Mahkemesi :İş Mahkemesi


Dava, davacıya bağlanan ölüm aylığının kesilmesine ilişkin işlemin iptali ile yeniden bağlanması ve kesilen aylıkların iadesine karar verilmesi istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davacıya, yaşamını yitiren sigortalı üzerinden hak sahibi kız çocuğu sıfatıyla aylık bağlandığı, ancak boşandığı eşiyle aylıklarının kesildiği dönemde fiilen birlikte yaşadığının belirlenmesi üzerine, davalı Kurumca yersiz olarak ödenen aylıkların ödenmesi için davacıya tebligat yapılmıştır. Davacı tarafından eldeki dava açılmıştır.
Davanın, yasal dayanağı 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu"nun 56 "ncı maddesinin ikinci fıkrasıdır. Fıkrada “Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu kişilere ödenmiş olan tutarlar, 96 "ncı madde hükümlerine göre geri alınır.” düzenlemesine yer verilmiştir. Anılan madde 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 5510 sayılı Yasa"nın 56. maddesinin Anayasa"ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi"ne yapılan 2009/86 Esas numaralı başvuru, 28.04.2011 tarihinde verilen karar ile reddedilmiştir.
Gelirin/aylığın kesilme tarihi ile Kurumun geri alım (istirdat) hakkının kapsamına ilişkin olarak; eylemli birlikte yaşama olgusunun gerçekleşme/başlama tarihi esas alınarak bu tarih itibarıyla gelir/aylık kesme veya iptal işlemi tesis edilip ilgiliye, anılan tarihten itibaren yapılan ödemeler yasal dayanaktan yoksun/yersiz kabul edilmeli, ancak, söz konusu madde 01.10.2008 günü yürürlüğe girdiğinden, eylemli birliktelik daha önce başlamış olsa dahi maddenin yürürlük günü öncesine gidilmemeli, başka bir anlatımla 01.10.2008 tarihi öncesine ilişkin borç tahakkuku söz konusu olmamalı, böylelikle açıklığa kavuşturulacak yersiz ödeme dönemine ilişkin olarak 5510 sayılı Kanun"un 96 "ncı maddesine göre uygulama yapılmalıdır. İnceleme konusu 56 "ncı maddede, “Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle”
ibareleri yer aldığından, birden fazla evlilik ve doğal olarak birden fazla boşanmanın gerçekleşmiş olması durumunda, boşanılan herhangi bir eşle eylemli olarak birlikte yaşama durumunda madde hükmünün uygulanacağı gözetilmelidir.
Bu tür davalarda davacının boşandığı eşi ile eylemli olarak birlikte yaşama olgusunun tüm açıklığıyla ortaya konulması önem arz etmektedir. Bu aşamada, özellikle, Anayasa"nın 20., 5510 sayılı Kanunun 59., 100., 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 28., 45., 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu"nun 3., 45 – 53., 4857 sayılı İş Kanunu"nun 32., 01.10.2011 günü yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 6., 24 – 33., 189., 190., 191., 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu"nun 6., 19., 20., maddeleri ve diğer ilgili mevzuat hükümleri göz önünde bulundurulmak suretiyle yöntemince araştırma yapılmalı, tarafların göstereceği tüm kanıtlar toplanmalı, bildirilen ve dinlenilmesi istenilen tanıkların ifadeleri alınmalı, davacı ile boşandığı eşinin yerleşim yerlerinin saptanmasına ilişkin olarak; muhtarlıktan ikametgah senetleri elde edilmeli, ilgili Nüfus Müdürlüklerinden sağlanan nüfus kayıt örnekleri ile yerleşim yeri ve diğer adres belgelerinden yararlanılmalı, adres değişiklik ve nakillerine ilişkin bilgilere ulaşılmalı, özellikle ilgili Nüfus Müdürlüğü’nden adres hareketleri, tarihleriyle birlikte istenilmeli, ilgililerin su, elektrik, telefon aboneliklerinin hangi adreste kimin adına tesis edildiği saptanmalı, seçmen bilgi kayıtları getirtilmeli, varsa çalışmaları nedeniyle resmi/özel kurum ve kuruluşlara verilen belgelerde yer alan adresler dikkate alınmalı, medula sisteminde kayıtlarda görülen adresler ilgili sağlık kuruluşlarından araştırılmalı, eşlerin boşanma sebebi, boşanma ilamında velayet, çocukla kişisel ilişki, nafaka, tazminat hükümleri varsa nasıl yerine getirildikleri belirlenmeli, boşanılan eş 4857 sayılı Kanun hükümleri kapsamında yer almakta ise ödeme için adına açılan banka hesabında kayıtlı yerleşim yeri saptanmalı, boşanan eşlerin kayıtlı oldukları bölge/bölgeler yönünden geniş kapsamlı Kolluk araştırması yapılmalı, anılan mahallelerde görev yapmış/yapmakta olan muhtar ve azalardan istem hakkında düşünce edinmeye yetecek kadarının tanık sıfatıyla bilgi ve görgülerine başvurulmalı, Kurum işlemine dayanak tutanakları tutan görevliler dinlenilmeli, böylelikle “boşanılan eşle eylemli olarak birlikte yaşama” olgusunun gerçekleşip gerçekleşmediği, toplanan kanıtlar ışığı altında değerlendirildikten sonra elde edilecek sonuca göre hüküm kurulmalıdır.
