10. Hukuk Dairesi 2017/4385 E. , 2017/7187 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, davacının Tarım ... sigortalılığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozma ilamına uyularak hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Eldeki davada, mahkemece verilen 13.05.2014 tarihli karar Dairemizin 07.11.2016 günlü ve 2016/5684 Esas, 2016/13461 Karar sayılı ilamı ile “....Eldeki davada; davacının kesinleşen karar ile 01.04.2000 tarihinden itibaren anılan Kanun kapsamında sigortalı olduğunun tespitine karar verildiği, davacının 1998 yılında sattığı ürün bedellerinden tevkifat yapılmadığının anlaşılması karşısında, salt ürün satışının sigortalılığın başlangıcında esas alınamayacağı gözetilerek, 01.10.1998-01.04.2000 tarihleri arasında davacının yukarıda belirtilen yasal düzenlemeler çerçevesinde sigortalılık iradesini ortaya koyacak herhangi bir başvurusu, prim ödemesi, ürün satışı veya bu satışlardan yapılan prim tevkifatı bulunup bulunmadığı araştırılarak, davacıdan bu yönde delilinin bulunup bulunmadığı sorularak, bulunmaması halinde talebin reddinin gerektiği göz önünde bulundurularak, yapılacak değerlendirme sonucuna göre karar verilmesi” gereğine işaret edilerek araştırma yapılmak üzere bozulmuştur.
Mahkemenin, Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine, o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. “Usuli kazanılmış hak” olarak tanımlayacağımız bu olgu; mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirdiği gibi, mahkemenin kararını bozmuş olan Yargıtay Hukuk Dairesince; sonradan, ilk bozma kararı ile benimsemiş olduğu esaslara usuli kazanılmış hakka aykırı bir şekilde, ikinci bir bozma kararı verilememektedir (09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı, Hukuk Genel Kurulu’nun 12.07.2006 gün, 2006/9-508 E., 2006/521 sayılı kararı)
Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş bu kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur. (04.02.1959 gün ve 13/5 sayılı YİBK)
Eldeki davada ise, bozmaya uyulmuş ise de bozma gereğinin tam olarak yerine getirildiğinden bahsedilmesi mümkün olmayıp, davacı hakkında bozma ilamında belirtilen şekilde ... Şeker Fabrikaları, Pancar Koop. gibi kuruluşlardan herhangi bir başvurusu, prim ödemesi, ürün satışı veya bu satışlardan yapılan prim tevkifatı bulunup bulunmadığı hususunun sorulması ile bulunamaması halinde istemin reddine karar verilmesi gereği dikkate alınmadan yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 24.10.2017 gününde oy birliğiyle karar verildi.
