MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki menfi tespit davasının bozma kararına uyularak yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
-K A R A R-
Davacı vekili, müvekkilinin su tesisatçısı olarak davalı kooperatiften hak ediş karşılığı daire alan..."dan üyelik hakkını devraldığını ve bu devrin kooperatif tarafından kabul edilerek, daireye ilişkin borcunun olmadığına dair kooperatif başkanınca da yazılı belge verildiğini, müvekkilinin uzun yıllar dairede oturduğunu, kendisinden bir bedel ya da arsa talep edilmediğini, ... yıl sonra müvekkiline borç çıkarılmasının iyi niyetle bağdaşmadığını, kooperatifte devamlılığın esas olduğunu, hak ediş karşılığı alınan evin..."dan borçsuz ve anahtar teslimi şeklinde alındığını ileri sürerek, davalı kooperatife borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacının üyelik devri ile üyelikten doğan daire hakkını eski başkan..." dan devraldığını,..."ın kendini arsa karşılığı üye yaptığını, ancak üyelik aidatı, birikmiş toplu para veya bir arsa devretmediğini, davacının ileri sürdüğü ... karşılığı sözleşme ve buna karşılık daire alındığına dair hiçbir kayıt ve belgenin söz konusu olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, davanın reddine dair kararın, davacı vekili tarafından temyizi üzerine, Dairemizin ......2011 tarih ve 2877 E, 1963 K sayılı kararı ile davacının diğer temyiz itirazlarının reddi ile davacının menfi tespit istemi konusunda karar verilmesi gerekirken miktar itibariyle müspet tespit şeklinde ve denetime elverişli olmayan bilirkişi raporuna dayalı olarak hüküm kurulmasının doğru olmadığı gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir. Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, davacının davalı kooperatifin daha önceki üyesi..."un,..."un da..."ın hissesini devraldığı, ancak bu hisse devrinden sonra davalı kooperatife hiçbir aidat ödemesinde bulunmadığı, davacının hissesini devraldığı..."un ve onun hissesini devraldığı..."ın kooperatife karşı arsa edim borcunu yerine getirdiğinin davacı tarafça ispat edilemediği, Tapu Sicil Müdürlüğü"ne bu konuda yazılan müzekkereye de olumsuz cevap verildiği, bu üyeliği davacıya devreden önceki üyeler... ile..."ın da bu üyelik için kooperatife bir ödemelerinin bulunmadığı, davacının üyeliği devraldığı..."un davalı kooperatif inşaatları için sıhhi tesisat işleri yaptığına, yapmışsa bu ... sebebiyle kooperatiften hak ediş alacağı olduğuna, üyeliğin bu ... karşılığı verildiğine dair dosyada ve kooperatif kayıtlarında yeterli delilin bulunmadığı, Kooperatifler Kanunu"nun .... maddesi gereğince üyelerin hak ve borçlarda eşit olması gerektiğinden davacının da diğer üyeler gibi aidat ve varsa gecikme faizi ödemesi gerektiği, davacının, davalı kooperatife üyeliğinden dolayı dava tarihi itibariyle ....821,00 TL aidat, 112.999,65 TL de gecikme faizi borcunun bulunduğu gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava, menfi tespit istemine ilişkindir. Davacı tarafça, su tesisatçısı olan ve hak ediş karşılığı üye yapılan dava dışı..."a ait üyeliği devraldığı iddia edilmiş ve dosya kapsamından da bu üyeliğin dava dışı... tarafından ..."a devredildiği anlaşılmıştır. İşbu davada verilecek karar, kooperatif hissesini devrettiği ileri sürülen dava dışı... ve..."un hukukunu etkileyecektir. Anılan kişilerin yokluğunda görülen davada verilen kararın onlara karşı infaz edilmesi olanağı bulunmamaktadır. Davada taraf olmayanın durumu tartışılarak onun leh veya aleyhine bir karar verilemez. Bu durumda, davacıya öncelikle... ile..."a dava açması için süre verilmesi, açtığında bu dosya ile birleştirilmesi ve... ile..."un varsa savunmaları ve delillerinin birlikte değerlendirilmesi gerekir.
