MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi


Taraflar arasında görülen kayıt kabul davası sonucunda verilen hükmün bozulmasına ilişkin Dairemizin ........2012 gün ve 5863 Esas, 7687 Karar sayılı ilamının karar düzeltme yoluyla incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, dosya incelendi, gereği görüşüldü:
- KARAR -
Davacı vekili, müvekkili bankanın müflis şirkete genel kredi sözleşmesi ve teminat sözleşmelerine istinaden kullandırılan kredilerden kaynaklanan ....115.245,77 TL nakit alacağı ile müflis lehine muhtelif muhataplara verilen ....200.571,00 TL mer"i teminat mektubu tutarı ve 191.000,00 TL müflise verilen çek yapraklarının bankaca garanti edilen tutarı olmak üzere ....391.571,00 TL gayri nakit alacaklarının bulunduğunu, iflas tarihi itibariyle ....506.816,77 TL toplam alacağın masaya kayıt ve kabulüne ilişkin yaptıkları talebin hiç bir gerekçe gösterilmeksizin iflas masasınca reddedildiğini ileri sürerek, alacaklarının tamamının iflas masasına kayıt kabulünü talep ve dava etmiştir.
Davalı iflas idaresi vekili, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, davacı bankanın iflas tarihi itibariyle müflis şirketten ....606.003,... TL nakit alacağı ile mer"i teminat mektubu bedeli olarak ....200.571,00 TL gayrı nakit alacağının bulunduğu gerekçesiyle, davanın kısmen kabulü ile ....606.003,... TL davacı alacağının davalı müflisin iflas masasının .... sırasına ve davacının mer"i teminat mektubu bedeli olarak ....200.571,00 TL"nin de şarta bağlı alacak olarak depo edilmesi kaydı ile sıra cetveline kayıt ve kabulüne dair verilen karar, taraf vekillerinin temyiz istemi üzerine, Dairemizin ........2012 tarih ve 2012/5863 E, 7687 K sayılı ilamı ile davalı vekilinin tüm, davacı vekilinin diğer temyiz itirazları reddedilerek, teminat mektupları ile ilgili alacağa ödendiği tarihlerden itibaren temerrüt faizi uygulanmak suretiyle hesaplama yapılması için bilirkişiden ek rapor alınması ve kayıt kabul davası olan bu davada vekalet ücretinin maktu olarak belirlenmesi gerektiği belirtilerek davacı yararına bozulmuştur.
Bu kez, davacı vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
Mülga 3167 sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun’un, ‘Bankanın Sorumlu Olduğu Miktar’ başlıklı .... maddesinde;
“Muhatap banka, süresinde ibraz edilen çekin karşılığının bulunmaması halinde her çek yaprağı için üçyüzmilyon liraya kadar ve kısmen karşılığının bulunması halinde ise bu miktarı her çek yaprağı için üçyüzmilyon liraya tamamlayacak biçimde ödeme yapmakla yükümlüdür. Bu husus, hesap sahibi ile muhatap banka arasında çek defterinin teslimi sırasında yapılmış olan dönülemeyecek bir gayri nakdi kredi sözleşmesi hükmündedir.
Yukarıda belirtilen sorumluluk miktarı, Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı"nca yayımlanan toptan eşya fiyatları yıllık endeksindeki değişmeler göz önünde tutularak Türkiye
Cumhuriyet Merkez ... tarafından her yıl Ocak ayında belirlenir ve Resmi Gazete"de yayımlanır.” hükmüne yer verilmiştir.
Bahsi geçen madde ile bankanın karşılıksız çıkan her çek yaprağı için sorumlu olduğu miktar belirlenmiştir.
Aynı Kanun’un ‘İbraz ve Ödeme’ başlıklı .... maddesinde ise;
“Çek hesabı açılan bankaya muhatap banka denir.
Koşullarına uygun ve karşılığı var olan çek, muhatap bankanın herhangi bir şubesine ibraz edildiğinde hamilin vergi kimlik numarası saptandıktan sonra ödenir. Ancak, çek hesabı açılmış olan şube dışında herhangi bir şubeye ibraz edilen çek, o şubece karşılığı sorulmak suretiyle ödenir.
