MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki birleşen alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün davalı ... vekili ile süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

- K A R A R -

Davacı vekili, müvekkili ile davalı ... Ltd şirketi arasında 19.200 box ... sigarasının 3.264.000,00 USD karşılığı ihraç edilmek üzere anlaşma yapıldığını, davalı ... Ltd. Şti."nin davalılardan ..."da gayrikabili rücu ve teyitli akreditif hesabı açtığını, daha sonra bu akreditifin Türkiye ... Şubesine ihracaat akreditifi olarak devredildiğini, diğer davalı ... Şubesinin muhabir banka olarak ihracat işlemine aracılık ettiğini, kısmi ihracat nedeniyle akreditifin vadesinin 08/07/1997 tarihine uzatıldığını, davalı ... Ltd Şti."nin talimatı üzerine 12/07/1997 tarihinde malların fiili çıkışının yapıldığını, vesaikin 21/07/1997 tarihinde davalı ... Şubesine teslim edildiğini, ancak ihracat bedelinin bankalar ve muhatap şirket tarafından müvekkiline ödenmediğini, vesaikin teslim alan ... ... Şubesi"nin akreditifin vadesinin 08/07/1997 tarihinde dolmuş olduğu konusunda müvekkilini uyarması gerektiğini, vesaiki teslim almasına rağmen davalı bankaların ödeme yapmayarak müvekkilini zarara uğrattığını, davalı ... Ltd şirketinin malları teslim almasına rağmen ihracat bedelini ödemediğini, ... Dış Ticaret şirketinin ise ... Ltd şirketinin temsilcisi sıfatı ile müvekkili ile temasa geçerek ... Ltd şirketi adına verdiği taahhütleri yerine getirmediğini belirterek 2.009.400 USD nin aynen ve fiili ihraç tarihi olan 12/07/1997 tarihinden itibaren dövize uygulanan ticari faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen davalılardan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalılardan ... Dış Tic. Ltd. Şti. Vekili, müvekkili şirketin davacıya karşı bir sorumluluğunun bulunmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Davalı ... A.Ş. vekili, vadesinde ibraz edilmeyen vesaiklere istinaden müvekkili bankanın ödeme yapmasının söz konusu olmadığını, akreditifin vadesinin sona erdiğini davacıya bildirme sorumluluğunun müvekkiline değil, davalı ... Newyork Şubesine ait olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Davalı ... vekili, akreditifin ... şubesine devredilmediğini, ... Şubesinin muhabir, ... şubesinin ihbar bankası olduğunu, akreditif bankası olan ..."ın temsilcisi sıfatıyla akreditif işlemlerinde yer aldıklarını, 31/05/1997 tarihi olan akreditifin vadesinin 08/07/1997 tarihine kadar uzatıldığının 29/05/1997 tarihinde davacıya teyitli faks ile bildirildiğini, vadeden sonra vesaik ibraz edilmesi nedeniyle ... hükümleri gereğince müvekkilinin sorumluluğunun sona erdiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Davalı ... Ltd. Şti. vekili, davayı kabul etmiştir.
Birleşen ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi"nin 2001/378 Esas sayılı dosyasında, davacı ... vekili, alıcı ... Ltd şirketine satılan malların ihracat işlemlerinin yapıldığı sırada davalı ..."in pazarlama dağıtım müessesesi müdürü, davalı ..."nun müessese müdür yardımcısı, davalı ..."un dış satışlar şube müdürü, davalı ..."nün şube şefi olarak görev yaptığını, ihracat işlemlerinin mevzuata uygun olarak tamamlanmasından sorumlu olduklarını, davalılar hakkında görevi kötüye kullanma, görevi ihmal suçlarından ceza yargılamasının devam ettiğini belirterek 2.009.400 USD nin, 12/07/1997 tarihinden 21/05/2001 tarihine kadar işlemiş faiz olan 511.433 USD faizi ve 22/05/2001 tarihinden itibaren işleyecek faiziyle birlikte müştereken ve müteselsilen davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Birleşen dava davalısı ... vekili, müessese müdür yardımcılığı sırasında yapılan işbölümüne göre ... Ltd firmasına yapılan satışlar süresince dış satışlar şube müdürlüğünün müvekkiline bağlı olmadığını, işlem dosyasında müvekkilinin imzasının bulunmadığını, ihracatı ..."in gerçekleştirdiğini, ihracat işlemi bittikten sonra ..."in raporlu olarak ayrılması nedeniyle 25 günlük süre için müvekkilinin görevli olduğunu, müvekkilinin bilgisi dışında ve davalı ..."un tek imzası ile 4. Orijinal konşimento düzenlenmesi talimatı sonucu alıcı firmanın malı gümrükten çektiğini, davalılar hakkında açılan davaların 4616 sayılı kapsamında neticelenmeden ortadan kaldırıldığını, davanın zamanaşımına uğradığını belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Birleşen