MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı kooperatif temsilcileri tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
-K A R A R-
Davacı vekili,müvekkilinin davalı kooperatif üyesi olduğunu, kooperatifin inşa edilecek tüm bağımsız bölümler için dava dışı arsa sahibi .... lehine tapuda ipotek tesis ettiğini, arsa sahibinin müvekkiline ait bağımsız bölüm için ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla takip yaparak davalı kooperatifin borcu nedeniyle icrada satıldığını, kooperatifin müvekkili aleyhine sebepsiz zenginleştiğini ileri sürerek, fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla 35.572,77 TL alacağın tahsilini talep ve dava etmiş,....04.2012 havale tarihli ıslah dilekçesi ile talebini 41.042,00 TL olarak belirtmiştir.
Davalı, yargılamaya katılmamıştır.
Mahkemece, iddia, savunma, dosya kapsamı ve benimsenen bilirkişi raporuna göre; kooperatifin borcu sebebiyle davacıya ait dava konusu bağımsız bölümün icrada satılması nedeniyle davalı kooperatifin sebepsiz zenginleşmiş olduğu gibi davacı taşınmazının serbest piyasa rayicinden daha az bedelle satılmasına ve davacının zarara uğramasına sebep olduğu gerekçesiyle, davanın kabulü ile 41.042,00 TL"nin dava ve ıslah tarihlerinden itibaren yasal faiziyle tahsiline karar verilmiştir.
Kararı, davalı temsilcileri temyiz etmiştir.
...-Dava,sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacağın tahsili istemine ilişkindir.
Dava dilekçesi kooperatifin Ticaret Sicil Memurluğu"ndan bildirilen adresine tebliğe çıkarılmış ve kooperatif başkanı olduğu belirtilerek ... imzasına 05.04.2011 tarihinde tebliğ edilmiştir.
7201 sayılı Tebligat Kanunu"nun .... maddesinde “Hükmi şahıslara tebliğ,salahiyetli mümessillerine, bunlar birden ziyade ise, yalnız birine yapılır. Bir ticarethanenin muamelelerinden doğan ihtilaflarda, ticari mümessiline yapılan tebliğ muteberdir" hükmüne; tebliğ tarihinde yürürlükte olan Tebligat Tüzüğü"nün .... maddesinde "Hükmi şahıslara tebliğ salahiyetli mümessillerine, bunlar birden ziyade ise yalnız birine yapılır. Vekaletlerin ve bunların teşkilatının, mülhak ve hususi bütçeli idarelerle belediyelerin, köylerin ve hususi kanunlarına müsteniden kurulmuş olan teşekküllerle, şirketlerin ve cemiyetlerin salahiyetli oldukları mümessilleri tabi kanunlara ve statülerine göre tayin edilir. Hükmi ve hakiki şahsa ait bir ticarethanenin muamelelerinden doğan ihtilaflarda, ticarethanenin o muamelede salahiyetli ticari mümessiline yapılan tebliğ muteberdir." hükmüne; ....01.2012 tarihinde yürürlüğe giren Tebligat Kanunu"nun Uygulanmasına Dair Yönetmelik"in .... maddesinde de, "Tüzel kişilere tebliğ yetkili temsilcilerine, bunlar birden çok ise yalnız birine yapılır." hükmüne yer verilmiştir. Aynı Yasa"nın ....maddesinde ise “Hükmi şahıslar namına kendilerine tebliğ yapılacak kimseler
her hangi bir sebeple mütat ... saatlerinde ... yerinde bulunmadıkları veya o sırada evrakı bizzat alamayacak bir halde oldukları takdirde tebliğ, orada hazır bulunan memur veya müstahdemlerinden birine yapılır.” hükmüne; tebliğ tarihinde yürürlükte olan Tüzüğün .... maddesinde "Yukarıki madde mucibince tebliğ yapılacak kimseler herhangi bir sebeple mütat ... saatlerinde işyerinde bulunmadıkları veya o sırada evrakı bizzat alamıyacak bir halde oldukları takdirde tebliğ, hükmi şahsın o yerdeki memur veya müstahdemlerinden birine yapılır. Şu kadar ki, kendisine tebliğ yapılacak memur veya müstahdemin, hükmi şahsın yerdeki teşkilatı veya personeli içinde vazife itibariyle tebligatın muhatabı olan hükmi şahsın mümessilinden sonra gelen bir kimse veya evrak müdürü gibi esasen bu kabil işlerle tavzif edilmiş bir şahıs olması lazımdır. Bunların da bulunmadığı tebliğ mazbatasında tesbit edildiği takdirde tebligat, o yerdeki diğer bir memur veya müstahdeme yapılır." hükmüne; Tebligat Kanunu"nun Uygulanmasına Dair Yönetmelik"in ....maddesinde “Tüzel kişiler adına tebligatı almaya yetkili kişiler, herhangi bir sebeple mutat ... saatlerinde işyerinde bulunmamaları veya o sırada evrakı bizzat alamayacak bir halde olmaları durumunda tebliğ, tüzel kişinin o yerdeki sürekli çalışan memur veya müstahdemlerinden birine yapılır. Ancak, kendisine tebliğ yapılacak memur veya müstahdemin, tüzel kişinin o yerdeki teşkilatı veya personeli içinde görev itibariyle tebligatın muhatabı olan tüzel kişinin temsilcisinden sonra gelen bir kimse veya evrak müdürü gibi esasen bu tür işlerle görevlendirilmiş bir kişi olması gereklidir. Bu kişilerin de bulunmaması halinde, bu husus tebliğ mazbatasında belirtilir ve tebliğ, o yerdeki diğer bir memur veya müstahdeme yapılır.” hükmüne yer verilmiştir.
