MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi (Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla)


Taraflar arasındaki genel kurul kararının iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın açılmamış sayılmasına yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacılar İsa Kiremitçi ve ... tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
-K A R A R-
Davacılar, davalı kooperatifin ....06.2008 tarihinde yapılan genel kurul toplantısına, ortak olmayan kişilerin alındığını, divan başkanlığına ortak olmayan kişilerin seçildiğini ve görüşmelere katılarak asaleten ve vekaleten oy kullandıklarını, gündemde yasaya aykırı maddelerin bulunduğunu, yönetim kurulu faaliyet raporu ile denetim kurulu raporunun 2007 yılı faaliyetleri dışında 31...2007 sonrasını da kapsadığını, ortaklara dağıtılmayarak gizli tutulan bilançonun gerçek durumu göstermekten uzak ve yapılan yolsuzlukları gizlemeye yönelik olduğunu, dönem içindeki gelir ve giderlerin ortaklara açıklanmadığını, buna göre yapılan ibranın geçersiz olduğunu, yine ibranın oyların yanlış sayımı sonucunda yapıldığını, alınan kararların kanunun emredici hükümlerine aykırı olması sebebiyle hükümsüz olduğunu ileri sürerek, ....06.2008 tarihli genel kurulda alınan kararların iptali ile yöneticiler yerine kooperatife kayyım tayin edilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacıların genel kurul kararları aleyhine muhalefet şerhlerinin bulunmadığını, alınan kararların kanun, anasözleşme ve iyiniyet kurallarına uygun olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre, hazirun cetvelinde kayıtlı 637 ortaktan 192"sinin asaleten 137"sinin ise vekaleten olmak üzere toplam 329 kişinin toplantıya katıldığı, divan kurulu seçimi için verilen iki listeden, yapılan oylama sonucunda, divan başkanlığına..., yazman olarak da... ve ..."ın seçildikleri, 2007 yılı faaliyet raporunun okunduğu, yönetim ve denetim kurulunun ayrı ayrı yapılan oylama sonucunda oyçokluğu ile ibra edildiği, yapılan yönetim kurulu seçiminde yönetim kurulu üyelerinin ... ret oyuna karşılık, diğer üyelerin evet oyuyla seçildiği, genel kurul tutanağında belirtilen ...,...,...,...,...,... sayılı kararlara karşın davacılar ...,..., ..."ün muhalefet şerhi koydukları ancak muhalefet gerekçelerini tutanağa geçirtmedikleri, davacıların ibraya rağmen her zaman yönetim kurulunun kooperatifi zarara uğratan eylem ve işlemlerine karşı sorumluluk davası açabilecekleri, dosyaya celp edilip incelenen üye kayıt defteri ve hazirun cetveline göre divan kurulu, yönetim ve denetim kurulu üyelerinin kooperatif üyesi oldukları, davacılar tarafından ortak olmayan kişilerin genel kurula katılarak oy kullandıkları ileri sürülmüş ise de, bu kişilerin kimler olduğunun açıklanmadığı gerekçesiyle, davacılar ... ve ...
.... tarafından açılan davanın reddine, diğer davacıların açmış oldukları davanın ise usulüne uygun takip edilmediğinden açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
Kararı, davacılar.... ile ... temyiz etmiştir.
...) Davacı ..."in temyiz itirazları yönünden;
Mahkeme hükmü davacı ..."e ....03.2013 tarihinde tebliğ edilmiş ve hüküm HUMK’nın 432. maddesinde öngörülen ... günlük yasal süre geçirildikten sonra ....04.2013 tarihinde temyiz edilmiştir. Süresinden sonra yapılan temyiz istemleri hakkında mahkemece bir karar verilebileceği gibi, 01.06.1990 gün ve 1989/... Esas,1990/... Karar sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca, ... tarafından da karar verilebileceğinden, süresinden sonra yapılan temyiz isteminin reddi gerekmiştir.
