Mahkemesi :İş Mahkemesi
No : 2015/46-2016/119

Dava, itirazın iptali istemine ilişkindir.
Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalılar ..., ..., ... ve ... vekilleri ile ... tarafından, ek kararın ise davacı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1-Davacı Kurum vekilinin ek kararın temyizi istemi bakımından yapılan incelemede;
Hükümlerin tashihi; 6100 sayılı HMK."nın 304. maddesinde düzenlenmiş olup, "Hükümdeki yazı ve hesap hataları ile diğer benzeri açık hatalar, mahkemece resen veya taraflardan birinin talebi üzerine düzeltilebilir." Tashih yoluyla hüküm değiştirilemeyeceği gibi, hakim tashih yolu ile hükümde unutmuş olduğu talepler hakkında karar verip, bunu hükmüne ekleyemez (HGK.2008/11-448 E, 2008/454 K.). Buna göre davacı Kurum avukatının, karar başlığında davalılardan birinin yazımının unutulduğundan bahisle karar tashihi talebinin mahkemece reddine dair 03.05.2016 tarihli ek kararın, belirtilen mevzuat hükümleri çerçevesinde bozulmasına,
2-Hükmü temyiz eden bir kısım davalılar vekilinin talebinin incelenmesinde ise;
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri olup bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re"sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır. Hizmet tespiti davalarının amacı hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunmasıdır. Hizmet akdine dayalı çalışma olgusunun ispatında delil sınırlandırması yoksa da davacının Kurum sicil dosyası, işyeri özlük dosyası temin edilip iş yerinin Kanunun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlendikten sonra iddia edilen çalışmanın başlangıç ve bitiş tarihleri, hangi işyerinde ne iş yapıldığı, işyerinin kapsam, kapasite ve niteliği, prime esas kazanca tabi ücretin ne olduğu, çalışmanın sürekli, kesintili, mevsimlik olup olmadığı eksiksiz bir şekilde açıklığa kavuşturulmalıdır. Taraf tanıklarının sözleri değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren ve işçiyle, işyeriyle ilişkileri, bazen uzun yılları kapsayan bilgilerin insan hafızasında yıllarca eksiksiz nasıl taşınabileceği düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça işyerinin müdür, amir, şef, ustabaşı ve postabaşı gibi görevlileri ve o işyerinde çalışan öteki kişiler ile o işyerine komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar dahi dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir. Somut davada öncelikle mahkemece kurum denetmen raporu irdelenmeli, davalılar murisinin çalışmasına konu iptal edilen sürelerde kurum denetmen raporunda çalışmasının fiili olduğu belirtilen tanıkların ayrıntılı olarak ifadesi alınmalı ve tanıklara sigortalının hangi dönemde, hangi sürelerde, nasıl çalıştığı açıklattırılmalıdır. Bu anlatılanlar ışığında tanık ifadelerinin incelendiğinde, soyut ifadeler taşıdığı, sigortalının hangi tarihte işe başladığı, hangi tarihlerde ara verdiği ve işten ayrıldığı, işverenin hangi şubelerinde ve adreslerde nasıl çalıştığı hususunda yeterli somut beyanlara rastlanılmadığı görülmektedir. Bu sebeple mahkemece, re"sen araştırma ilkesi ışığında; yukarıda da belirtildiği gibi öncelikle davaya konu dönem kapsamında sigortalının çalıştığı iş yerindeki bordrolu tanıklar ile komşu işyeri tanıkları re"sen belirlenerek bilgi ve görgülerine başvurulmalı; varsa sigortalıya yapılan ödemelere ait kayıtlar ile çalışmaya ilişkin belgeler araştırılmalı ve dosyaya getirtilmeli, sigortalının çalışmasının süresi ve bu çalışmanın tam süreli mi kısmi süreli mi olduğu açıklığa kavuşturulmak suretiyle, sigortalının çalıştığı kanaatine varılması halinde çalışma süresi belirlenmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın, eksik inceleme ve araştırmayla, yazılı şekilde hüküm kurulması, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalılar ..., ..., ... ve ... vekilleri ile ..."ın bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalılar ..., ..., ..., ... ve ..."a iadesine, 15.04.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.