Dosyada bulunan Ticaret Sicil Memurluğu yazılarından davalı kooperatifin davadan önce tasfiyeye girdiği anlaşılmaktadır. 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun 98. maddesi yollamasıyla TTK"nın 450 ve 219/.... maddeleri uyarınca, tasfiye halindeki kooperatif tüzel kişiliğini davalarda tasfiye memurlarının temsil etmesi gerekir.
Somut olayda, dava dilekçesinin kooperatif başkanına tebliğ edildiği belirtilmiş ise de; anılan ... ve .... madde hükümlerinde sözü edilen "tebligat almaya yetkili kişiler" tasfiye memurları olup, tebliğ mazbatasında tasfiye memurlarının tebliğ saatinde işyerinde bulunmadıkları veya o sırada evrakı bizzat alamayacak durumda oldukları hususunda bir açıklama bulunmadığı görülmüştür. Davalı kooperatif davaya katılmamıştır. Anılan Yasa ve Yönetmelik hükümlerine uyulmadığı anlaşılmakla davalı kooperatife yapılan dava dilekçesi tebliği usulsüzdür.
Ülkemizin de tarafı olduğu ve Anayasa"nın 90. maddesi gereği iç hukukun bir parçası olan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi"nin ..., 1982 Anayasası"nın 36. maddesinde adil yargılanma hakkına yer verilmiştir. Dava ve tebliğ tarihinde yürürlükte bulunan 1086 sayılı HUMK"nın 73.maddesi "Kanunun gösterdiği istisnalar haricinde hakim her iki tarafı istima veyahut iddia ve müdafaalarını beyan etmeleri için kanuni şekillere tevfikan davet etmedikçe hükmünü veremez" yasal kuralı içermektedir. Karar tarihinde yürürlükte olan 6100 sayılı HMK"nın .... maddesinde ise adil yargılanma hakkının en önemli unsuru olarak hukuki dinlenilme hakkı düzenlenmiş olup, bu hak yargılama ile ilgili olarak bilgi sahibi olunmasını, açıklama ve ispat hakkını, mahkemenin, açıklamaları dikkate alarak değerlendirmesini, kararların somut, açık olarak gerekçelendirilmesini içermektedir.
Dava dilekçesinin tebliği ile davalı savunma hakkını kullanma olanağını kazanır ve cevap süresi işlemeye başlar. Esasa ve usule ilişkin savunma ve delillerini, dava dilekçesinin içeriğine göre ileri sürebilmesi için dava dilekçesinin tebliği zorunludur.
Açıklanan bu ilkeler doğrultusunda mahkemece, dava dilekçesi en son görevde olan tasfiye memurlarından birine Tebligat Kanunu"nun ... ve .... maddeleri ile Tebligat Kanunu"nun Uygulanmasına Dair Yönetmelik"in ... ve .... madde hükümleri uyarınca tasfiye memurlarından
ya da koşulları oluştuğunda memur veya müstahdemlerinden birine davalı kooperatif adına tebliğ edilerek, iddia edilen hususlar hakkında savunma hakkı verilip, varsa usule ya da esasa ilişkin savunma ve delilleri üzerinde durulması, sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, davalı tarafın yokluğunda dava görülerek, hüküm tesisi, anılan düzenlemelerin öngördüğü adil yargılanma hakkının ihlâli ve savunma hakkının kısıtlanması sonucunu doğurduğundan, doğru görülmemiştir.
...-Bozma nedenine göre, davalı temsilcilerinin diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (...) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davalı temsilcilerinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davalı yararına BOZULMASINA, (...) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren ... gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere ....07.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.