Çekin karşılığının tamamen veya kısmen bulunmaması halinde bankanın ödeme yükümlülüğü, ... uncu maddede belirlenen sorumluluk miktarı saklı kalmak üzere, çek hesabında bulunan miktarla sınırlıdır. ... uncu maddede belirlenen miktar dahil olmak üzere kısmi ödeme halinde, çekin ön ve arka yüzünün onaylı fotokopisi ücretsiz olarak hamile verilir. Çek hamili, bu fotokopiyle müracaat borçlularına veya kambiyo senetleri hakkındaki takip usullerine başvurabileceği gibi; Cumhuriyet savcılığına şikayette bulunurken dilekçesine bu fotokopiyi ekleyebilir ve bunu ... daireleri ile mahkemelerde ispat aracı olarak kullanabilir. Mahkeme veya ... dairesinin istemi halinde çekin aslı bu mercilere gönderilir.” düzenlemesine yer verilmiştir. Bu Kanun, ........2009 tarih ve 27438 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanan ........2009 tarih ve 5941 sayılı Çek Kanunu"nun .... maddesiyle yürürlükten kaldırılmış olup "İbraz, Ödeme, Çekin Karşılıksız Olduğunun Tespiti ve Gecikme Cezası" başlıklı .... maddesi ile de aynı nitelikte hüküm konulmuştur.
Madde içeriğinden de açıkça anlaşılacağı üzere, bankadan ....madde gereğince sorumlu olduğu miktarın çek hamili tarafından talep edilebilmesi için öncelikle çek yapraklarının asıllarının muhatap bankaya teslim edilmesi, oradan alınacak onaylı fotokopi ile hamilin diğer yapacağı işlemleri yapması gerekmektedir.
Burada çek asıllarının muhatap bankaya (davacıya) teslim edilip edilmediği olgusunun kimin tarafından ispatlanması gerektiği, öteki deyişle ispat yükünün kime ait olduğu üzerinde durulmalıdır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK)’nın ‘İspat Yükü’ başlıklı 190.maddesinde;
“İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.” hükmüne yer verilmiştir.
Çek asıllarının muhatap bankaya teslim edilmesi vakıasının davacı lehine hak doğuracağı açıktır.
Bu durumda, davacının .... madde kapsamında sorumluluk bedelinin kayıt ve kabulünü talep edebilmesi için çek asıllarının hamiller tarafından muhatap bankaya (davacıya) teslim edildiğini kanıtlaması gerekir.
Bu durumda, mahkemece belirtilen hususlar çerçevesinde çek asıllarının hamillerce bankaya bırakılarak kısmi ödemenin talep edilmesi halinde bankanın ödeme yükümlülüğünün bulunduğu, bu şartların oluşmaması durumunda ise ödeme yükümlülüğünün bulunmadığı ve doğmadığı gözetilmelidir.
Bu sorumluluk bankanın şahsî sorumluluğu niteliğindedir. Ödeme yükümlülüğü bankaya yasayla verildiğine göre bu borç bankanın borcu olup, keşideci davalı ile banka arasındaki sözleşmede açık bir düzenleme bulunmaması halinde davacının davalı keşideciye rücû imkânı bulunmamaktadır. Kredi sözleşmesinde rücua ilişkin bir düzenleme bulunduğu iddia ve ispat edilmemiştir.
Taraflar arasındaki genel kredi ve teminat sözleşmesinde, davacı bankaya rücu hakkı veren bir hüküm bulunması halinde dahi, davacı banka tarafından keşide edilen ........2009 tarihli hesap kat ihtarı ile istenen 375 adet çek yapraklarının müflis şirketin iflas tarihi olan ....07.2010 tarihi ya da öncesi itibariyle şirket yetkilileri tarafından keşide edildiği varsayıldığında ileride ibraz edilmeleri halinde ibraz süreleri geçmiş olacağından davacı bankanın ödeme yükümlülüğünün bulunmadığı, çeklerin iflas tarihinden önce, ancak ileri bir tarih atılarak keşide edildiğinin varsayılması halinde de iflasla birlikte şirket yetkililerinin temsil yetkileri kalmayacağından ileride bu çeklerin ibrazı halinde, yetkisiz kişiler tarafından imzalanmış çekleri, davacı Bankanın ödemesinin sözkonusu olmayacağı, sonuç olarak, davacı Bankanın karşılıksız çıkma ihtimali bulunduğunu ileri sürdüğü çeklerden dolayı herhangi bir riskinin bulunmadığı, doğmamış ve doğma olasılığı bulunmayan bir sorumluluktan bahisle masaya alacak kaydı talebinde bulunamayacağı anlaşıldığından, çek yaprağı tazminatına ilişkin istemin reddine dair verilen karar sonucu itibariyle doğru olmamıştır.
Bu açıklamalara ve bozma ilamındaki belirtilen gerektirici sebeplere göre, davacı vekilinin karar düzeltme isteminin reddine karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin karar düzeltme isteminin REDDİNE, alınması gereken karar düzeltme harcı peşin yatırıldığından yeniden harç alınmasına yer olmadığına ve takdiren 218,00 TL para cezasının karar düzeltme isteyenden alınarak Hazine"ye gelir kaydedilmesine, ....09.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.