...) Davacı ...."nin temyiz itirazlarına gelince;
a) 1163 sayılı Kanun’un 45/son ve Yapı Kooperatifleri Tip Anasözleşmesi"nin 34/son maddeleri uyarınca genel kurulun sevk ve idaresi, ortaklar ve üst kuruluş temsilcileri arasında seçilen başkan ve üyeler tarafından sağlanır. Başka bir anlatımla, genel kurul divan ve üyelerinin ortaklar arasından seçilmesi gerekmektedir. Ancak, bu düzenlemeler, kamu düzenine ilişkin emredici nitelikte hükümlerden değildir. Ortak olmayan kişilerden seçilmesi, divan oluşumu kararının iptalini gerektirir. Diğer kararların salt bu nedenle yokluğu ya da iptali sonucunu doğurmaz. Diğer kararların iptali için yasaya, anasözleşmeye ve iyiniyet kurallarına aykırılığının ayrıca kanıtlanması gerekir.
Ayrıca 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 49. maddesine göre, anasözleşmede açıklama bulunduğu takdirde, bir ortak yazı ile izin vermek suretiyle genel kurul toplantısında oyunu ancak başka bir ortağa kullandırabilir. Bir ortak genel kurulda birden fazla ortağı temsil edemez, temsilcinin ortak olması şarttır. Ancak, eş ve birinci derece akrabalar için temsilde ortaklık şartı aranmaz. Anasözleşmenin .../... ve .... fıkra hükümleri de aynı yönde düzenleme içermektedir.
Somut olayda, divana seçilen..."ün davalı kooperatife üye olmadığı ancak kooperatif üyesi olan eşi..."e vekaleten toplantıya katıldığı, dolayısıyla divan başkanlığına seçilmesinde bir usulsüzlük bulunmadığı anlaşılmıştır. Bu itibarla mahkemenin divana seçilenlerin..."ü de kapsayacak şekilde kooperatif üyesi olduğu yolundaki gerekçesinde isabet yok ise de, bu kişinin vekaleten genel kurula katılması karşısında, anılan gerekçenin sonuca bir etkisi bulunmamaktadır.
Öte yandan mahkemece, davacı ... ... "nin muhalefet şerhi koyduğu ancak muhalefet gerekçelerini açıklamadığı belirtilmiş ise de, kararlara muhalif kalındığının tutanağa geçirtilmesi yeterli olup, muhalefet şerhinin gerekçeli olması zorunlu değildir ve muhalefet iradesinin anılan Kanun"un 53. maddesinde "kararlara aykırı kalarak keyfiyeti tutanağa geçirten" ifadesi uyarınca tutanaktan anlaşılması yeterlidir. Muhalefet gerekçelerinin tutanağa geçirtilmesine yönelik gerekçede isabet bulunmamaktadır. Mahkemece, bu davacı yönünden davanın anılan Kanun"un 53. maddesi uyarınca muhalefet şerhine ilişkin dava koşulu bulunmadığı gerekçesiyle reddi gerekirken, esasa ilişkin gerekçelerle reddi hatalı ise de, anılan yanlış gerekçenin, sonuca bir etkisi olmamıştır.
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına ve özellikle yukarıda açıklanan yanlışlıkların, esasa ilişkin diğer bir kısım gerekçelerle varılan sonuca etkisinin bulunmamasına göre, davacı ..."nin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde değildir.
b) Davacı ...."nin genel kurulun .... ve .... maddelerine yönelik temyiz itirazları yönünden;
Davacı tarafça, bilançonun gerçeği yansıtmadığı, ibraya ilişkin kararların hükümsüz olduğu iddia edilmiş olup, mahkemece yönetim ve denetim kurullarının ibra edilmesine rağmen, her zaman haklarında sorumluluk davası açılabileceği gerekçesiyle bu maddelerin iptali talebinin reddine karar verilmiştir.
