Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Dava, rücuan tazminat istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava, 07.11.2007 tarihinde meydana gelen iş kazası nedeniyle % 39 oranında sürekli iş göremez hale gelen sigortalıya yapılan ödemeler nedeniyle oluşan bakiye % 45 oranında kurum zararının 506 sayılı Kanunun 10. maddesi kapsamında tahsili istemine ilişkindir.
Kurum 20.06.2012 tarihinde açmış olduğu ve fazlaya ilişkin haklarını saklı tuttuğu ilk dava da, 506 sayılı Kanunun 10. ve 26. maddesi kapsamında 90.604,74 TL kurum alacağının %50"si olan 45.302.37 TL"ni talep etmekle, ... 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi tarafından, işverenin kusurunun %90, işçinin kusurunun ise %10 olduğu ancak taleple bağlılık kuralı gereği kurum zararının %50"si üzerinden karar verilmiştir. Kararın davacı kurum ve davalı vekili tarafından temyizi ile dairemizin 2013/13297 Esas sayılı kararı ile ""Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanunî gerektirici sebeplere ve özellikle, davanın 506 sayılı Yasanın 10. ve 26. maddelerine dayanılarak açılmasına, bu durumda mahkemece her iki maddede öngörülen koşulların oluşup oluşmadığının araştırılıp saptanmasının gerekmesine, her iki madde koşullarının oluştuğunun tespiti halinde Dairemizin yerleşmiş görüşüne göre 10. maddenin, uygulama önceliğinin bulunmasına, somut olayda 26. madde koşullarının gerçekleşmiş olduğu sübuta ermiş ise de, 9 ve 10. madde koşullarının oluşup oluşmadığının araştırılmamasındaki isabetsizliğin davadaki talep ve hükmolunan miktar itibariyle sonuca etkisinin bulunmamasına göre, yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun olan hükmün onanmasına"" karar verilmiştir.
Mahkemece, yukarıda anılan mahkeme kararının kesinleşmesi ile 506 sayılı Kanunun 10. madde şartlarının oluştuğunun kabulü ile, işçinin kusurunun yarısıoranında hakkaniyet indirimi ile bakiye % 45 oran üzerinden davanın kabulüne karar verilmiş ise de, ilk karar da 10. maddesi şartlarının tartışılmadığı ve araştırılmadığı gözetildiğinde ve onama kararının içeriğine göre de mahkemenin kararının eksik araştırmaya dayandığı belirgindir.
506 sayılı Yasanın 9. maddesi - (Değişik : 25.08.1999 - 4447 / 12 md. Y.T. 08.09.1999) ""İşveren çalıştıracağı kimseleri, işe başlatmadan önce örneği Kurumca hazırlanacak işe giriş bildirgeleriyle Kuruma doğrudan bildirmekle veya bu belgeleri iadeli-taahhütlü olarak göndermekle yükümlüdür. İnşaat işyerlerinde işe başlatılacak kimseler için işe başlatıldığı gün Kuruma veya iadeli-taahhütlü olarak postaya verilen işe giriş bildirgeleri ile Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verilen işyerlerinde işe alınan işçiler için en geç bir ay içinde Kuruma verilen veya iadeli-taahhütlü olarak gönderilen işe giriş bildirgeleri de süresi içinde verilmiş sayılır.
(Ek : 14.07.1999 - 4410 / 1 md.) Dışişleri Bakanlığının sigortalı olarak yurtdışı göreve atanan personeli için işe giriş bildirgeleri ise, Kuruma en geç üç ay içinde gönderilir. "" düzenlemesini öngörmektedir. Anılan yasanın 10. maddesine göre ise 9. maddede öngörülen işe giriş bildirgesini süresinde Kuruma intikal ettirmeyen işverenler hakkında 26. maddede öngörülen sorumluluk halleri aranmaksızın, zararlandırıcı sigorta olayı nedeniyle Kurum tarafından bağlanan gelir ve harcamanın işverenden tahsil edileceğini düzenlemiştir. Yani, davalı işverenin 506 sayılı Kanunun 25.08.1999 tarih ve 4447 sayılı Kanunun 2. maddesiyle değiştirilen ve 08.09.1999 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 9 ve 10. maddesi hükmüne göre rücu alacağından sorumluluğu için; işe giriş bildirgesinin sigortalının, işe başlatılmasından önce verilmemiş olması ve zararlandırıcı sigorta olayının da işe giriş bildirgesinin kuruma verilmesinden önce meydana gelmesi gerekir ancak inşaat işyerlerinde işe başlatılacak kimseler için işe başlatıldığı gün Kuruma veya iadeli-taahhütlü olarak postaya verilen işe giriş bildirgeleri ile Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verilen işyerlerinde işe alınan işçiler için en geç bir ay içinde Kuruma verilen veya iadeli-taahhütlü olarak gönderilen işe giriş bildirgeleri de süresi içinde verilmiş sayılır.
Mahkemece, işverene ait işyeri tescil dosyası kurumdan sorularak işyerinin hangi tarihte kapsama alındığı, tescilinin bulunup bulunmadığı, tescil var ise işyeri tescilinin ilk tescil olup olmadığı ve sigortalının işe giriş bildirgesinin yukarıdaki açıklamalar ışığında süresinde verilip verilmediği tespit edilip oluşacak sonuca göre karar verilmelidir.
Öte yandan, Mahkemece, 9. ve 10. madde şartlarının gerçekleştiği kanaatine varıldığı takdirde, 506 sayılı Yasanın 10. maddesine dayalı tazmin sorumluluğunun sınırlarının belirlenmesi konusuna çözüm getiren, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun, 15.03.1995 T., 1994/800 E., 1995/166 K. sayılı ilamında “...Hal böyle olunca mahkemece yapılacak iş, hak sahiplerinin işverenden isteyebileceği tazminat (tavan) miktarını önce kusur durumunu hiç gözetmeksizin belirlemek ve belirlenen tazminat miktarını geçmemek üzere davalının olaydaki kusursuzluğu dikkate alınarak Borçlar Kanununun 43 ve 44. maddeleri uygulanarak varılacak sonuç uyarınca rücu alacağına hükmetme...” gereği öngörülmüş olup; işverenin sorumluluk sınırlarının belirlenmesinde, kendisinin kusurlu olup olmaması etkili bulunmakta, işverenin kusursuz bulunduğu durumlarda, ilk peşin sermaye değerli gelir miktarı olarak ortaya çıkan tazminat tavanından, Borçlar Kanunu"nun 43 ve 44. maddeleri uyarınca, en az % 50 oranında indirim yapılarak, işverenin sorumlu olduğu tazminat tutarının belirlenmesi gerekmektedir.
Mahkemece, açıklanan bu maddi ve hukuki olgular karşısında, kazada iş göremez hale gelen sigortalının çalıştığı işyerinin kurum tescilinin yapılıp yapılmadığı, tescili yapılmış ise tescilin ilk tescil olup olmadığı, kazalı sigortalının davalı yanında çalışmasına ilişkin olmak üzere davacı Kuruma zamanında verilmiş bir işe giriş bildirgesinin varlığının araştırılması gerekirken buna ilişkin bir araştırmaya gidilmeksizin 506 sayılı Kanunun 9 ve 10. madde şartlarının davaya konu olayda gerçekleşip gerçekleşmediği tespit edilmeksizin şartlarının oluştuğu kabulü ile karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalıya iadesine, 02.11.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.