dava davalısı ... vekili, müvekkilinin görevinin satışlar konusunda alınan kararları ve genel stratejiyi uygulamak olduğunu, müessese müdürlüğü yetkisini müessese müdür yardımcılarına devrettiğini, kusursuz olduğunu, satış işlemini yetkili şube müdürlerinin yaptığını, yanlış yapılan işlemlerin kendisinden saklandığını, 1998 Şubat ayında olaydan haberdar olduğunu, gerekli hukuki süreci başlattığını belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Birleşen dava davalısı ..., müvekkilinin art niyetli davranmadığını, bazı kurumların ve kalifiye olmayan elemanların hataları sonucu istenmeyen durumun oluştuğunu, ilgili tarihlerde ... ve ... Gümrüklerinde başka bir ihracat işi nedeniyle görevli bulunduğunu, bankanın akreditifin vadesi konusunda davacı kurumu uyarmadığını, son parti malın yüklemesinin akreditifin vadesinin bittiği fark edilmeden bir gün sonra yapıldığını, son parti sigara ihracının şube şefi ... ve takip memurları tarafından yapıldığını belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Birleşen dava davalısı ..., akreditif ve ihracat işlemleri konusunda önceden bilgisinin olmadığını, yetersiz sayı ve kapasitede personel ile işlerin yürütüldüğünü, bu şartlar altında akreditifin vadesinin bittiğinin farkedilemediğini, konşimento düzenlenmesinde kusuru olmadığını, alıcı firmaya 4.konşimentonun verildiğini bilmediğinden teminat mektuplarının firmaya iade edilmesi yönünde mahsup fişini imzaladığını, yönetmelik gereği bu tür işlemlerden sorumlu olmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Birleşen ... 9. Asliye Ticaret Mahkemesi"nin 2011/12 Esas sayılı dosyasında, davacı ... vekili, tüm araştırmalara rağmen yurt dışında kesin olarak varlığı tespit edilemeyen sanal bir şirket olan ... Ltd Şirketi adına davalının temsilci sıfatıyla işlem yapmak suretiyle müvekkilini dolandırdığını, esas dosyada alınan bilirkişi raporunda davalının ... Dış Tic. Ltd. Şti ile birlikte ihracat bedelinin 1.004.700 USD lık kısmından müteselsilen sorumlu olduğunun rapor edilmesi nedeniyle bu davanın açıldığını, davalının ... firmasına ait antetli kağıtları bizzat imzalayarak müvekkili ile irtibat kurduğunu, ... firmasına ihraç kaydı ile satılan sigaraların konteynır numaraları dahi değiştirilmeden gümrük sahasında iç piyasaya sürülmek üzere iken yakalandığı ve davalının iç dış fiyat farkından yararlanarak haksız kazanç elde etmek amacıyla yurt dışında hayali olarak kurduğu ... Firması isminden yararlandığı yönünde adli soruşturma raporları düzenlendiğini belirterek 1.004,700 USD nın 12.07.1997 tarihinden itibaren işleyecek ticari faiz ile birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Birleşen dava davalısı ... vekili, davanın zaman aşımına uğradığını, davacının kendi kusuruna dayanamayacağını, müvekkilinin sözleşmede taraf olmadığını, ... firmasının verdiği vekalete istinaden temsilci sıfatıyla işlemleri takip ettiğini, müvekkilinin ceza yargılamasında beraat ettiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, toplanan delillere göre, davalı ... limited şirketi ile davacı ..."in sigara ihracı konusunda anlaştıkları, ödemenin akreditif aracılığı ile yapılmasının kabul edildiği ve işlemi teminat altına almak için davalı ... Ltd Şti."nden çek alındığı, davalı ... tarafından teminat alınmak sureti ile gayri kabili rücu teyitli akreditifin açıldığı, ... Şubesinin muhabir banka, ... ... Şubesinin de ihbar ve teyit bankası olarak akreditifte yer aldığı, bu akreditife istinaden Tekel tarafından iki partide ihracat işlemlerinin yapıldığı ve paralarının tahsil edildiği, bu arada Türkiye"den yurt dışına çıkarılan bazı Tekel ürünü sigaralarının yurda tekrar giriş yaparak kaçak yoldan daha ucuza satıldığının ihbar edilmesi üzerine bu konuda soruşturmalar yapıldığı, Tekel idaresinin de bu durumdan haberdar olduğu, akreditifin vadesinin 08/07/1997 tarihi olarak değiştirildiğinin davalı ... tarafından Tekel idaresine bildirildiği, ... Dış Ticaret yetkilisi olan davalı ..."nun kendisine verilen vekaletnameye istinaden ..."in Türkiye"deki işlemlerini takip ettiği ve bu kapsamda Tekel İdaresine bazı başvurularının da bulunduğu, Tekel idaresinin akreditifin vadesinden sonra yüklemeyi gerçekleştirdiği ve sigaraların ihraç edildiği, ihraç işleminde 3 konşimento düzenlenmesi ve akreditifin banka tarafından ödenmesinden sonra ... Ltd Şti firmasının gümrükten sigaraları çekebileceği belirlenmiş iken, davacı ... İdaresinin 4. konşimentoyu da düzenlemesi nedeniyle davalı ... Ltd Şti."nin sigaraları gümrükten çektiği, davacı ... idaresinin bu durumu bildiği halde davalı ..."a başvurarak akreditif bedelini istediği, davalı ..."