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun 98. maddesi yollamasıyla uygulanması gereken, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu"nun 380. maddesi “ Bilançonun tasdikine dair olan umumi heyet kararı, aksine sarahat olmadığı takdirde, idare meclisi azalariyle müdürler vemurakıpların ibrasını tazammun eder. Bununla beraber bilançoda bazı hususlar belirtilmemekte veyahut bilanço şirketin gerçek durumunun görülmesine mani yanlış bir takım hususları ihtiva etmekte ise, idare meclisi azalariyle müdürler ve murakıplar, bilançonun tasdikiyle ibra edilmiş olmazlar.” hükmünü içermektedir. Buna göre ibra, kooperatifin gerçek durumunu yansıtmalıdır. Bilanço ve gelir gider tablosu tüm ayrıntıları ile açıklanıp irdelenmişse, genel kurulca verilen ibra kararı, gerçek anlamda borçtan kurtarma ve aklama niteliğini taşır. İbra, sadece genel kurulun bilgisine sunulan işlemleri içerir. Açıklanmamış, belgeye dayandırılmamış ve vasat yetenekli bir ortağın anlayamayacağı konularda ibra yok sayılır.
İbraya ilişkin genel kurul kararının yasaya, anasözleşmeye veya iyiniyet kurallarına aykırı olması halinde davacının bu kararın iptali hususunda dava açmakta hukuki yararı mevcut olup, bu iddiaların açılacak şahsi sorumluluk davasında ileri sürülebileceği yolundaki gerekçeye itibar olunamaz. Kaldı ki, ibra kararının neticeleri sadece sorumluluk davası ile ilgili de değildir. Davacı tarafça ileri sürülen hususlardan bir kısmı doğrudan kooperatif zararı ile ilgili bulunduğundan bu hususlar üzerinde durularak iddiaların varid olup olmadığı ve ibra kararı verilmesine engel oluşturup oluşturmayacağı açıklığa kavuşturularak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekir. Ayrıca kural olarak ayrıntılı şekilde görüşülerek alınan bir ibra kararı yöneticiler hakkında TTK"nın 341. maddesi kapsamında sorumluluk davası açılmasına engel oluşturacağından, ibra kararın iptali için dava açılmasında hukuki yarar bulunduğu bir gerçektir.
Bu durumda mahkemece, davacı tarafın ibra edilme kararı aleyhine iptal davası açmakta hukuki yararı bulunduğunun kabulü ile daha sonra yapılan 09.09.2009 tarihli genel kurulda ibra edilmedikleri belirtildiğinden, bu genel kurul tutanağı ile kooperatif defterleri, kayıtları, diğer genel kurul ve yönetim kurulu kararları, bilanço gelir gider cetvelleri varsa soruşturma raporu üzerinde, davacının ibraya ilişkin iddiaları ile ilgili uyuşmazlığın esası hakkında inceleme yapılarak, 2007 yılına ait davalı kooperatifin yönetim kurulu çalışma raporu ve denetim kurulu raporunun 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 86. maddesi ve bu maddeye dayanılarak çıkartılmış ....06.2008 tarihli ve 26903 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olan tebliğlerde belirtilen şartlara uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği, raporların gerekli tebliğ ve ilan işlemlerinin usulüne uygun yapılıp yapılmadığı hususlarında açıklamalı, gerekçeli ve denetime elverişli rapor alınması, oluşacak uygun sonuç dairesinde, tarafların iddiaları ve savunmaları ve TTK"nın 327., 354. ve 380. madde hükümleri de değerlendirilerek bir karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeye dayalı yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (...) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davacı ..."in temyiz isteminin süre yönünden REDDİNE, (2a) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davacı ... Kiremitçi"nin diğer temyiz itirazlarının reddine, (2b) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davacı ... Kiremitçi yararına BOZULMASINA, davacı ... Kiremitçi"den alınan peşin harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren ... gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, ....07.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.