Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava Türü : İşkolu Tespitine İtiraz


YARGITAY İLAMI

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtay"ca incelenmesi davacı ... Sağlık İşçileri Sendikası ve davalı ... vekili tarafından istenilmekle, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:
1-Dosyadaki yazılara, hükmün Dairemizce de benimsenmiş bulunan yasal ve hukuksal gerekçeleriyle dayandığı maddi delillere ve özellikle bu delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davacının ve davalı Bakanlığın aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine,
2-Davacı Sendika vekili, ... Sendikası tarafından ..."ndan işkolu tespiti istenildiğini, söz konusu başvuru sonrasında Bakanlık yetkililerince yapılan inceleme sonucu hastane binası ve çevresinin genel temizlik hizmetleri, hastane otomasyon ve veri giriş, bilgi sistemleri ve kurulacak bilgi sistemlerinin yürütülmesi, yemekhane hizmetlerinin yürütülmesi için davalı şirketin hastanalerde, huzurevinde ve rehabilitasyon merkezinde yürüttüğü işlerin 10, 20 ve 18 numaralı işkollarına girdiğine dair tespit yapıldığını, ancak bu tespitlerin hatalı olduğunu, işçilerin işlerini yaptıkları yerin hastane işyeri olup burada yürütülen asın işin “Sağlık İşi” olduğunu, işçilerin de sağlık işinin yardımcısı ve onu tamamlayan işler yaptıklarından bu işlerin yürütüldüğü işyerlerinin 17 numaralı Sağlık ve Sosyal İşler” işkolunda sayılması gerektiğini, bu konuda bir çok emsal mahkeme kararı ve içtihat bulunduğunu, zira hastanelerin eleman eksikliği nedeni ile asıl işlerini hizmet alımı yolu ile temin ettiği ve asgari ücretle çalıştırılan işçilere yaptırdığını, işe alma, işten çıkarma, işin yürütümü ve denetimi ile ilgili yetkilerin asıl işverence kullanıldığını, bu nedenle esasında asıl-alt işveren ilişkisinin de muvazaalı olduğunu iddia ederek mahkemenin muvazaa tespiti yaparak 24 Aralık 2013 tarih ve 28861 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanan 2013/61 sayılı iş kolu tespit kararının şirket tarafından hizmet ihalesi ile Doç. Dr. ... Devlet Hastanesi işyerinde yapılan işlerin 10 numaralı; ...Devlet Hastanesi, ... Huzurevi Müdürlüğü, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ..... İl Müdürlüğü Rehabilitasyon Merkezi, ... Devlet Hastanesi, Doç.Dr.... Devlet Hastanesi, ... Devlet Hastanesi işyerlerinde yapılan işlerin 18 numaralı; ... Eğitim Araştırma Hastanesi ve ... Devlet Hastanesi işyerlerinde yapılan işlerin 20 numaralı işkoluna girdiğine dair işkolu tespit kararın iptali ve işyerlerinin ve yapılan işlerin 17 numaralı “Sağlık ve Sosyal Hizmetler” işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir
Davalı Bakanlık vekili, ... Sendikası tarafından söz konusu şirkete ait işyerlerinin hangi işkoluna girdiğinin tespitinin talep edildiğini, Bakanlık tarafından yapılan incelemede işyerlerinde yapılan işlerin niteliğinde göre 10, 18 ve 20 sıra numaralı işkollarına girdiğinin tespit edilerek buna ilişkin 2013/61 sayılı işkolu tespit kararının 24.12.2013 tarih ve 28861 sayılı Resmi Gazete"de yayımlandığını, işkolu tespit kararının usul ve yasaya uygun olduğunu beyanla davanın reddini istemiştir.
Davalı ... vekili, işyerinin girdiği işkolunun tespiti yapılırken dikkate alınması gereken ölçütün işyerinde yapılan işin niteliği olduğunu, dava konusu işyerlerinde yapılan işlerin genel temizlik işleri olduğunu, bu işlerin 20 numaralı Genel İşler işkoluna girmesinin zorunlu olduğunu, Bakanlık tarafından yapılan tespitte işyerlerinde yapılan işin genel temizlik işleri olduğunun açıkça ifade edildiğinu, davaya konu işyerlerinde yapılan işlerin yardımcı iş olmayıp başlı başına ayrı bir iş olduğunu davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Diğer davalılar davaya cevap vermemişlerdir.
