Yargıtay 20. Hukuk Dairesi 2016/6565 Esas 2016/10804 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki borçlu olmadığının tespiti davasında ... 1. İş ile ... 20. İş Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R

Dava, menfi tespit istemine ilişkindir.
... 1. İş Mahkemesince, dava konusu işlemin ... Sosyal Güvenlik Merkezince yapıldığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
... 20. İş Mahkemesi ise, davalının yetki itirazının usulüne uygun olmadığı, bu nedenle davanın açıldığı ... İş Mahkemesinin yetkili olacağı gerekçesiyle yetkisizlik yönünde hüküm kurmuştur.
5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu 5. maddesinde iş uyuşmazlıklarında yer itibari ile yetkili iş mahkemeleri belirlenmiştir. Buna göre, “İş mahkemelerinde açılacak her dava, açıldığı tarihte davalının Türk Medeni Kanunu gereğince ikametgâhı sayılan yer mahkemesinde bakılabileceği gibi, işçinin işini yaptığı işyeri için yetkili mahkemede de bakılabilir. Bunlara aykırı sözleşme muteber sayılmaz.”
İş mahkemelerinde yetki kuralı, HMK"nın yetki kurallarına uygun olup buna ek olarak işin yapıldığı yer, yani işyeri mahkemelerini de yetkili kılmaktadır. İş mahkemesine açılan davada yetki, dava tarihinde davalının ikametgâhının bulunduğu veya işçinin işini yaptığı yerdeki iş mahkemesi veya iş davalarına bakmakla görevli asliye hukuk mahkemesidir. İş mahkemesinin yetkisi kamu düzeni ile ilgili olduğundan davalı tarafça süresinde itiraz edilmese de; hakim kendiliğinden bu hususu gözönünde bulundurmalıdır. Bir başka anlatımla hakim, davanın her aşamasında yetki itirazını dikkate alabileceği gibi, kendisi de re"sen yetkisizlik kararı verebilir.
Somut uyuşmazlıkta, davacı, eşinin 1992 yılında vefat etmesinden sonra..."dan dul aylığı almaya başladığını, daha sonra annesinin 1999 tarihinde vefat etmesiyle Bağ-Kur"dan yetim aylığı almaya hak kazandığını, eşinden dul aylığı aldığını bildirmesine rağmen kötü niyetli bir işlem yapılmış gibi haksız olarak annesinden aldığı dul aylığının kesildiğini ve maaşının 1/4 ünden kesinti yapıldığını, her iki maaşı alabileceğine ilişkin uygulama ve kanun maddesi varken 30.09.2008 tarih 2013/26 sayılı genelge uyarınca kazanılmış hakka yönelik işlemin hukuka aykırı olduğunu belirterek, aylığından 1/4"lük kesinti yapılması işleminin dava sonuna kadar tedbiren durdurulmasına, annesinden almış olduğu yetim aylığının kesilme işleminin iptali ile yeniden bağlanmasına, bu mümkün değil ise, borç tahakkukunun iptaline, davalı kuruma borçlu olmadığın tespitine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı vekili cevap dilekçesinde, davanın SGK Başkanlığının bulunduğu Ankara veya İl Müdürlüğünün bulunduğu ... Mahkemesinde açılması gerektiğini ileri sürmüştür.
Bu durumda, davanın ilk açıldığı ... 1. İş Mahkemesi yetkisiz olup, uyuşmazlığın davaya konu kurum işleminin yapıldığı ... 20. İş Mahkemesinde görülüp çözümlenmesi gerekir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle 6100 sayılı HMK"nın 21 ve 22. maddeleri gereğince ... 20. İş Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE 15/11/2016 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.