Dava dışı... ve... aleyhine dava açılıp bu dosya ile birleştirilmesi sağlandıktan sonra;
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun .... maddesi hükmü uyarınca, ortaklar hak ve yükümlülüklerde eşit konumdadırlar. Yönetim kurulu bu ilkenin dışına çıkmak istediği takdirde, bu hususu, genel kurul gündemine alarak, genel kurulun tartışmasına açıkça sunması gerekmekte veya genel kurulun yapılan uygulamayı açıkça ya da zımnen benimsemesi icap etmektedir. Bu nedenle, sabit ve peşin bedel ödemek suretiyle ortaklığa alınmadaki bu usule uyulmamışsa, böyle bir ortağın (devam eden inşaatların finansmanına katılımı için) üyelik aidat yükümlülüğü devam eder. Açıklanan usule uyulmuşsa, ortaklığa alınmadaki bu farklılık, ortaklığa alındıktan sonra üyelik aidatı istenmesini mümkün kılmaz ise de kooperatifin amacına ulaşıncaya kadar yapılan genel yönetim ve alt yapı giderlerinden ortağın sorumluluğu devam eder. Genel kurulca açık yetki verilmedikçe ya da benimsenmedikçe 1163 sayılı Kanun"un .... maddesine aykırı şekilde yönetim kurulunun diğer ortaklardan farklı statüde ortaklığa kabul kararı vermesine veya akçalı konularda bir ortağı farklı statüde konumlandırmasına geçerli hukuki sonuç bağlanamaz. Öte yandan, davacıya üyeliği devreden kişinin peşin bedelli ortak olduğunun belirlenmesi halinde, davacının da peşin bedelli ortak olarak kabul edileceği tartışmasızdır. Anılan genel kurul kararının peşin bedelli ortaklık tesis eden bir karar olmadığı sonucuna varılması halinde,...,... ya da davacıdan uzunca bir süre inşaat finansmanı için aidat istenilmemiş ise, bilançolarda, hesap cetvellerinde, faaliyet raporlarında, genel kurullarda ve üye kayıt defterlerinde; bu yönde bir borç kaydı yer almamışsa, davacının peşin bedelli ortak olduğunun kooperatifçe zımnen benimsendiği ve sadece genel yönetim ve altyapı giderlerinden sorumlu olduğunun kabulü gerekir. Diğer yandan, anasözleşmenin .../.... maddesi uyarınca devir halinde eski ortağın kooperatife olan yükümlülükleri yeni ortağa geçer.
Bu durumda, mahkemece, kooperatif konusunda uzman yeni bir bilirkişi ya da kurulu aracılığıyla kooperatif defter, kayıt ve belgeleri, genel kurul tutanakları üzerinde inceleme yaptırılarak, üyelikleri devreden... ile..."un üyeliklerinin ne şekilde oluştuğu,..."ın ya da..."un üyeliğinin normal statüde ya da peşin bedelli üyelikten hangisi olduğu,... tarafından bu üyeliklere karşılık arsa devri yapılıp yapılmadığı, üyeliğini..."a devreden..."ın ya da sonradan... ile davacının bu ilkelere uygun olarak zımnen ya da genel kurul kararı ile peşin bedelli üye (sadece arsa devri karşılığında bir üye) yapılıp yapılmadığı üzerinde durularak, davacının zımnen ya da genel kurul kararı ile peşin ödemeli ortak mı, normal statülü ortak mı olduğunun belirlenmesi, yapılacak tespite göre kooperatife karşı üyeliğin türünün gerektirdiği parasal ya da ayni (arsa payı) yükümlülüklerini tam olarak yerine getirip getirmediği hususlarında rapor alınıp, bu ilkeler ve açıklamalar çerçevesinde sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, yetersiz incelemeye dayalı bilirkişi raporu esas alınarak hüküm kurulması doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren ... gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 01...2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi