Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, davalı Kurum tarafından hakkında başlatılan icra takibine konu borçtan dolayı sorumlu olmadığının tespiti ile yaşlılık aylığının kesilmesine ilişkin Kurum işleminin iptali, aylıkların yasal faizi ile birlikte tahsili istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davalı Kurum tarafından hakkında ... 2. İcra Müdürlüğü"nün 2010/11519 esasında başlatılan takibe konu borçtan dolayı sorumlu olmadığının tespiti ile yaşlılık aylığının kesilmesine ilişkin Kurum işleminin iptali, aylıkların yasal faizi ile birlikte tahsili istemine ilişkin davada; mahkemece, 3201 sayılı Yasaya göre borçlanarak emekli olduğunu, 10.10.1971-30.06.2009 tarihleri arası Almanya’da sigortalı bulunduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme, hükmü eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır.
Bilindiği gibi 3201 sayılı Yasa gereğince borçlanan Türk vatandaşlarına yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için;
1-Yurda kesin dönülmüş olması,
2-Tahakkuk ettirilen döviz borcunun tamamının ödenmiş olması,
3-Döviz borcunun tamamının ödenmesinden sonra yazılı istekte bulunulması koşullarının hepsinin birlikte gerçekleşmesi gerekir.
5510 sayılı Yasanın 96. maddesi, “Kurumca işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara gelir veya aylık almakta olanlara ve bunların hak sahiplerine, genel sağlık sigortalılarına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere, fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen bu Kanun kapsamındaki her türlü ödemeler;
a) Kasıtlı veya kusurlu davranışlarından doğmuşsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla on yıllık sürede yapılan ödemeler, bu ödemelerin yapıldığı tarihlerden,
b) Kurumun hatalı işlemlerinden kaynaklanmışsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla beş yıllık sürede yapılan ödemeler toplamı, ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren (Değişik ibare:13.02.2011-6111 S.K./44.mad) yirmi dört ay içinde yapılacak ödemelerde faizsiz, (Değişik ibare:13.02.2011 - 6111 S.K./44.mad) yirmi dört aylık sürenin dolduğu tarihten sonra yapılacak ödemelerde ise bu süre sonundan, itibaren hesaplanacak olan kanunî faizi ile birlikte, ilgililerin Kurumdan alacağı varsa bu alacaklarından mahsup edilir, alacakları yoksa genel hükümlere göre geri alınır. Alacakların yersiz ödemelere mahsubu, en eski borçtan başlanarak borç aslına yapılır, kanunî faiz kalan borca uygulanır. …” hükmünü içermektedir.
Bu çerçevede tarafların alacak ve borçlarının mahsubu için, öncelikle, davacıya süresinde ödenmeyen birikmiş aylıkların belirlenmesi gerekmektedir. Bu tespitten sonra anılan madde metninde de belirtildiği üzere, davacıya yersiz ödenen aylık tutarlarının davacının alacaklarından mahsubu yapılırken, öncelikle, en eski tarihli yersiz ödenen aylık tutarı ile davacıya Kurumca ödenmesi gereken ilk aylık tutarından başlanarak borç ve alacak asıllarından mahsup yapılmalı, borç veya alacak asıllarından bakiye kaldığı takdirde bu tutara kanuni faiz uygulanmalıdır.
Türkiye’de 25.07.1956 tarihinde işe girişi, yurtiçi 1956-1971 tarihleri 4/1-a kapsamında 5084 gün, 3201 sayılı Yasa kapsamında 08.12.1987-08.12.1992 tarihleri arası 1800 gün borçlanma süresi olmak üzere 6884 gün üzerinden davacıya 01.05.1993 tarihinden itibaren aylık bağlandığı, yurda kesin dönüş şartını yerine getirmediği gerekçesiyle 2010/Mart dönemi itibariyle aylığının kesilerek 24.09.1999-24.02.2010 tarihleri arası dönem yönünden yersiz aylıklar borç tahakkuk ettirilerek hakkında icra takibi başlatıldığı, aynı zamanda davacının 26.02.2009 tarihli ikinci tahsis talebine istinaden yurtiçi çalışmaları olan 5084 gün üzerinden 01.03.2009 tarihinden itibaren yaşlılık aylığı bağlandığı anlaşılmaktadır.
Somut olayda, 01.07.1944 doğumlu, 19.04.1993 tarihli tahsis talep tarihi itibariyle yurt içi 25.07.1956-30.09.1971 tarihleri arası 5084 gün 4/1-a kapsamında hizmeti bulunan davacının yaşlılık aylığı bağlama şartları, 3201 sayılı Yasa kapsamındaki borçlanma süresi olmaksızın başlangıç tarihi itibarıyla mevcut ise de; aynı dönemlerde 3201 sayılı Yasa kapsamındaki borçlanma uyarınca fazladan ödenen fark aylık miktarları yönünden davalı Kurum’un istirdat hakkı mevcuttur.
Şu halde, yukarıda bahsedilen hususlar çerçevesinde, 24.08.2009 tarihli ... belgesine göre 20.10.1971-30.06.2009 tarihleri arası çalışma ve sosyal yardım aldığı anlaşılan davacının öncelikle yurtdışı çalışmanın sona erdiği tarih belirlenerek, yurt dışı çalışmanın sona erdiği tarih itibariyle yurtiçi çalışma ve yutdışı borçlanma süreleri ile birlikte aylığa hak kazanacağı hususu gözetilerek, yurtiçi çalışmaları ile bağlanan aylığa, yurtdışı borçlanma süreleri de eklenmek suretiyle etkisi belirlenerek yeniden yapılacak araştırma ve alınacak bilirkişi raporuyla, davacının borçlu olduğu tutar diğer ifadeyle davalı Kurum’un istirdata hakkı bulunduğu yersiz aylık tutarı 5510 sayılı Yasa"nın 96/1-a maddesi kapsamında usulünce belirlenerek, varılacak sonuca göre karar verilmelidir.
Açıklanan maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin, eksik araştırma, inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı gerekçelerle karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 28.09.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.