, 5073 sayılı Yasa"yla yapılan değişiklikle de, anılan 1. fıkranın 4956 sayılı Yasa’dan önce yürürlükte bulunan hükmüne benzer bir düzenleme getirilerek “bu Yasa"ya göre yaşlılık aylığı bağlananlardan, 24. maddenin I numaralı bendinde belirtilen çalışmalarına devam edenlerin veya daha sonra çalışmaya başlayanların, sosyal yardım zammı dahil tahakkuk eden aylıklarından, aylığın bağlandığı veya tekrar çalışmaya başlanıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren sosyal güvenlik destek primi kesileceği” öngörülmüş olup, anılan değişikliğin yürürlük tarihi ise 28.01.2004 tarihidir.Kural olarak kanunlar yürürlükte oldukları dönemdeki uyuşmazlıklara ve görülmekte olan davalara uygulanmakta olup; Sosyal Güvenlik Hukuku’na ilişkin düzenlemelerin kamusal niteliği itibarîyle, özellikle sigortalı ya da hak sahiplerinin sosyal sigorta yardımlarından yararlanma koşullarının ya da bu yardımların kapsamına ilişkin olarak sigortalı lehine yapılan yasal düzenleme ya da değişiklik hükümlerinin geçmişe yönelik biçimde uygulanması gereği kabul edilmişse de; anılan yasal düzenlemelerle yapılan değişikliklerin, Kurumun sosyal güvenlik destek primi alacağına ilişkin bulunması nedeniyle, anılan maddelerin yürürlüğe girdiği tarihler sonrasında hakedilmiş ya da hakedilecek yaşlılık aylıkları yönünden uygulanması gereği açıktır.Hâl böyle olunca da; 01.10.2000 tarihinden itibaren yaşlılık aylığı bağlanan davacı hakkında öncelikle vergi kayıdının 30.11.2003 tarihinden sonra devam edip etmediği ile limited şirketteki ortaklığının ne zaman başladığı ve hangi tarihe kadar sürdüğü, şirketin vergi kaydının hangi tarihte sona erdiği araştırılmalı, yine oda kayıtları ve Kooperatif üyeliğinin niteliği belirlenmeli, tespit edilecek deliller ve anılan yasal düzenlemenin aradığı ölçütlerdeki değişime uygun olarak, davacının 28.01.2004 - 01.10.2008 tarihleri arasında, 1479 sayılı Yasanın 24 ve 25’inci maddeleri kapsamında kendi nam ve hasabına faaliyetinin varlığı araştırılmak suretiyle durumu değerlendirilmeli, sosyal güvenlik destek prime dair sorumluluğunun açıklanan maddi ve hukuki olgular çerçevesinde belirlenmesi gereği üzerinde durulmalıdır.
Diğer taraftan yapılan kesintilerin iadesi istemi hakkında davalı Kurumca hangi dönemler hakkında ne miktarda kesinti yapıldığı ve 01.10.2008 tarihinden sonrası için iade işleminin gerçekleşip gerçekleşmediği hususu da davalı Kurumdan ve davacıdan sorulmak suretiyle netleştirilmeli ve sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemenin yukarıda açıklanan maddi ve hukuki esaslar doğrultusunda yargılama yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 07/11/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.