Mahkemece, “...Dosya kapsamında yer alan asıl işveren - alt işveren ilişkisinin 4857 sayılı Kanunun m.2 hükmüne uygun olduğu ve muvazaa bulunmadığı sonucuna ulaşıldığından ÇSGB tarafından yapılan inceleme sonucunda işkolu tespitinin hukuka uygun olduğu sonucuna varılmıştır.Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 24 Aralık 2013 tarih ve 28861 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2013/61 karar nolu işkolu tespit kararında yer alan şirket tarafından hizmet ihalesi ile alınan Doç. Dr.... Devlet Hastanesi işyerinde (işkolu tespit kararının 1. Fıkrasında yer alan) yapılan işlerin 10 nolu “Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar” işkoluna girdiğine dair kararın, ... Devlet Hastanesi,... Huzurevi Müdürlüğü, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ... İl Müdürlüğü Rehabilitasyon Merkezi, ... Devlet Hastanesi, Doç. Dr.... Devlet Hastanesi, ... Devlet Hastanesi işyerlerinde (işkolu tespit kararının 2. fıkrasında yer alan) yapılan işlerin 18 nolu “konaklama ve eğlence işleri işkoluna girdiğine dair kararın ve ... Eğitim ve Araştırma Hastanesi, ... Devlet Hastanesi işyerlerinde (işkolu tespit kararının 3. Fıkrasında yer alan) yapılan işlerin 20 nolu "Genel İşler" işler işkoluna girdiğine ilişkin talebin REDDİNE ve işyerlerinin ve yapılan işlerin iş kolları tüzüğünün 17 nolu "Sağlık ve Sosyal Hizmetler" işkoluna girdiğinin tespitine ilişkin talebin reddine karar vermek gerektiği vicdani sonuç ve kanaatine ulaşılarak aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.” davanın reddine karar verilmiştir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, ... tarafından yapılan işkolu tespitine itiraza ilişkindir.
İşkolu kavramı, sendikaların faaliyet alanlarını belirleyen temel bir öğedir. Birbirine benzer işler bir hukuki kalıp altında toplu iş hukukuna sunulmaktadır. İşkolu tespitinde birim olarak işyerinin esas alınacağı normatif düzenlemelerin tartışmasız bir sonucudur. 4857 sayılı İş Kanunu"nun 2. maddesinin gerekçesinde, işyeri, teknik bir amaca, diğer bir deyişle mal ve hizmet üretimine yönelik ve değişik unsurlardan meydana gelen bir birim olarak tanımlanmıştır.
6356 sayılı Kanun"un 5. maddesine göre “Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. Kararın temyiz edilmesi hâlinde Yargıtay uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.”
5521 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu"nun 5. maddesine göre “İş mahkemelerinde açılacak her dava, açıldığı tarihte dava olunanın Türk Medeni Kanunu gereğince ikametgahı sayılan yer mahkemesinde bakılabileceği gibi, işçinin işini yaptığı işyeri için yetkili mahkemede de bakılabilir. Bunlara aykırı sözleşme muteber sayılmaz.” İş Mahkemelerinin yetkisi kamu düzenine ilişkin olduğundan, anlaşma ile bertaraf edilemeyeceği gibi genel yetki kuralları da uygulanmaz. Bu halde, yetki itirazı ilk itirazlardan olmadığından, taraflar yargılama bitinceye kadar yetki itirazında bulunabileceği gibi, mahkeme de yargılamanın her aşamasında kendiliğinden yetkisizlik kararı verebilir.
Açıklanan kanuni düzenlemelere göre, işkolu tespitine itiraz davalarında, işyerinin bulunduğu yer iş mahkemesi kesin yetkilidir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 114/1-ç maddesine göre de, yetkinin kesin olduğu hallerde, mahkemenin yetkili bulunması hususu dava şartlarındandır. Yine 6100 sayılı Kanun"un 115/2. maddesine göre de, dava şartı yokluğu durumunda mahkemece davanın usulden reddine karar verilmesi gerekir.
Somut olayda, ... tarafından 24 Aralık 2013 tarih ve 28861 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanan 2013/61 sayılı iş kolu tespitinde davalı şirket tarafından hizmet alım sözleşmeleri ile ... adresindeki ... Devlet Hastanesi"nde, ... adresindeki ... Huzurevi Müdürlüğü"nde, ... adresindeki Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ... İl Müdürlüğü Rehabilitasyon Merkezi"nde ... Devlet Hastanesi"nde, ... Devlet Hastanesi"nde, ... Devlet Hastanesi"nde yemek hizmetlerinin yürütüldüğü ve bu işyerlerinin 18 numaralı; ... Eğitim ve Araştırma Hastanesi ile ... Devlet Hastanesi işyerlerinde genel temizlik hizmetlerinin yürütülmesi nedeni ile 20 numaralı işkoluna girdiği tespiti yapılmıştır. Görüldüğü üzere işkolu tespiti yapılan işyerlerinin bir kısmı... "da bulunmamaktadır. Bu işyerlerine ilişkin iş kolu tespitlerinin iptali bakımından mahkeme yetkili olmadığından yetkisizlik kararı verilmesi gerekirken esasa dair hüküm tesisi hatalı olmuştur.
... "da bulunan ve mahkemenin yetkili olduğu işkolu tespitine itiraz davası bakımından ise, tespiti yapılan iş kollarında yer alan sendikaların dava sonucundan etkilenecek olmaları sebebiyle davaya dahil edilmesi gereklidir. Hal böyle olmasına rağmen 20 ve 18 numaralı işkollarındaki bazı sendikalar huzurunda davaya devam edilmesi doğru olmamıştır.
Öte yandan davanın reddine karar verilmesine ve Bakanlığın harçtan muaf olmasına rağmen bakiye harçtan davalı bakanlığın sorumlu tutulması doğru olmamıştır.
Tüm bu nedenlerle taraf teşkili, mahkemenin yetkili olup olmadığı hususları mahkemenin resen gözeteceği hususlar olduğundan temyiz edenin sıfatına ve temyiz nedenlerine bakılmadan bozma nedeni yapılması gerektiğinden karar bu nedenlerle bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 09.02.2016 tarihinde oybirliğiyle KESİN olarak karar verildi.