ın akreditifin süresinin geçtiğinden bahisle ödeme yapmadığı, bu arada ... Ltd. Şti."nin yetkilisinin Tekel idaresine başvurarak verdiği teminat çeklerini iade aldığı, akreditif konusunda kanunda düzenleme olmadığı, ... nun 500 sayılı yeknesak kurallarının 9. maddesine göre, akreditiften dolayı bankaların sorumlu olabilmesi için akreditifin vade süresine kadar bankaya ibrazının gerektiği, vadeden sonra yapılan teslimden dolayı bankanın sorumlu olamayacağı, davalılar ... ve ..."ın sözleşmenin kuruluşu aşamasında davacıya güven telkin etmelerinden söz edilemeyeceği, bankanın açtığı krediden dolayı teminatları aldığı, davalı ... Ltd. Şti."nin ... Adalarında kurulu ve mevcut olan bir şirket olup yetkili vekili aracılığı ile ilk duruşmadan evvel davayı kabul ettiği, akreditifin vadesi dolduğu halde davacının ihracatı gerçekleştiği, ihracat bedeli tahsil edilmediği halde teminat olarak alınan çeklerin davalı ..."e iade edildiği, davacı Tekelin bu ihracat işleminde basiretli bir tacir gibi hareket etmediği ve ihracat bedelinin tahsilini gerçekleştiremediği, kendi kusurunun olduğu, bu kusuru da kendi çalışanları aracılığı ile gerçekleştirdiği, davalı ... Dış Ticaret"in davacı ile davalı ... arasında yapılan ihracat sözleşmesinde yer almadığı, aracılıkta bulunmadığı, sadece akreditifin açılması için kendi kredi hesaplarının bloke edilmesine rıza gösterdiği, ... şirketinin Türkiye"deki işlemlerinde kendisine vekil olarak atadığı ..."nun Tekel ile ilişkiye girmesi ve imzalı belgeler sunarak bazı taleplerde bulunmasının ayrı bir kişilik olan ... Dış Ticaret limited şirketini ödenmeyen ihracat bedelinden dolayı sorumlu hale getirmeyeceği, davalı ... hakkındaki birleşen davada, davacının zararını sözleşmeye istinaden istediği, sözleşmenin gereği gibi yerine getirilmemesinden dolayı meydana gelen zararın 1997 yılında oluştuğu ve davacının en geç asıl davayı açtığı 18/06/1998 tarihinde zararını ve zararını meydana getirenleri bildiği, Borçlar Kanunu"nun 60. maddesi gereğince davacının zarara ıttıla tarihinden itibaren 1 yıl ve her halükarda 10 yıl içerisinde dava açması gerektiği, davacının en son 2008 yılına kadar bu davayı açması gerekirken, ... hakkında bu davayı 2011 yılında açtığı, Borçlar Kanunu"nun 134. maddesindeki zaman aşımının kesilmesi şartlarının bu olayda gerçekleşmediği, davalıların müteselsil sorumlu olmadıkları, müteselsil sorumluluktan dolayı zamanaşımı kesilmesinin haksız fiil sorumluluğunda söz konusu olacağı, Tekel idaresinin çalışanları hakkındaki birleşen davada sorumluluğunun ayrı hükümlere tabi olması ve bu davada değerlendirilmesinin yargılamayı daha da uzatacak olması nedeniyle tefrik edilmesi gerektiği gerekçesiyle davalı ... hakkında davanın kabulüne, davalı bankalar ve davalı ... limited şirketi yönünden açılan davanın reddine, davalı ... hakkında açılan birleşen ... 9. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2011/12 Esas sayılı dosyasının zamanaşımı nedeniyle reddine, Tekel çalışanları hakkında açılan birleşen ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2001/378 Esas sayılı dosyasının bu dava dosyasından tefriki ile başka esasa kaydına karar verilmiş, hüküm davacı vekili ile davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Davacı vekilinin temyiz dilekçesine cevap veren davalı ... vekili, hükme yönelik temyiz itirazlarını da temyize cevap dilekçesinde bildirmiş ve böylece katılma yoluyla hükmü temyiz etmiş ise de, dilekçesi temyiz defterine kayıtlı olmadığı gibi temyiz harcı da ikmal edilmediğinden davalı ... vekilinin temyiz isteminin reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Kararı temyiz eden davacı vekili yönünden, dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davacı vekilinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda 1 nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ... vekilinin temyiz isteminin reddine, 2 nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz eden davacıdan alınmasına, 11.02.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.