Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi


Dava ve birleşen davalar rücûan tazminat istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozmaya uyularak ilâmında belirtilen gerekçelerle davalılardan ... Enerji Sistemleri İnş. Ltd. Şti. yönünden davanın reddine diğer davalı ...Yapı End. ve Tic. A.Ş. yönünden davanın ve birleşen davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava; 14.06.2009 tarihinde meydana gelen iş kazasında sürekli iş göremez duruma giren sigortalıya ödenen geçici iş göremezlik ödemeleri ve tedavi gideri nedeniyle, birleşen davalar ise sigortalıya bağlanan gelir nedeniyle uğranılan Kurum zararının davalılardan teselsülen tahsili istemine ilişkin olup, davanın yasal dayanağı, olay tarihinde yürürlükte bulunan ve 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunudur.
... Doğalgaz Enerji Çevrim Santrali inşaatının yapımı sırasında, ...Yapı End ve Tic A.Ş."de kalıp ustası olarak çalışan sigortalı beton kalıbın dış yüzey kalıbını sökmeye çalışırken 6 metre aşağıya düşerek sürekli iş göremez duruma girmiş olup, davada çözümlenmesi gereken ilk husus davalı ... Enerji Sistemleri İnş. Ltd. Şti. (eski ünvanı... Enerji Sis. Ltd. Şti.) ile ...Yapı End. ve Tic. A.Ş. arasındaki hukuki ilişkinin niteliğinin belirlenmesidir
5510 sayılı Kanunun 12’nci maddesinde “alt işveren” olarak, mevzuat, öğreti ve içtihatlarda ise aracı, taşeron, tali işveren, alt müteahhit ve alt ısmarlanan gibi adlarla anılan üçüncü kişi, aynı maddede; “Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin bir işte veya bir işin bölüm veya eklentilerinde, iş alan ve bu iş için görevlendirdiği sigortalıları çalıştıran üçüncü kişi” olarak tanımlanmıştır. Anılan madde hükmüne göre; “sigortalılar üçüncü bir kişinin aracılığı ile işe girmiş ve bunlarla sözleşme yapmış olsalar dahi, asıl işveren bu Kanunun işverene yüklediği yükümlülüklerden dolayı alt işveren ile birlikte sorumludur.” Anılan maddeye göre asıl işverenin sorumluluğu kusursuzluk ilkesine dayanmaktadır.
Asıl işveren taşeron ilişkisinin varlığı için öncelikle işin başka bir işverenden alınmış olması, bir başka ifade ile asıl işverenin işverenlik sıfatına devredilen iş dolayısıyla sahip olması, asıl işyeri ya da işyerinden sayılan yerlerde kendi adına işçi çalıştırıyor olması gerekir.
İşin belirli bir bölümünde değil de tamamının bir bütün halinde, ya da, bölümlere ayrılarak başkalarına devredildiği, işten bu yolla tamamen el çekildiği, sigortalı çalıştırılmadığı için işveren sıfatının haiz olunmadığı durumda ise, bunları devralan kişiler alt işveren, devredenler de asıl işveren olarak nitelendirilemeyecektir.
Aracı sıfatının kazanılmasında, diğer koşullar ise asıl işverenden istenilen işin, asıl iş, ya da, işyeriyle ilgili işin bir bölümünde veya işyeri eklentilerinde alınmış olması ve bu işte işi alanın kendi işçilerinin çalıştırılması ve bu nedenle de işveren sıfatına sahip olunmasıdır. Asıl işverenle, aracı arasındaki sözleşmenin hukuki niteliğinin önemi yoktur. Önemli olan yön, asıl işverene ait işin aracı tarafından yapımının sağlanmasıdır. İşverenden alınan iş, işverenin sigortalı çalıştırdığı işe göre ayrı ve bağımsız bir işyeri olarak değerlendirilebilecek nitelikte ise, işi alan kimse aracı değil, bağımsız işverendir.
Mahkemece, davalı ... Enerji Sistemleri İnş. Ltd. Şti."nin yapımını üstlendiği işler kapsamında bulunan inşaat işlerinin yapımını, 03.07.2008 tarihli sözleşme ile davalı ...Yapı End. ve Tic. A.Ş."ne ihale ettiği ve kendisinin imalata yönelik herhangi bir işçi çalıştırmadığı,.... Yapı End. ve Tic. A.Ş."ne ihale ettiği işin bağımsız nitelikte olduğu, bu sebeple aralarında asıl işveren taşeron ilişkisi kurulmamış olduğu ve işleri koordine edecek proje müdürünün ... Enerji Sistemleri İnş. Ltd. Şti. tarafından atanması, proje müdürünün yetkisinin genişliği ve ... Enerji Sistemleri İnş. Ltd. Şti."nin gerekli gördüğü personeli uzaklaştırma yetkisinin bulunması ve işin denetlenmesinin de tek başına asıl işverenlik sıfatını kazandırmayacağı sonucuna varılmıştır.
İş sahibi .... Enerji Üretim A.Ş. ile yabancı konsorsiyum ve ... Enerji Sistemleri İnş. Ltd. Şti. arasında yapılan sözleşmeler de dahil olmak üzere, tüm sözleşme hükümleri incelenerek, konusunda ve işçi sağlığı ve iş güvenliği uzmanı bilirkişilerden; yukarıda belirtilen maddi ve hukuki olgular çerçevesinde doğalgaz çevrim santrali yapımına ilişkin tüm sözleşme hükümlerinin irdelendiği, tarafların sıfat ve aidiyetin belirleyen, raporlar arasındaki çelişkiyi de giderecek şekilde kusur raporu alınarak sonucuna göre karar verilmelidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, 23.10.2017 gününde oybirliği ile karar verildi.