Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi
No : 2016/629-2020/383

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozmaya uyarak ilâmında belirtildiği şekilde isteğin reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi olup anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Hizmet tespiti davalarının amacı, hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunmasıdır. Hizmet akdine dayalı çalışma olgusunun ispatında delil sınırlandırması yoksa da davacının Kurum sicil dosyası, işyeri özlük dosyası temin edilip işyerinin Kanunun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlendikten sonra iddia edilen çalışmanın başlangıç ve bitiş tarihleri, hangi işyerinde ne iş yapıldığı, işyerinin kapsam, kapasite ve niteliği, prime esas kazanca tabi ücretin ne olduğu, çalışmanın sürekli, kesintili, mevsimlik olup olmadığı eksiksiz bir şekilde açıklığa kavuşturulmalıdır.
Taraf tanıklarının sözleri değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren ve işçiyle, işyeriyle ilişkileri, bazen uzun yılları kapsayan bilgilerin insan hafızasında yıllarca eksiksiz nasıl taşınabileceği düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça işyerinin müdür, amir, şef, ustabaşı ve postabaşı gibi görevlileri ve o işyerinde çalışan öteki kişiler ile o işyerine komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar dahi dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
Eldeki dosyada davacı, davalı işyeri nezdinde 15/01/2003-15/11/2011 tarihleri arasında geçen hizmetinin tespitine karar verilmesini istemiştir. Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan araştırma ve inceleme neticesi “davacının davasının reddine,” karar verilmiş ise de Mahkemece bozma gerekleri yerine getirilmeden bu sonuca ulaşılmıştır. Yargıtayın bozma kararına uyan mahkeme artık bozma kararı gereğince işlem yapmak ve hüküm vermek zorundadır. Çünkü, mahkemenin bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli müktesep hak doğmuştur. (09/05/1960 gün ve 21/9 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı). Gerçekten, uyulmasına karar verilen bozma ilamında “et kesim ve dağıtım işyerinde davacının çalışmasını bilebilecek kişiler tespit edilerek tanık olarak dinlenilmesi, davacıdan hayvanları teslim ettiği yerler sorularak o yerlerde çalışanlar resen tespit edilerek tanık sıfatıyla beyanlarına başvurulması gerektiği” belirtilmiş ise de Mahkemece davacının bir dönem çalışmalarını doğrulayan, ancak ihtilaf konusu tüm dönemde bilgi ve görgü sahibi olmayan et kesim ve dağıtım işyerinde, veterinerlik işinde çalışan bir kaç tanık beyanı ile yetinilerek yazılı şekilde kurulan hüküm hatalı olmuştur.
Yapılacak iş, davacının davalıya ait besihanede büyükbaş hayvanların bakım işini de yaptığı iddia edildiğinden işyeri kayıt ve belgeleri üzerinde yapılacak inceleme neticesi fatura ve belgelerde davalı ile alım satım ilişkisi içerisinde bulunduğu anlaşılan yem ihtiyacının karşılandığı firmalar ile et kesim ve dağıtımı işi yapan firmalar tespit edilmeli, Kurumdan sorulmak suretiyle veya zabıta araştırması ile bu firmaların davacının çalışmasını bilebilecek nitelikteki işyeri sahipleri ve çalışanları tespit edilmeli, yine davalı besihane işyerine komşu bahçe, tarla veya çiftliklerde benzer işi yapan işlerle uğraşan işverenler veya bu işverenlerin resmi kayıtlarına geçmiş diğer çalışanlar ile ihtilaflı dönemde görev yapmış muhtar ve azaları tespit edilmeli ve tespit edilecek bu kişilerin duruşmalarda tanık olarak beyanlarına başvurulmalı, gerektiğinde davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp araştırma genişletilerek tüm deliller birlikte değerlendirilip sonucuna göre karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, Mahkemece eksik inceleme ve araştırma neticesi yazılı şekilde kurulan hüküm, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle temyiz edilen hükmün BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 15/04/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.