Dosya kapsamındaki kayıt ve belgelerden: dava öncesinde Kurum denetmeni tarafından, davacı ve boşanmış olduğu eski eşinin, ... Mah.... Sok No:65/1, ..../.... adresinde birlikte yaşadıkları ihbarı üzerine adreste araştırma yapıldığı, davacının beyanının alındığı, davacının beyanında; eşinin boşandıktan sonra, inşaatlarda kötü şartlarda kaldığı için akciğer hastalığına yakalandığı, çocukları tarafından oturdukları adrese getirildiği, tedavi ettirildiği, kendisinin müşterek haneye getirilmesi sebebiyle, üst katta ikamet eden kızının yanına sığındığını, eşinin adresini başka yere taşımadığını, Kurum görevlilerinin araştırma için adrese geldiğinde, boşandığı eşini adreste gördükleri için birlikte yaşadıklarına dair tespit yaptıkları şeklinde beyanda bulunduğu, davacının ikamet ettiği ev sahibinin Kurum denetmeni tarafından beyanının alındığı, ev sahibi olan ... 21.10.2013 tarihli beyanında; 1-2 senedir adreste birlikte yaşıyorlar şeklinde beyanda bulunduğu, mahkemece yapılan araştırmada; ... 3. İş
Mahkemesi 2014/335 E. sayılı dosyasında beyanı alınan mahalle muhtarı .... beyanında; 1994 yılından itibaren muhtarlık yaptığını, davacıyı daha önce tanımadığını, davetiye gelmesi üzerine araştırdığını, davacının bir çocuğu ve kayınvalidesi ile birlikte oturduklarını öğrendiğini, aynı apartmanın üst katında kızının oturduğunu öğrendiğini, boşandığı eşinin aynı mahallede 29/1 nolu adreste oturduğu bilgisine ulaştığını, ancak adrese birkaç defa gitmesine rağmen kendisine ulaşamadığını, adreste oturmadığı şeklinde beyanda bulunduğu anlaşılmaktadır.
Mahkemece, Kurum denetmeni tarafından yapılan araştırma dışında kapsamlı bir araştırma yapılmamıştır. Mahkemece, yersiz aylık ödemesi sebebiyle borç tahakkuku yapılan 21.02.2012-20.12.2013 dönemleri itibariyle davacı ve boşanmış olduğu eşine ait tarihleriyle birlikte adres hareketlerini gösterir nüfus kayıtları istenilmeli, tespit edilen adreslere komşu olan konut ve işyeri olarak kullanılan binalarda kimlerin yaşadığı tespit edilerek, birlikte yaşama olgusu yönünden dinlenilmeli, davacının yeniden aylık bağlama talebi olduğundan; 20.12.2013 ile dava tarihi olan 10.04.2014 tarihleri arası ayrıca birlikte yaşama olgusu araştırılmalı, sonucuna göre karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir
O hâlde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları nazara alınmalı ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 02.10.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.