Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
No : 2019/240-2020/44

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili; 04.02.1997–10.12.2012 tarihleri arasında davalı işveren nezdinde kapıcı olarak çalıştığının tespitini talep etmiştir.
II-CEVAP:
Feri Müdahil SGK vekili cevap dilekçesi ile davanın kamu düzenine ilişkin olduğunu, çalışma olgusunun hiçbir şüpheye yer vermeyecek şekilde ispatı gerektiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili davacının, davalı apartman bünyesinde hiçbir zaman çalışmadığını, apartmanda çalışan kişinin davacının eşi ... olduğunu, davacının eşinin 1996 yılında ”davalı apartman bünyesinde sigortasız olarak çalışmaya başladığını, apartmanın 9 daireden ibaret olduğunu, işlerin az olması nedeniyle ...’in başka işyerlerinde de çalışma imkanı bulacağı düşüncesi ile çalışmayı kabul ettiğini, SGK incelemesi yapıldığında davacının eşi olan ...’in 1996 yılından bu güne kadar farklı işyerlerinde sigortalı göründüğünü, 2012 yılından itibaren ise davalı apartmanın çalışanı olarak kaydının yapıldığının tesbit edildiğini, 2012 yılında apartman çalışanı olarak sigortası yapılan ...’in iş akdinin 01/05/2014 tarihinde sona erdiğini, belirterek davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece; davalı işverence kapıcılık faaliyetlerini davacının eşinin yaptığı iddiası, apartman karar defteri kayıtlarında davacının eşinin isminin yer alması ve dinlenen tanık anlatımlarına göre de davacının eşine yardım amaçlı olarak çalıştığını kanaat edinmiş olup, sübut bulmayan davanın reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ:
İlk Derece Mahkemesi kararına davacı vekili tarafından mahkeme kararının gerekçesinin yetersiz olduğu, tanık beyanlarından davacının kapıcı olarak çalıştığının sabit olduğu, resen tanık araştırılarak ifadelerinin alınmadığı, bilirkişi raporuna itibar edilmediği ve hükme esas alınmadığı, hususları belirtilerek kararın kaldırılması talebiyle istinaf yoluna başvurulduğu görülmüştür.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK"nun 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili, Bölge Adliye Mahkemesinin vermiş olduğu kararın usul ve kanuna aykırı olduğu, tanık beyanlarından davacının kapıcılık görevini yaptığının açık olduğu, davacının eşinin başka yerde çalışması olduğu gerekçesi ile kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dava, 506 sayılı Kanunun 79/10. (5510 sayılı Kanun’un m. 86/9.) maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır. Maddeye göre, “Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır.”
Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re"sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Hizmet tespiti davalarının amacı hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunmasıdır. Hizmet akdine dayalı çalışma olgusunun ispatında delil sınırlandırması yoksa da davacının Kurum sicil dosyası, işyeri özlük dosyası temin edilip işyerinin Kanunun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlendikten sonra iddia edilen çalışmanın başlangıç ve bitiş tarihleri, hangi işyerinde ne iş yapıldığı, işyerinin kapsam, kapasite ve niteliği, prime esas kazanca tabi ücretin ne olduğu, çalışmanın sürekli, kesintili, mevsimlik olup olmadığı eksiksiz bir şekilde açıklığa kavuşturulmalıdır.
Taraf tanıklarının sözleri değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren ve işçiyle, işyeriyle ilişkileri, bazen uzun yılları kapsayan bilgilerin insan hafızasında yıllarca eksiksiz nasıl taşınabileceği düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça işyerinin müdür, amir, şef, ustabaşı ve postabaşı gibi görevlileri ve o işyerinde çalışan öteki kişiler ile o işyerine komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar dahi dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
Somut olayda, davacının 04.02.1997–10.12.2012 tarihleri arasında davalı işveren nezdinde kapıcı olarak çalıştığının tespit isteminde; Mahkemece, "davalı işverence kapıcılık faaliyetlerini davacının eşinin yaptığı iddiası, apartman karar defteri kayıtlarında davacının eşinin isminin yer alması ve dinlenen tanık anlatımlarına göre de davacının eşine yardım amaçlı olarak çalıştığını kanaat edinildiği gerekçesiyle sübut bulmayan davanın reddine," karar verildiği anlaşılmaktadır.
Yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular ışığında, mahkemece davanın reddine karar verilmiş ise de, dosya kapsamından söz konusu apartmanda kayıtlara göre kapıcı olarak bir kişinin çalıştırıldığının sabit olduğu,davacının eşi ...’in talep tarihleri içerisinde ... Konut Yapı Koopteratifi, Hacettepeliler Konut Kooperatifi, Hacettepe Bilim Merkezi Kafeterya, ..., İss Tesis Üretim Hizmetleri A.Ş., ... ... ve Ortakları ve ... Atık Ambalaj işyerlerinde çalışması olduğunun tespit edildiği anlaşılmaktadır. Dosyada dinlenen tanıkların beyanları arasındaki, çalışmanın varlığına veya çalışmanın olmadığına dair çelişkiler giderilmeli, komşu işyeri bordro tanıkları tespit edilerek bunların ifadelerine başvurulmalı, komşu işyeri tanığının bulunmaması halinde ise bu yöndeki kamu tanıkları tespit edilerek dinlenilmeli, davalı apartmanın sakinleri tespit edilerek dinlenmeyen apartman sakinleri dinlenmeli, davacının çalışmasının tam zamanlı mı kısmi zamanlı mı olduğu hususları tespit edilip, hak düşürücü süreler de değerlendirilip takdir edilerek, varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek, eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, kararın bir örneğinin ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Dairesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 15.04.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.