Yargıtay 18. Hukuk Dairesi 2014/2554 Esas 2014/13849 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Dava, 4631 sayılı Hayvan Islahı Kanunu uyarınca kurulan Denizli İli Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği"nin üyesi olan davacının, birlik üyeliğinden ihracına ilişkin kararın iptali istemine ilişkindir.
4631 sayılı Hayvan Islahı Kanunu"nun 4. maddesinde; "Islah, yetiştirme ve pazarlama amacı ile tüzel kişiliğe sahip, özel hukuk hükümlerine tabi kooperatif nitelikli birlikler kurulabilir. Bu birlikler merkez birliği şeklinde örgütlenebilirler. Birlikler ihtiyaç duyulan yerlerde şubeler açarak çalışabilir. Birliklerin organları genel kurul, yönetim kurulu ve denetleme kurulundan oluşur. Bu Kanuna göre kurulan birlikler 24/04/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa göre kurulan kooperatiflere sağlanan her türlü vergi ve harç muafiyetinden aynı koşullarla yararlanırlar. Birliklerin kuruluş, görev ve çalışma usulleri Bakanlıkça hazırlanan yönetmeliklerle düzenlenir. Birlikler asli görevlerini yürütmek üzere gerektiğinde ihtiyaçları olan teknik ve sağlık elemanı çalıştırırlar."
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun 87. maddesinde; "Ticaret Bakanlığı, kooperatiflerle, kooperatif birlikleri, merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliğinin, genel kurul toplantılarında temsilci bulundurur. Genel kurul toplantıları Bakanlık temsilcisinin huzuru ile açılır ve devam eder." 99. maddesinde ise "Davaların Niteliği ve Muhakeme Usulü" başlığıyla; "Bu kanunda düzenlenen hususlardan doğan hukuk davaları, tarafların tacir olup olmadıklarına bakılmaksızın ticari dava sayılır. Bu davalarda basit muhakeme usulü uygulanır." hükümleri yer almaktadır.
4631 sayılı Hayvan Islahı Kanunu, 13/06/2010 tarih ve 27610 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 11/06/2010 tarih ve 5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu"nun 47. maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır. Aynı Kanunun 48/3. maddesinde ise mevzuatta bu Kanun ile yürürlükten kaldırılan kanunlara yapılan atıfların, bu Kanunun ilgili hükümlerine yapılmış sayılacağı belirtilmiştir.
Islah Amaçlı Hayvan Yetiştirici Birliklerinin Kurulması ve Hizmetleri Hakkında Yönetmelik"in 71. mddesinde; "Birlik ve Merkez Birliği hakkında, Kanun ve bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde ve vergi mevzuatı açısından 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu uygulanır." hükmü öngörülmüştür.
Kooperatifler hukukundan kaynaklanan davalar sonucu verilen hüküm ve kararların temyiz incelemesinin ise Yargıtay Büyük Genel Kurulunun 21.01.2013 tarihli kararı uyarınca Yargıtay 23. Hukuk Dairesi tarafından yapılması gerekir. Yargıtay Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulunun 17.09.2014 tarihli emsal kararları da bu yöndedir.
Islah amaçlı hayvan yetiştirici birliklerinin organlarının oluşumu ve çalışma esaslarını belirleyen ana sözleşmeleri, ilgili kanun ve yönetmelik hükümlerine göre hazırlanmakta ve Türkiye Sicil Gazetesinde "Kooperatifler" başlığı altında yayımlanmaktadır. Birliklerin, Ticaret ve Sanayi Odası tescilleri de "Kooperatifler" statüsüne göre yapılmaktadır. Yine birliklerin genel kurul toplantılarında bakanlık temsilcileri de hazır bulunmaktadır.
Damızlık hayvan yetiştiricileri birliklerine dernekler hukukunun uygulanacağına dair özel bir düzenleme de bulunmamaktadır. Bu durumda; yukarıda gösterilen yasal düzenlemeler göz önüne alındığında davada Kooperatifler Kanunu uygulanacağından davanın kooperatifler hukukundan kaynaklandığı anlaşılmakla davanın bu niteliğine göre, temyiz inceleme görevi Yargıtay 23. Hukuk Dairesinindir. Bu itibarla dosyanın gerekli inceleme yapılmak üzere Yüksek 23.Hukuk Dairesine gönderilmesine, 02.10.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.