MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.
KARAR
Davacı, davalının kendisinden 23.01.2005 tarihinde pazarlıkla yedi adet sığır aldığını, bedeli olan 10.000,00-TL yi ödemediğini, davalı ve arkadaşları hakkında, Asliye Ceza Mahkemesi"nce ceza yargılaması başlatıldığını, yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle; suç tarihinden itibaren yedi buçuk yılı aşkın bir zaman geçmiş olduğundan, dava zamanaşımı yönünden düşürüldüğünü belirterek. davalının 2005 yılında satın aldığı 7 adet tosunun bedeli olan alacağı 10.000,00-TL nin, borcun doğum tarihinden bu yana, yasal mevduata uygulanan en yüksek faiz üzerinden hesaplanarak, faiziyle birlikte tarafına verilmesini talep etmiştir.
Davalı, davacı ile bir ticari ilişkisi olmadığını, davalıyı mağdur eden sanığın ... ... olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir.
1-6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile usul hukukumuzda ilk derece yargılamasının beş temel aşamadan oluşması öngörülmüştür. Bunlar sırası ile, dilekçelerin karşılıklı verilmesi, ön inceleme, tahkikat, sözlü yargılama ve hükümdür. Bu aşamalar içinde yeni olan ise ön inceleme aşamasıdır. HMK’nın “ön incelemenin kapsamı” başlıklı 137. maddesinde “dilekçelerin karşılıklı verilmesinden sonra ön inceleme yapılacağı, 138. maddesi dikkate alınarak öncelikle dava şartları ve ilk itirazlar hakkında dosya üzerinden karar verileceği, gerektiği takdirde bu konuda karar verilmeden önce, tarafların ön inceleme duruşmasında dinlenebileceği, ön inceleme duruşmasında tarafların iddia ve savunmaları çerçevesinde uyuşmazlık konularını tam olarak belirleyebileceği, hazırlık işlemleri ile tarafların delillerini sunmaları ve delillerin toplanması için gereken işlemleri yapacağı, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği davalarda onları sulhe veya arabuluculuğa teşvik edeceği ve bu hususların tutanağa geçirileceği belirtilmiştir. Ön inceleme tamamlanmadan ve gerekli kararlar alınmadan tahkikata geçilemez ve tahkikat için duruşma günü verilemez (md. 137/2, md 320/3). “Ön inceleme duruşmasında, taraflara dilekçelerinde gösterdikleri, ancak henüz sunmadıkları belgeleri mahkemeye sunmaları veya başka yerden getirtilecek belgelerin getirtilebilmesi amacıyla gereken açıklamayı yapmaları için iki haftalık kesin süre verilir. Bu hususların verilen kesin süre içinde tam olarak yerine getirilmemesi hâlinde, o delile dayanmaktan vazgeçilmiş sayılmasına karar verilir(HMK m.140/5). Taraflar, Kanunda belirtilen süreden sonra delil gösteremezler ise de bir delilin sonradan ileri sürülmesi yargılamayı geciktirme amacı taşımıyorsa veya süresinde ileri sürülememesi ilgili tarafın kusurundan kaynaklanmıyorsa, mahkeme o delilin sonradan gösterilmesine izin verebilir (HMK m.145). Bununla birlikte HMK"nın 27. maddesinde belirtildiği üzere davanın taraflarının, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakları mevcut olup, bu hak çerçevesinde tarafların açıklama ve ispat hakkını kullanabilmeleri gerekmektedir. Somut olayda, Mahkemece, öninceleme duruşmasında dava şartları ve ilk itirazlar incelenmiş, tarafların sulhe teşvik edildiği tutanağa bağlanarak tahkikat duruşması açılmışsa da, yazılı yargılama usulüne tabi davada dilekçelerin teatisinden sonra yapılan öninceleme duruşmasında davacıya delillerini bildirmesi için kesin süre de verilmemiştir (HMK m.140/5). Yukarıda açıklanan düzenlemeler ve içtihatlar ışığında somut olay değerlendirildiğinde, usule aykırı olarak öninceleme duruşmasında taraflara, başkaca delilleri varsa ibraz etmeleri veya açıklamada bulunmaları içir 2 haftalık kesin süre verilmesi gerektiği, ancak mahkemenin, yasanın amir hükmüne uymaması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.
2-Bozma nedenine göre davacının temyiz itirazlarının incelenmesine bu aşamada gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, 2. bentte açıklanan nedenle davacının sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, HUMK’nun 440/III-1 maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 25/06/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.