MAHKEMESİ :İş Mahkemesi Sıfatıyla)



1. Taraflar arasındaki “işçilik alacakları” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Karacabey 1. Asliye Hukuk Mahkemesince (İş Mahkemesi Sıfatıyla) verilen davanın kabulüne ilişkin karar davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 22. Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonunda bozulmuş, Mahkemece Özel Daire bozma kararına karşı direnilmiştir.
2. Direnme kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:


I. YARGILAMA SÜRECİ
Davacı İstemi:
4. Davacı vekili 01.04.2013 tarihli dava dilekçesinde; müvekkilinin asıl işveren davalı ... Bakanlığına bağlı Karacabey Devlet Hastanesinde temizlik işini alan alt işverenlerde işyeri devri kapsamında fiilen ve kesintisiz olarak asgari ücret ile 07.02.1999-30.12.2010 tarihleri arası çalıştığını, iş sözleşmesinin emeklilik nedeniyle sona erdiğini ileri sürerek kıdem tazminatı ile yıllık izin alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabı:
5. Davalı ... (davalı İdare/Bakanlık) vekili 25.04.2013 tarihli cevap dilekçesinde; müvekkilinin taraf sıfatının bulunmadığını belirterek davanın isimleri belirtilen ...., Kartem Madencilik Tic. Ltd. Şti., Alnıaçık Eğl. Hizm. Fırın İşi. Temz. Taah. Tic. Ltd. Şti., Ön Asya İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti., Özer Mak. Temz. Sağl. Elek. Nakl. Bil. San. Tic. Ltd. Şti. ve Öz Görkem Temz. Pey. Hiz. Tur. Bil. Öz. Sağ. Hizm. Yemek Ur. San. Tic. Ltd. Şti.’ye ihbarının sağlanmasını, yazılı adreslere tebliğin gerçekleşmemesi hâlinde ilgili ticaret sicil müdürlüğünden adreslerinin celp edilerek davanın ihbarının sağlanmasını, haksız açılan davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
6. İhbar olunan Alnıaçık Fırın İşl. Oto. Tem. İnş. Hayv. Taah. Tic. Ltd. Şti. vekili davanın reddine karar verilmesini; ihbar olunan Öz Hilal İnş. Tem. Güv. Tur. Peynak. Tahm. Tah. Gıda Mad. Yemek San. Tic. Ltd. Şti. ise davanın ihbarında hukuki yarar bulunmadığını beyan etmişlerdir.
Mahkeme Kararı:
7. Karacabey 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin (İş Mahkemesi Sıfatıyla) 12.03.2014 tarihli ve 2013/131 E., 2014/136 K. sayılı kararı ile; davacının kıdem tazminatına ve yıllık izin ücretine hak kazandığı, davalı vekilinin cevap dilekçesi ve bilirkişi raporuna karşı beyanlarını bildirir dilekçe ile tüm alt işverenlere davanın ihbarı talebinde bulunması nedeniyle 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 62. maddesi gereğince dava ve cevap dilekçesi ile bilirkişi raporu, duruşma gününü gösterir davetiye ile bildirilen alt işverenlere tebliğe çıkarıldığı, usulüne uygun davetiye tebliğine rağmen ihbar olunan Kar-Tem ve Alnıaçık Ltd. Şti.’nin duruşmaya katılmadığı, diğer alt işverenlere ise adres yetersiz olduğundan tebligat yapılamadığı, davanın ihbarı sebebiyle yargılamanın bir başka güne bırakılamayacağı hükmü dikkate alınarak adres tespiti cihetine gidilmediği, aynı celsede davanın esası hakkında karar verildiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Özel Daire Bozma Kararı:
8. Karacabey 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin (İş Mahkemesi Sıfatıyla) yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
9. Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesinin 13.11.2014 tarihli ve 2014/11835 E., 2014/20902 K. sayılı kararı ile;
“…Davalı Bakanlık vekilinin cevap dilekçesindeki ihbar talebi üzerine davacının çalıştığı, ihale ile hastane temizlik işini alan şirketlere dava ihbar edilmiş, bu şirketlerden Alnıaçık, Öz Hilal ve Kartem Şirketlerine çıkarılan tebligatlar usulüne uygun tebliğ edilmiş ancak ihbar olunan diğer üç şirkete çıkarılan tebligatların tebliğ edilmeden iade edilmiştir. Mahkemece tebligat yapılamayan şirketlerin adreslerini Ticaret Sicil Memurluğundan sorduğu halde gelen yazı cevabındaki adreslere tebligat yapmadan HMK’ nun 62/2. maddesindeki “Davanın ihbarı sebebiyle yargılama bir başka güne bırakılamaz” hükmü dikkate alınarak karar verilmiştir.
Yapılacak iş, dava kendisine ihbar olunan ancak tebligat yapılamayan şirketlerin ilgili Ticaret Sicil Memurluklarından tespit edilen adreslerine, davanın ihbarını sağlayarak usuli eksikliği tamamladıktan sonra delil bildirildiği taktirde dava konusu alacaklar bakımından değerlendirmektir.
O halde davalı vekilinin bu yönlere ilişkin temyiz itirazları kabul edilmeli ve karar bozulmalıdır…”
gerekçesiyle karar bozulmuştur.
Direnme Kararı:
10. Karacabey 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin (İş Mahkemesi Sıfatıyla) 18.02.2015 tarihli ve 2014/1003 E., 2015/118 K. sayılı kararı ile; önceki gerekçeler genişletilmek suretiyle direnme kararı verilmiştir.
Direnme Kararının Temyizi:
11. Direnme kararı süresi içinde davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.

II. UYUŞMAZLIK
12. Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; somut olayda davalı Bakanlık tarafından hizmet alımı suretiyle iş üstlenen yüklenicilere davanın ihbar edilmesine ilişkin dilekçenin tüm şirketlere tebliğ sağlanıp tebliğ edildiğine dair tebligat parçalarının eksiksiz temin edilmesinin gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.

III. GEREKÇE
13. Görülmekte (derdest) olan davanın taraflarından birinin, üçüncü bir kişiye bu davayı haber vermesine ve üçüncü kişiden bu davada kendisine yardım etmesini istemesine davanın ihbarı (duyurulması) denir.
14. Davanın ihbarının iki amacı vardır: Davanın ihbarının usul hukuku bakımından amacı, dava kendisine ihbar edilen üçüncü kişinin, davaya katılarak davayı ihbar eden tarafa yardım etmesinin sağlanmasıdır.
15. Bu yardım da, iki şekilde olur: Üçüncü kişi davaya (ferî) müdahale edebilir ya da dava kendisine ihbar edilen üçüncü kişi, davada ihbar eden tarafı temsil edebilir.
16. Davanın ihbarının maddi hukuk bakımından amacı ise, davayı ihbar eden tarafın, davayı kaybetmesi hâlinde üçüncü kişiye karşı açacağı rücu davasında (veya üçüncü kişinin ihbar eden tarafa karşı açacağı tazminat davasında) hakkını daha emin (güvenli) biçimde ileri sürebilmesidir (Kuru, B.: Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. Baskı, C: IV, 2001, s. 3515 vd).
17. Davanın ihbarı ve şartları 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK/6100 sayılı Kanun) 61. maddesinde düzenlenmiştir.
Buna göre; “(1) Taraflardan biri davayı kaybettiği takdirde, üçüncü kişiye veya üçüncü kişinin kendisine rücu edeceğini düşünüyorsa, tahkikat sonuçlanıncaya kadar davayı üçüncü kişiye ihbar edebilir.
(2) Dava kendisine ihbar edilen kişinin de aynı şartlarda bir başkasına ihbarda bulunması mümkündür ve bu şekilde ihbar tevali ettirilebilir.”.
18. Davanın ihbar edilebilmesi için bazı şekli unsurların bulunması gerekmektedir. Bunlardan birincisi, açılmış ve görülmekte olan (derdest) bir davanın mevcut olmasıdır. Özel durumlar bir tarafa bırakılırsa, davanın ihbarından söz edilebilmesi için eşyanın tabiatı gereği her şeyden önce, ortada ihbar edilebilecek bir davanın mevcut olması gerekir. Bunun yanında, davanın ihbar edileceği üçüncü kişinin dava ehliyetine sahip olması, ayrıca görülmekte olan davanın taraflarına nazaran “üçüncü kişi” durumunda bulunması, davanın ihbarının diğer usuli şartlarıdır. Şüphesiz bütün bunların yanında, ihbarı haklı kılan bir “ihbar sebebi”nin, diğer bir ifadeyle, hukuki yararın da mevcut olması gerekir (Atalı, M.: Medeni Usul Hukukunda Davanın İhbarı, Ankara 2007, s. 71).
19. 6100 sayılı HMK’nın “İhbarın şekli” başlıklı 62. maddesine göre, “(1) İhbar yazılı olarak yapılır; ihbar sebebinin gerekçeleriyle birlikte açıklanması ve yargılamanın hangi aşamada bulunduğunun belirtilmesi gerekir.
(2) Davanın ihbarı sebebiyle yargılama bir başka güne bırakılamaz ve ihbarın tevali etmesi gibi zorunlu olan durumlar dışında süre verilemez.”.
20. Bu düzenlemeler karşısında davanın ihbarının yazılı yapılması gerektiği, bunun dışında bir sınırlama bulunmadığı görülmüştür. Ayrıca gerek kötü niyetli davranışların önüne geçebilmek gerekse ihbar edilen üçüncü kişinin doğru ve sağlıklı karar vermesini sağlayabilmek için, ihbar sebebinin ve yargılamanın bulunduğu aşamanın açıkça belirtilmesi de maddede vurgulanmıştır.
21. Maddenin ikinci fıkrasında ise, davanın ihbarı ile yargılamanın başka bir güne bırakılamayacağı açıkça öngörülerek, yargılamanın gereksiz uzaması ve kötü niyetli ihbarda bulunulmasının da önüne geçilmeye çalışılmıştır. Ancak, ihbarın tevalisi gibi zorunlu hâllerde bir süre verilerek yargılamanın başka güne bırakılması kabul edilmiştir.
22. Davanın ihbarı mahkeme aracılığı ile yapılabileceği gibi mahkeme dışı vasıtalarla da yapılması mümkündür. Davanın ihbarını mahkeme aracılığı ile isteyen taraf dilekçe ile mahkemeye başvurmalıdır. Mahkeme, davanın ihbarına ilişkin dilekçenin üçüncü kişiye tebliği için davanın ihbar şartlarının bulunup bulunmadığını inceleyemeyeceği gibi ihbar talebinin reddine ya da kabulüne de karar vermemelidir.
23. Yukarıda açıklanan bu maddi ve hukuki olgular ışığında somut olay değerlendirildiğinde; davalı ... vekili cevap dilekçesinde isimlerini ve adreslerini bildirdiği dava dışı yüklenici şirketlere davanın ihbarını talep etmiştir.
24. Mahkemece adresleri bildirilen bu şirketlere çıkarılan tebligatlardan Öz Görkem Temz. Pey. Hizm. Ltd. Şti., Ön Asya İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. ile Özer Mak. Tem. Sağ. Elek. Nakl. Bil. San. Tic. Ltd. Şti.’ye tebligat yapılamadığı, diğer şirketlere ise tebliğ edildiği görülmüştür.
25. Mahkemece bilirkişi raporu aldırılmış, davacı vekili ıslah talebinde bulunmuştur.
26. Davalı vekilinin katılmadığı 12.02.2014 tarihli duruşmada davacı vekili ıslah dilekçesi tebliğ edilemeyen ihbar olunan şirketlerin kayıtlı bulunduğu ticaret ve sanayi odalarına müzekkere yazılarak son adreslerinin sorulmasını, adres bildirildiği takdirde duruşma günü beklenilmeksizin ıslah dilekçesinin tebliğ edilmesini talep etmiş, mahkemece bu beyan dikkate alınarak tebligat yapılamayan yukarıda isimleri belirtilen şirketlerin adreslerinin tespiti için yazılan müzekkere cevapları dosya arasına alınmıştır.
27. Takip eden 12.03.2014 tarihli duruşmaya da davalı vekili katılmamıştır. Davacı vekili ise dosyanın tekemmül ettiğini, sadece davanın ihbarı konusunda uzadığını, ihbarın da davalıyla ihbar olunanlar arasında bir mesele olup dava ile doğrudan bağlantılı olmadığını beyan etmesi üzerine mahkemece aynı duruşmada verilen ara karar ile dosyanın karar aşamasına gelmiş olması nedeniyle davanın ihbar edilenlere tebliğ edilmesinden vazgeçilmesine karar verilerek aynı duruşmada esasa ilişkin hüküm kurulmuştur.
28. Yukarıda ayrıntılı olarak izah edildiği üzere, 6100 sayılı HMK’nın 62. maddesinde belirtildiği gibi davanın ihbarı ile yargılamanın başka bir güne bırakılamayacağı ve ihbarın mahkeme dışı vasıtalarla da yapılabileceği dikkate alındığında mahkemece, bildirilen adresler esas alınarak ihbar dilekçesinin tebliğe çıkarılması ile yetinilmesi yerindedir.
29. O hâlde açıklanan bu nedenlerle yerel mahkeme kararı usul ve yasaya uygun olup direnme kararı yerindedir.
30. Ne var ki, işin esasına ilişkin temyiz incelemesi yapılmadığından dosyanın Özel Daireye gönderilmesi gerekir.

IV. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
Direnme uygun bulunduğundan davalı ... vekilinin işin esasına ilişkin diğer temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE,
Karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 01.07.2020 tarihinde oy birliği ile ve kesin olarak karar verildi.